Wchodzisz i wiesz

Po wyjątkowo zimnym początku października, z nocnymi przymrozkami i chłodnymi dniami, czeka nas pogodowy zwrot. Już niedługo termometry pokażą nawet 22 st. C. Kiedy ciepła pogoda powróci do Polski? Marzena Sarniewicz

W tym quizie znajdziecie dużo pytań z geografii i literatury. Jest też trochę nauki oraz zagadnień, które padły na maturze. Nie możecie nie odpowiedzieć na chociaż połowę pytań. To co? Zaczynamy? Marta Kawczyńska

Wycofanie żołnierzy z tymczasowej bazy w Jasionce nie wpływa na dalsze wsparcie dla Ukrainy - powiedział PAP rzecznik sił lądowych USA w Europie Terry Welch. Odpowiedział w ten sposób na pytanie PAP o doniesienia "Faktu", że ostatni amerykańscy żołnierze opuścili Jasionkę 28 sierpnia. Aneta Malinowska

Choć dopiero co rozpoczęła się jesień, coraz więcej osób zastanawia się już, jaka będzie zima 2025/2026 w Polsce. Czy czeka nas prawdziwa zimowa aura ze śniegiem i mrozem, czy raczej kolejna łagodna pora roku z temperaturami powyżej normy? Najnowsze prognozy meteorologiczne nie pozostawiają złudzeń – ta zima może mocno zaskoczyć. Paula Nowak

O zatrzymaniu moskiewskiego biznesmena poinformowały związane z reżimem na Kremlu agencje informacyjne.  

 

Dwa głośne zabójstwa biznesowo-polityczne w Rosji 

 

Według źródeł TASS operację przeprowadziły wspólnie MSW i Federalna Służba Bezpieczeństwa. Nie sprecyzowano, o jakie przestępstwo chodzi, ale mowa o zbrodni „sprzed wielu lat”.  

 

Rosyjskie media wskazują jednak, że Ibrahim Sulejmanow jest podejrzany o zamordowanie Gieorgija Tala, byłego szefa Federalnej Służby ds. Odbudowy Finansowej i Upadłości, którego zabito w 2004 roku.  

 

Tal był zamieszany w bankructwo moskiewskich lotnisk; został zastrzelony przez płatnego zabójcę w centrum Moskwy. Dwa dni temu siły bezpieczeństwa aresztowały sprawcę: Abakara Darbiszewa. Zeznawał on przeciwko Sulejmanowowi – potwierdziło źródło dziennika „Kommiersant”. 

 

Inny wątek śledztwa przeciwko miliarderowi dotyczy zabójstwa Giennadija Borisowa, przewodniczącego związku zawodowego linii lotniczych Wnukowo, który zginął w 1999 roku po organizacji pikiety przed siedzibą przewoźnika, który był winny pracownikom 30 milionów rubli zaległych wypłat.  

 

Zobacz także: Miliarder traci majątek za pomoc Ukrainie. Bezlitosna decyzja władz Rosji

Kim jest Ibrahim Sulejmanow? 

 

Jak podaje niezależny serwis The Moscow Times, Sulejmanow to jednen z najbardziej tajemniczych miliarderów w rosyjskim biznesie. W 2007 roku sąd skazał go na prawie 11 lat więzienia za oszustwa, pranie brudnych pieniędzy, nielegalne posiadanie broni i nadużycia władzy.  

 

Według „Kommiersanta” Sulejmanow i jego syn Rasul stoją za Sirena-Travel, największym dostawca rozwiązań IT dla branży lotniczej. Przez ich system przechodzi nawet 80 procent rezerwacji biletów lotniczych w Rosji.  

 

Zobacz także: Moskwa w zasięgu nowych rakiet. Putin grozi Trumpowi 

W centrum kontrowersji znalazła się firma PCR Corp, która dostarczała bazowy składnik formuł do wielu popularnych marek. Testy przeprowadzone przez TGA wykazały, że niektóre z tych produktów, które miały zapewniać ochronę SPF50+, oferowały jedynie poziom SPF4 – co stanowiło poważne zagrożenie dla konsumentów, zwłaszcza w kraju o najwyższym wskaźniku zachorowań na raka skóry na świecie.

