Wchodzisz i wiesz

Okolice rosyjskiego miasta Stary Oskoł w ostatnich dniach stały się celem ataków ukraińskich dronów. Jeśli naloty się powiodą, ich skutki mogą być dla Kremla bardzo dotkliwe.

We wtorek w Łebczu na Pomorzu samochód wjechał w grupę osób. Wśród trzech rannych znajduje się dziecko.

Zmieniają się zasady korzystania z Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w Starachowicach. Każde przyjęcie odpadów wymaga rejestracji.

Tydzień noblowski ruszył w poniedziałek 6 października. Tego dnia poznaliśmy laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny. Wyróżniono troje naukowców za ich odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej. We wtorek komitet Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk ogłosi noblistów z fizyki, a następnego dnia z chemii.

Literacka Nagroda Nobla 2025 – kiedy ogłoszenie laureata?

W czwartek 9 października poznamy laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie budzącej zwykle spore emocje, czyli literaturze. 

W ostatnich latach Nobla z literatury przyznawano naprzemiennie mężczyźnie i kobiecie. Jeśli ta niepisana zasada zostanie utrzymana, w tym roku należy spodziewać się noblisty. W ubiegłym roku wyróżniona została bowiem kobieta – Han Kang z Korei Południowej.

Teraz wśród faworytów są m.in. Salman Rushdie, Haruki Murakami, László Krasznohorkai czy Mircea Cartarescu. Wysoko oceniane są też szanse polskiej pisarki Hanny Krall, choć jej wybór oznaczałby zerwanie z tradycją liczącą już niemal dekadę. W gronie faworytek znajdują się również Can Xue i Anne Carson.

Czytaj także: Kim jest Eliza Kącka? To laureatka tegorocznej nagrody Nike

Polscy laureaci literackiego Nobla

O literackiej Nagrodzie Nobla w Polsce wyjątkowo głośno zrobiło się w 2019 roku. Laureatką została wówczas nasza rodaczka Olga Tokarczuk. Akademia doceniła jej „narracyjną wyobraźnię, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”.

Tokarczuk została piątym polskim noblistą z literatury. Pierwszym był Henryk Sienkiewicz, który w 1905 roku został uhonorowany „za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu”. Dwudziestolecie międzywojenne przyniosło drugą nagrodę – w 1924 roku otrzymał ją Władysław Reymont za monumentalnych „Chłopów”.

Po długiej przerwie w roku 1980 wyróżniono Czesława Miłosza, poetę i eseistę, „za bezkompromisową wnikliwość w ujawnianiu zagrożenia człowieka w świecie pełnym gwałtownych konfliktów”. Ostatnią polską laureatką w minionym stuleciu była Wisława Szymborska, uhonorowana w 1996 roku za całokształt twórczości.

Zobacz też: 10 historii, które nie boją się prawdy. Europa nagradza odwagę dziennikarzy

Nagroda Nobla 2025 – ile pieniędzy dostają laureaci?

Nobel to nie tylko prestiż, ale też duże pieniądze. Od 2023 roku nobliści – ze wszystkich dziedzin – otrzymują po 11 milionów koron szwedzkich, czyli równowartość około 4,5 miliona złotych. Laureaci nagradzani są również medalem i dyplomem. 

Tydzień noblowski nie kończy się na literaturze. W piątek uwaga świata przeniesie się ze Sztokholmu do Oslo, gdzie ogłoszony zostanie laureat tegorocznej Pokojowej Nagrody Nobla. W poniedziałek 13 października Królewska Szwedzka Akademia Nauk poinformuje, kto w tym roku zostanie noblistą w dziedzinie nauk ekonomicznych.

Uroczystość wręczenia nagród tradycyjnie odbędzie się 10 grudnia, czyli w rocznicę śmierci Alfreda Nobla, w Sztokholmie.

Każdego dnia publikujemy setki tekstów, nasza strona zmienia się bardzo dynamicznie. W tym miejscu zbieramy najważniejsze wiadomości dnia.

– Mogę potwierdzić to zdarzenie. Doszło do niego około godziny 8:30 w miejscowości Łebcz. Kierujący samochodem osobowym 78-letni mężczyzna, trzeźwy, jadąc w kierunku miejscowości Łebcz, w sposób nieprawidłowy omijał grupę pieszych, którzy również poruszali się nieprawidłowo – nie tą stroną drogi – powiedział portalowi TVP.Info podkom. Mirosław Monczak, naczelnik Wydziału Prewencji Komendy Powiatowej Policji w Pucku.

– Doszło do potrącenia trzech osób: dwóch kobiet w wieku 70 i 66 lat oraz 4-letniej dziewczynki. Wszystkie zostały zabezpieczone przez ratowników medycznych i przetransportowane do szpitala specjalistycznego w Wejherowie. Obecnie na miejscu trwają czynności z udziałem technika kryminalistyki, które mają wyjaśnić okoliczności tego zdarzenia – dodał funkcjonariusz.

W mediach pojawiły się informacje, że na miejscu lądował śmigłowiec LPR. Podkomisarz zdementował te doniesienia, zaznaczając, że taka sytuacja nie miała miejsca.

Czytaj też: Tragiczny wypadek podczas rajdu. Nie żyje kibic

Szymon Hołownia podkreślił, że jego decyzja o starcie w międzynarodowym konkursie na szefa UNHCR wywołała pozytywny efekt.

– Cieszę się, że to, że powiedziałem, że kandyduję, uruchomiło zainteresowanie naborami. Można dzięki temu porównać wizje, kompetencje, wybrać kandydata w uczciwy sposób – powiedział marszałek. Dodał, że na tym stanowisku kluczowe są kompetencje dyplomatyczne oraz plan przebudowy całej struktury organizacji, która – jak ocenił – wymaga nowego spojrzenia i reform.

Czytaj więcej: Oto kontrkandydaci Szymona Hołowni. Dyplomaci walczący o urząd komisarza ONZ

Hołownia: „Jestem zadowolony po rozmowie z Guterresem”

Marszałek Sejmu przyznał, że rozmowa z sekretarzem generalnym ONZ przebiegła w bardzo dobrej atmosferze.

– Wywodzimy się z podobnych środowisk katolickich, przebyliśmy podobną drogę. Uważam, że to już jest dla mnie zaszczyt i honor być blisko tak ważnych spraw – zaznaczył Hołownia. Jak dodał, cieszy się z samego faktu uczestnictwa w procesie i możliwości wymiany doświadczeń z osobami od lat zaangażowanymi w działalność humanitarną.

„Nie ma u nas zamordyzmu”

W rozmowie w Sejmie Hołownia odniósł się również do bieżącej sytuacji politycznej w kraju i funkcjonowania Polski 2050.

– Cieszę się, że nie ma u nas zamordyzmu. Konfrontujemy wizje, nas się rozbić nie da. Jesteśmy zgraną paczką – powiedział. Podkreślił, że współpraca między partiami koalicyjnymi opiera się na wzajemnym szacunku i dialogu. Zaznaczył przy tym, że „podbieranie posłów oznaczałoby koniec koalicji”, a celem rządu pozostaje stabilne prowadzenie polityki w kluczowych dla kraju obszarach.

Tylko u nas: „Pytanie tygodnia”: Hołownia, czyli jak ze sceny zejść... pokonanym

Hołownia o „patoposłach”. „Nie słyszałem o żadnych ekscesach”

Podczas rozmowy z dziennikarzami w Sejmie Szymon Hołownia został zapytany o doniesienia dotyczące tzw. „patoposłów”. Jeden z parlamentarzystów, Stefan Krajewski, miał skarżyć się na warunki panujące w hotelu poselskim ze względu na ich obecność. Marszałek Sejmu zareagował ze zdziwieniem, podkreślając, że nie dotarły do niego żadne oficjalne sygnały w tej sprawie.

– Nie słyszałem o żadnych ekscesach „patoposłów” – wyznał dziennikarzom. Hołownia wyraził też nadzieję, że jeśli faktycznie w domu poselskim dochodzi do nieprzyjemnych incydentów, wpłynie do niego oficjalne pismo lub przynajmniej dyskretne zgłoszenia sprawy.