Skandal w Australii. Reakcja na poważny błąd

Choć PCR Corp zapewnia, że nie ma dowodów na świadome wprowadzanie w błąd, regulatorzy podkreślają, że firma nie przeprowadzała odpowiednich testów skuteczności swoich produktów. W odpowiedzi na skandal, PCR Corp zapowiedziała współpracę z TGA oraz przeprowadzenie wewnętrznego audytu.

Australijska organizacja konsumencka Choice wskazuje, że problem może dotyczyć nawet 50 różnych marek, których produkty zostały wycofane z rynku. W związku z tym eksperci apelują do konsumentów o ostrożność i zalecają korzystanie z produktów o sprawdzonej skuteczności.

W oświadczeniu czytamy: „Dopóki trwa dochodzenie TGA, apelujemy do firm produkujących kremy przeciwsłoneczne o potwierdzenie, które laboratorium zweryfikowało ich najnowsze wyniki SPF. W związku z wątpliwościami dotyczącymi PCR konsumenci oczekują od marek zapewnienia, że ​​ich ulubiony krem ​​z filtrem przeciwsłonecznym jest poparty rygorystycznymi procedurami testowania”.

TGA kontynuuje dochodzenie, a władze zapowiadają wprowadzenie zaostrzonych norm dotyczących testowania i oznakowania produktów przeciwsłonecznych.

– Byłoby naprawdę szkoda, gdyby ludzie uznali, że krem ​​z filtrem nie jest przydatny, nie ma znaczenia, a nawet, że produkty z niższymi ocenami są nieskuteczne, bo badania naukowe pokazują, że to nieprawda – powiedziała Ashley De Silva, szefowa TGA. – Istnieje duża różnica między współczynnikiem SPF, ale bardzo mała różnica w skuteczności – podsumowała.

Czytaj też: Włosi mają problem. Chaos komunikacyjny z powodu strajku

Tysiące ciężarówek przewożących towary z Chin utknęło na granicy Kazachstanu z Rosją z powodu zaostrzonej kontroli celnej. Kazachstan coraz ściślej dostosowuje się do zachodnich sankcji nałożonych na Rosję po jej inwazji na Ukrainę.

Radio ZET ujawniło wnioski z nowego raportu Instytutu Badań Edukacyjnych w sprawie prac domowych. Na podstawie tego dokumentu MEN ma podjąć decyzję, czy przywrócić obowiązkowe prace domowe dla uczniów. Agnieszka Maj

Na jednej z czołowych platform streamingowych pojawił się dziś, 3 października, wyczekiwany thriller katastroficzny "Zaginiony autokar" ("The Lost Bus") z Matthew McConaugheyem w roli głównej. Film oparty na wstrząsającej prawdziwej historii Amerykanie mogli oglądać najpierw w kinach, lecz Polacy – od razu online. Piotr Kozłowski

Kolejny pobór w Rosji, ci, którzy zginęli, inwalidzi na ulicach. Do tego militaryzacja społeczeństwa, brak środków na inne ważne sprawy - to wcześniej czy później dotrze do społeczeństwa. Oby to się skończyło tak, jak z Afganistanem, gdzie rozpadł się Związek Radziecki - powiedział Mieczysław Bieniek, były zastępca dowódcy strategicznego NATO.

Najbliższa dekada będzie czasem przełomu, miks energetyczny za 10 lat będzie wyglądał zupełnie inaczej niż obecnie. W przyszłości polski miks energetyczny będzie oparty o źródła, których jeszcze nie ma, lub są w niewielkich ilościach, jak elektrownie jądrowe, elektrownie gazowe i magazyny energii - to kilka wniosków z debaty "Transformacja, bezpieczeństwo, inwestycje", która odbyła się w ramach konferencji Energy Days.