Polityk dodał z uśmiechem, że informacja o problemie Krajewskiego z „patoposłami” wyraźnie go zaskoczyła.

– Trudno mi sobie wyobrazić, żeby ktoś mógł zakłócać spokój posła Krajewskiego. To solidny podlaski chłop – zaznaczył marszałek.

Kierowcy jeszcze nie otrząsnęli się z podwyżki za badania techniczne, a rząd już szykuje kolejny cios w portfele. Ministerstwo Infrastruktury przygotowało zmiany opłatach za wydanie prawa jazdy i rejestrację pojazdów. Ceny wzrosną nawet trzykrotnie. Stawka w tej grze jest wysoka, ponieważ każdy kierowca będzie musiał iść do urzędu. Tomasz Sewastianowicz

Sprawdź swoją wiedzę ogólną w naszym quizie. Łatwo nie będzie. Jeśli zdobędziesz komplet punktów, to będzie wielki powód do dumy. Powodzenia! Michał Ignasiewicz

Idea Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego znowu wzbudza emocje w polskiej polityce. Poseł Michał Kowalski z Prawa i Sprawiedliwości zwrócił się do Ministerstwa Finansów z interpelacją dotyczącą wprowadzenia w Polsce świadczenia w wysokości 1300 zł co miesiąc dla każdego obywatela. Jak wynika z propozycji, każdy Polak otrzymywałby tę kwotę tylko z racji bycia obywatelem. Odpowiedź rządu jest jednak stanowcza i jednoznaczna: Ministerstwo Finansów nie planuje wprowadzenia BDP, wskazując na astronomiczny koszt – 480 miliardów złotych rocznie. Tak gigantyczna kwota oznaczałaby najprawdopodobniej koniec wszystkich obecnych świadczeń socjalnych, w tym programu 800 plus i emerytur dodatkowych. Olga Papiernik

Marta Nawrocka to żona Karola Nawrockiego a od dwóch miesięcy także pierwsza dama. W mediach społecznościowych zamieściła wpis, w którym podziękowała Polakom. Przy okazji zdradziła małą tajemnicę Pałacu Prezydenckiego. O co dokładnie chodzi? Marta Kawczyńska

Seniorzy po osiągnięciu wieku emerytalnego, oprócz podstawowego świadczenia, mogą liczyć na dodatkowe pieniądze - przypomina Pomorska.pl.

Wprowadzona od września tego roku edukacja zdrowotna nadal wzbudza ogromne emocje. Ponieważ przedmiot ten nie jest w tym roku obowiązkowy, niewielu jest uczniów, którzy się na niego wpisali. Niską frekwencję na edukacji zdrowotnej skomentował były minister edukacji Przemysław Czarnek. Agnieszka Maj

ZNP chce przywrócenia zapisu z Karty Nauczyciela, który został usunięty w 1992 roku i mówił o tym, że nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, jeśli był w pracy, ale lekcje nie odbyły się nie z jego winy – mówi dzisiaj, 7.10 w rozmowie z „Gazetą Wyborczą” wiceprezes ZG ZNP Urszula Woźniak. – Związek wnioskował o to już na etapie opiniowania projektu nowelizacji Karty w kwietniu br.

Ten postulat ZNP został zawarty w opinii ZNP z 17 kwietnia 2025 r. do projektu ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela i niektórych innych ustaw:

„Postulat ZNP, aby w tym zakresie przywrócić regulację art. 35 ust. 4 KN w wersji obowiązującej do lipca 1992 r., która utrzymywała prawo do wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych również w wypadku usprawiedliwionego nieodbycia zajęć.

Propozycja: doprecyzowanie art. 35 ust. 3d KN poprzez utrzymanie prawa do wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych również w wypadku usprawiedliwionego nieodbycia zajęć”.

The post Godziny ponadwymiarowe – postulat ZNP appeared first on ZNP.

Chcesz, aby Twoje storczyki bujnie kwitły? Czosnek to naturalna odżywka, która nie tylko wzmacnia rośliny, ale też działa jak środek ochronny przed chorobami. Sposób jest banalnie prosty i masz go pod ręką. Oto szczegóły. Anna Kot

Gubernator stanu Josh Stein podpisał „Ustawę Iryny”, nazwaną imieniem zamordowanej Ukrainki Iryny Zaruckiej, by uczcić jej pamięć. Reforma wymiaru sprawiedliwości wprowadza nowe przepisy, w tym te obejmujące obniżenie progów kary śmierci.