Nie ma jasności, czy USA przekażą Ukrainie pociski manewrujące Tomahawk – rozmowy w tej sprawie między Kijowem a Waszyngtonem trwają, trudno ocenić, kiedy wyniknie z nich coś konkretnego. Lecz już sam fakt, że amerykańskie władze rozważają taki krok, wywołał w Moskwie niemałą panikę. Kreml maskuje strach, zaś publicznie grozi poważną eskalacją, ale właśnie owo „machanie szabelką” jest najlepszym dowodem przestrachu Rosjan. By wskazać źródła tego lęku, musimy najpierw zarysować odpowiedni kontekst.

Co jest w tym momencie największym zmartwieniem dla władz Ukrainy? Konieczność mierzenia się z częstymi i masowymi rosyjskimi uderzeniami powietrznymi na ukraińskie zaplecze, wykonywanymi głównie przy użyciu dronów dalekiego zasięgu typu Szahed. Co jest aktualnie największym sukcesem ukraińskich sił zbrojnych? Udane ataki dronowo-rakietowe wymierzone w rosyjską bazę przemysłową, przede wszystkim w sektor petrochemiczny. 

Co jest „na dziś” największym atutem Rosjan w wojnie z Ukraińcami? Możliwość wykonywania napadów z powietrza na głębokie ukraińskie tyły. Co obecnie szczególnie martwi kremlowską klikę? Fakt, iż nasilona przed kilkoma tygodniami ukraińska kampania dronowo-rakietowa zredukowała moce produkcyjne rosyjskich rafinerii o 40 procent. Innymi słowy, słabości jednych są siłą drugich i na odwrót. Pojawienie się Tomahawków zakłóciłoby tę równowagę. Jak i dlaczego?

Sytuacja strategicznego pata

Nim odpowiem na to pytanie, rozwińmy wątki zasygnalizowane w powyższym akapicie. Kijów to dziś najlepiej bronione przed zagrożeniem z powietrza miasto na świecie. Ale ten status ma też swą ciemną stronę – obrona „serca” i „mózgu” Ukrainy zasysa siły i środki OPL z innych części kraju, w wyniku czego te nie są tak dobrze chronione (a po prawdzie to są chronione słabo; taka jest rzeczywistość większości ukraińskich metropolii). „Z pustego i Salomon nie naleje”, brzmi stare porzekadło, dobrze oddające ów stan rzeczy. Ukraińcy weszli do wojny z silną OPL, ale poradziecki arsenał zużył się i został zniszczony. Zastępują go znacząco lepsze, a zarazem dużo droższe (w produkcji i eksploatacji) systemy zachodnie – jest ich już nad Dnieprem sporo, lecz wciąż za mało i ta sytuacja szybko się nie zmieni.

Czytaj też: Trump zdecydował. USA dają pozwolenie Ukrainie na ataki dalekiego zasięgu

Jednocześnie w toku prowadzonych działań zmieniły się zasadniczo realia wojny powietrznej. Wobec relatywnie niskiej skuteczności rakiet i pocisków manewrujących, Rosjanie rozpoczęli eksperymenty z dronami – wolnymi, niosącymi mniejsze głowice, za to dużo tańszymi i prostszymi w produkcji. W odpowiedzi Ukraińcy rozwinęli techniki zwalczania bezzałogowców – bez angażowania do tego „tradycyjnych” systemów OPL z ich kosztownymi rakietami. Mimo to efekt skali zadziałał – Rosjanie wciąż coś Ukraińcom niszczą, jakiś cenny element infrastruktury niezbędnej do podtrzymywania wojennego wysiłku. Ale Ukraina się nie łamie. W kluczowej gałęzi gospodarki – zbrojeniowej – kraj osiąga kolejne pułapy efektywności. Dziś ponad 40 procent broni i amunicji, jakie trafiają na front, pochodzi z rodzimych zakładów i manufaktur. W niektórych obszarach produkcji wojskowej odnotowano 35-krotny wzrost wydajności w porównaniu z 2022 rokiem. Nie zrozumcie mnie źle – nie sugeruję, że rosyjskie ataki po Ukrainie „spływają”. Są bolesne, jednak nie miażdżące. Ograniczają możliwości Ukraińców i konserwują sytuację strategicznego pata. Gdyby Kijowowi udało się „zamknąć niebo”, zbrojeniówka mogłaby rosnąć bez przeszkód, co przełożyłoby się na większe możliwości armii. Fakt, iż tak nie jest, to ograniczony, ale wciąż sukces Rosjan. „Złapał kozak Tatarzyna, a Tatarzy za łeb trzyma”, można by posłużyć się kolejnym powiedzonkiem.