23-letnia Zarutska została dźgnięta nożem w szyję 22 sierpnia, gdy wracała z pracy pociągiem miejskim. Nagranie z monitoringu, na którym widać moment ataku, wywołało w amerykańskim społeczeństwie powszechne oburzenie, apele o surowsze kary oraz bardziej zdecydowane ściganie recydywistów.

Oskarżony stanie przed plutonem egzekucyjnym?

Wedle poprawki 307 – jeśli oskarżony o zabójstwo 34-letni Decarlos Brown Jr. zostanie uznany winnym – czekać go będzie kara śmierci.

Czytaj także: Ameryka w szoku po morderstwie Ukrainki. Musk daje milion dolarów

Wykonywanie wyroków śmierci zostało w Karolinie Północnej wstrzymane w 2006 roku. Obecnie w celach śmierci przebywa 122 więźniów.

To nie wszystko, co ma się zmienić. Wedle dopisanej w ostatniej chwili do „ustawy Iryny” poprawki, wrócić ma kara śmierci przez rozstrzelanie. Dla zabójcy Ukrainki oznaczałoby to stanięcie przed plutonem egzekucyjnym. Do tej pory jedyną legalną metodą wykonywania kary śmierci w tym stanie był zastrzyk śmiercionośnej substancji. Czy tak się stanie, nie wiadomo, bo gubernator stanu chce wykreślenia nowego zapisu.

Rozstrzelanie przez pluton egzekucyjny jest obecnie legalną metodą wykonywania kary śmierci w pięciu stanach USA: Idaho, Missisipi, Oklahomie, Karolinie Południowej oraz Utah.

Koniec z wychodzeniem za bezgotówkową kaucją

„Ustawa Iryny” uniemożliwia także przestępcom stosującym przemoc i recydywistom ubieganie się o bezgotówkowe zwolnienie za kaucją. Oznacza to, że wielokrotnie zatrzymywanie i skazywani będą musieli wpłacić realną kwotę pieniężną, by opuścić areszt przed rozprawą.

Czytaj także: Kolejna taka egzekucja w USA. Kara wróciła po kilkunastu latach

Brown był wielokrotnie aresztowany, zanim zaatakował Zarutską. W styczniu wyszedł jednak z więzienia, właśnie za kaucją bezgotówkową.

Projekt przyszłorocznego budżetu zakłada, że wydatki państwa wyniosą 918,9 mld zł, a dochody 647,2 mld zł. To oznacza spory deficyt, na poziomie 271,7 mld zł. W projekcie zaplanowano rekordowe wydatki na obronę narodową, przekraczające 200 mld zł, co odpowiada 4,81 proc. PKB. Na ochronę zdrowia ma trafić 247,8 mld zł, czyli 6,81 proc. PKB.

Budżet będzie głównym, ale niejedynym tematem tego posiedzenia Sejmu. Posłowie będą też pracować nad projektem, który zakłada utworzenie nowego centralnego systemu teleinformatycznego – Ewidencji Potencjału Świadczeniodawcy (EPS). Umożliwi on monitorowanie materialnych i ludzkich zasobów systemu ochrony zdrowia w czasie rzeczywistym. Dzięki temu ma się poprawić jakość opieki przedszpitalnej, m.in. poprzez zapobieganie odmowom przyjęcia pacjenta na szpitalnych oddziałach ratunkowych i izbach przyjęć. Założenie jest takie, że pozwoli to też na ograniczenie przewożenia pacjenta pomiędzy szpitalami.

Posiedzenie Sejmu: budżet na 2026 r., wyższy CIT dla banków i kary za patostreaming

Sejm ma także pracować nad rządowym projektem, który przewiduje podniesienie podatku CIT dla banków krajowych i zagranicznych do 23 proc., przy czym w roku 2026 stawka ta będzie wynosić 30 proc., a w roku 2027 – 26 proc. Z kolei rozpoczynające działalność podmioty, których przychody nie przekroczyły 2 mln euro, będą płacić stawkę 13 proc. (obecnie stawka ta wynosi 9 proc.). Jednak w roku 2026 będzie ona wynosić 20 proc., a w roku 2027 – 16 proc.