Zarzewie delegitymizacji władzy

Zostawmy Ukrainę i przenieśmy wzrok na Rosję, gdzie w coraz większej liczbie miast zaczyna brakować benzyny. Federacja, która „leży na ropie”, nie jest w stanie zapewnić sobie samowystarczalności w tym zakresie i zaczęła paliwo importować. Przypomina to sytuację z czasów Związku Sowieckiego, kiedy kraj mający największy na świecie areał pól uprawnych, i stosunkowo niedużą populację, regularnie nawiedzały klęski głodu. I wtedy, i dziś, owa zdumiewająca nieefektywność była skutkiem fatalnych decyzji władz w Moskwie. 

Mniejsza o historię, skupmy się na teraźniejszości. Ukraińcy – wepchnięci do wojny przez Rosjan – z brutalną skutecznością wykorzystali wąskie gardło Federacji. Niszczenie rafinerii wprost nie zagrozi armii inwazyjnej (ta będzie ostatnim podmiotem, który obejmie racjonowanie paliw i smarów), ale poważnie nadwyręża rosyjskie możliwości zarobkowania, mówimy wszak o państwie, które żyje ze sprzedaży kopalin i pochodnych. Mniej kasy w budżecie, to mniej pieniędzy na wojsko i wojowanie – i do tego sprowadza się podstawowa użyteczność ukraińskich ataków (patrząc z perspektywy atakujących).

Czytaj też: Nowe rakiety dla Ukrainy? Kreml mówi o „nowej rundzie”

Ale chodzi też o coś jeszcze – o wywołanie odczuwalnej na poziomie zwykłego człowieka dotkliwości. Dla miażdżącej większości Rosjan wojna była gdzieś daleko, nie obchodziła ich; teraz odczuwają jej skutki, co w ich świecie jest dowodem nieudolności władzy. 

A przecież cała równowaga systemu politycznego Rosji opiera się nie tylko na przemocy, ale też – a może głównie – na umowie społecznej. Zgodnie z nią Kreml robi, co chce, pod warunkiem że obywatele mogą prowadzić w miarę wygodne życie. Niespełnianie tego wymogu to zarzewie delegitymizacji – zatem płonące rafinerie to także próba rozniecenia w Federacji poważniejszego pożaru. Czy skuteczna, to się okaże – ale będąc na miejscu Ukraińców grzechem byłoby nie spróbować.

Obszar efektywnego rażenia

Dlaczego próbują dopiero teraz? – mógłby zapytać ktoś. Próbowali wcześniej, ale faktycznie, solidnie wzięli się do roboty niedawno. Tajemnica tego wzmożenia sprowadza się nie do zaniechania, a do rosnących możliwości – Ukraińcy w coraz większym stopniu opanowują technikę i technologię potrzebną do dalekodystansowych ataków. A i tak, nadal – nie tylko w przypadku rafinerii – nie sięgają poza obszar europejskiej Rosji, ich broń bowiem ma ograniczony zasięg, aktualnie dochodzący do tysiąca kilometrów. I wciąż są to przede wszystkim powolne i małe drony, łatwe do zestrzelenia i jednostkowo wyrządzające stosunkowo niewielkie szkody. 

A teraz wyobraźmy sobie, że w ukraińskim arsenale pojawiają się Tomahawki. Lecące cztery razy szybciej niż drony (i przy tym manewrujące!), niosące pięć razy większy ładunek, na 2,5-krotnie dalszą odległość. Jakie byłyby skutki takich uderzeń, jeśli wiemy (a wiemy), że rosyjskie systemy OPL okazały się niespecjalnie skuteczne wobec mniej zaawansowanych rodzajów broni? „Populacja” Tomahawków jest ograniczona, naiwnością byłoby zakładać, że Amerykanie przekazaliby Ukraińcom więcej niż kilkadziesiąt pocisków. Ale to oznaczałoby na przykład kilkanaście zniszczonych rosyjskich rafinerii, teraz będących poza zasięgiem ukraińskiej armii. Wąskie gardło stałoby się kompletnie niedrożnym kanałem…

Pal licho rafinerie. Mając zasięg 2,5 tys. kilometrów, Tomahawki mogłyby dosięgnąć zakładów, w których Rosjanie produkują Szahedy. Dwie fabryki znajdują się w specjalnej strefie ekonomicznej Ałabuga w Republice Tatarstanu. Jeden dobrze zaplanowany i skoordynowany atak odebrałby Rosjanom – przynajmniej na jakiś czas, z pewnością długi – ich podstawowy atut, którym szachują Ukrainę. Generalnie w obszarze efektywnego rażenia znalazłaby się większość kluczowych rosyjskich zakładów zbrojeniowych. Ich zniszczenie lub uszkodzenie szybko przełożyłoby się na sytuację armii inwazyjnej, bowiem Rosjanie wyczerpali większość zapasów gromadzonych jeszcze w czasach ZSRR i bieżącą produkcję przemysłową niemal w całości przeznaczają na prowadzenie wojny. Stąd bierze się ów rosyjski lęk przed Tomahawkami, które byłyby niczym obuch walący w łeb putinowskiej machiny wojennej. Co skądinąd nieźle pasuje do funkcjonalności oryginalnej broni o tej nazwie…

Czytaj też: Kreml reaguje na możliwość sprzedaży Ukrainie rakiet Tomahawk przez USA

"W tej domenie, za którą jestem odpowiedzialny, czyli cyberprzestrzeni, wojna hybrydowa z Rosją od początku tego roku nasiliła się i zwielokrotnia się. Czyli mamy coraz więcej incydentów" - powiedział Krzysztof Gawkowski wicepremier i minister cyfryzacji w najnowszym wywiadzie. Beata Zatońska

Kiszenie kapusty w słoikach to tradycyjny sposób na zdrowe, domowe przetwory. Wystarczy tylko kilka składników i odrobina cierpliwości, aby otrzymać naturalną kapustę kiszoną, bogatą w witaminy i probiotyki. To świetna alternatywa dla osób, które mieszkają w blokach, mają małe mieszkania, które nie mają piwnicy i miejsca na duże beczki. Marzena Sarniewicz

Olaf Lubaszenko to aktor, ale także reżyser. Wśród produkcji, które wyszły spod jego ręki są m.in. "Sztos", "Sztos 2", "Chłopaki nie płaczą" czy "Poranek Kojota". Tym razem w Teatrze Capitol podjął się aż trzech zadań. Nie tylko wyreżyserował spektakl "Pół żartem", ale też w nim gra i odpowiada za tłumaczenie. "To sztuka trochę o przemijaniu, trochę o rodzinie, o samotności. O tym, że nie potrafimy się jakoś zbliżyć do siebie, nawet jeśli jesteśmy tak zwanymi najbliższymi sobie ludźmi" - mówi Olaf Lubaszenko w rozmowie z Dziennik.pl. Marta Kawczyńska

Jak zabezpieczyć inwestycje przy ograniczeniach fiskalnych i przygotować gminy do nowych obowiązków w ochronie ludności? Odpowiedzi będą szukać samorządowcy, eksperci i przedstawiciele administracji rządowej podczas XXIII Samorządowego Forum Kapitału i Finansów w dniach 6-7 października. Wydarzenie zgromadzi ponad 1300 uczestników na 13 konferencjach tematycznych.

Prawo łaski od lat budzi kontrowersje. Nie tyle jako sama prerogatywa prezydenta, ile przypadki, w których było stosowane.  

 

W końcówce kadencji Andrzeja Dudy opinię publiczną rozgrzała informacja o ułaskawieniu Roberta Bąkiewicza. Wcześniej Duda ułaskawił także m.in. osobę skazaną za handel narkotykami, pedofila Andrzeja Cz. czy polityków PiS: Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika. 

 

Poprzedni prezydenci – patrząc czysto arytmetycznie – ułaskawiali jednak znacznie częściej.  

 

Czytaj więcej: Prawo prezydenckiej łaski w liczbach. Najczęściej korzystał Kwaśniewski, najrzadziej Duda 

 

Ułaskawienia Karola Nawrockiego 

 

Dotąd na żadne ułaskawienie nie zdecydował się Karol Nawrocki, który Pałac Prezydencki objął na początku sierpnia tego roku. Głowa państwa odrzuciła pierwszych 14 wniosków – wynika z danych Prokuratury Generalnej, które przytacza portal rp.pl.  

 

Żaden z tych wniosków nie dotyczył osób publicznych – czytamy. 

 

Kto prosi prezydenta o ułaskawienie? 

Serwis wylicza, że na liście odrzuconych znalazły się m.in. wnioski kierowców skazanych za spowodowanie śmiertelnych wypadków i prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, którzy domagali się skrócenia dożywotnich zakazów prowadzenia pojazdów. 

 

Kolejna grupa to skazani za przestępstwa narkotykowe, oszustwa, fałszowanie pieniędzy oraz... wójt skazany za korupcję.  

 

„Najpoważniejszy przypadek dotyczył mężczyzny skazanego za gwałt i znęcanie się, który chciał uchylenia zakazów sądowych. Prezydent odmówił również w sprawie Marty Herdy – Polki odsiadującej w Polsce karę dożywocia za zabójstwo po wyroku irlandzkiego sąd” – czytamy. 

 

Kancelaria Prezydenta na swojej stronie nie opublikowała jeszcze – jak miała to w zwyczaju administracja Andrzeja Dudy – informacji o decyzjach dotyczących stosowania (lub nie) prawa łaski. Zapowiada jednak, że takie informacje będą tam umieszczane.  

 

Zobacz także: Aktor i były kandydat PiS ucieka przed karą. Skazany za gwałt na 16-latce 

Marszałek Sejmu szuka pracy poza polską polityką. Chce zostać Wysokim Komisarzem ONZ ds. Uchodźców.

Do pożaru doszło w rafinerii koncernu Chevron – powiadomił dziennik.

Według strony internetowej firmy El Segundo jest największą rafinerią na zachodnim wybrzeżu USA.

Pożar w rafinerii w pobliżu Los Angeles

Straż pożarną wezwano w czwartek około godz. 21.30 czasu lokalnego (około godz. 6.30 w piątek czasu polskiego). Z odległości wielu kilometrów widoczny był buchający ogień i kłęby dymu.

Przyczyna zdarzenia wciąż nie jest znana.

Świadek pożaru powiedział dziennikarzom stacji CBS, że eksplozja była odczuwalna w sposób porównywalny do odczuć podczas niewielkiego trzęsienia ziemi.

Rafineria zatrudnia około tysiąca pracowników. Posiada własną kilkudziesięcioosobową straż pożarną. Według informacji zamieszczonych na stronie internetowej koncernu Chevron zakład El Segundo produkuje 276 tys. baryłek ropy dziennie.

Czytaj też: Moskwa w zasięgu nowych rakiet. Putin grozi Trumpowi