Parlamentarzyści mają się również zająć rządowym projektem nowelizacji ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych. Projekt zakłada wprowadzenie rozwiązań, które będą wspierać wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (OZE), m.in. dzięki przyspieszeniu procesu inwestycyjnego.

Izba zajmie się też projektem PiS, który zakłada wprowadzenie kryminalizacji zjawiska patostreamingu.

CZYTAJ TEŻ: Ekonomia po białorusku. Łukaszenka jednym zakazem zatrzymał inflację

Do ataku hakerów doszło w niedzielę. Urzędnicy poinformowali o włamaniu na stronie miejskiego serwisu internetowego. Sprawa jest poważna, bo wszystko wskazuje na to, że cyberprzestępcy mogli przejąć część danych.

„Po przeprowadzeniu wewnętrznej weryfikacji ustalono, że poza zaszyfrowaniem danych, istnieje wysokie ryzyko, że sprawcy wykradli przynajmniej część danych i mogą je ujawnić w Internecie. W wyniku cyberataku osoby nieuprawnione mogły uzyskać dostęp do danych osobowych mieszkańców Gminy Wadowice” – czytamy na stronie urzędu.

Cyberatak na Urząd Miasta w Wadowicach. Uwaga na telefony z nieznanych numerów

Przejęcie danych przez hakerów oznacza dla mieszkańców zagrożenie związane przede wszystkim z kradzieżą tożsamości. „Dlatego prosimy o zachowanie szczególnej ostrożności poprzez weryfikację osób, które do Państwa dzwonią z numerów, których nie znacie. Zalecamy również zmianę haseł do wszystkich możliwych kont – szczególnie do kont bankowych oraz do monitorowania operacji na tych kontach i sprawdzanie, czy nie złożono na Państwa dane wniosków kredytowych” – radzą urzędnicy.

Urząd Miasta w Wadowicach zapewnił, że atak nie ma wpływu na działanie i bieżącą obsługę w Urzędzie Stanu Cywilnego ani wydziałach zajmujących się sprawami meldunkowymi czy dowodami osobistymi. Pozostałe sprawy mieszkańcy mogą załatwić w urzędzie wyłącznie osobiście.

CZYTAJ TEŻ: Hakerzy zaatakowali sieć żłobków. Skradzione zdjęcia trafiły do darknetu

– Z wielką radością informuję, że razem z ministrem obrony Ukrainy Denysem Szmyhalem podpisaliśmy memorandum w sprawie czternastego pakietu wsparcia, który zakłada przekazanie przez Słowację sprzętu inżynieryjnego i przeciwminowego dla Ukrainy – powiedział w poniedziałek minister Kaliniak podczas III Międzynarodowego Forum Przemysłu Obronnego w Kijowie. Dodał, że podczas spotkań w trakcie forum omawiano także inne projekty dotyczące rozszerzenia współpracy obronnej.

W ramach pomocy Ukraina ma otrzymać pięć pojazdów rozminowania typu Bozena i inny sprzęt inżynieryjny oraz wyposażenie dla służb medycznych.

Zmiana dotychczasowej polityki

Decyzja rządu Słowacji o pakiecie pomocy wojskowej dla Ukrainy to zmiana dotychczasowej polityki rządu Ficy, który wcześniej krytycznie odnosił się do wspierania militarnie Kijowa w obronie przed rosyjską inwazją. Do października 2023 r., kiedy nowo powołany rząd wstrzymał pomoc, Słowacja przekazała Ukrainie m.in. 13 myśliwców MiG-29, systemy przeciwlotnicze S-300 i Kub, 30 bojowych wozów piechoty BMP-1 oraz amunicję.  

Kwestia współpracy obronnej była jednym z tematów spotkania premiera Słowacji Ficy i prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w Użhorodzie 5 września.

Czytaj też: Ukraińcy już nie potrzebują Tomahawków i Taurusów? Mają lepszą rakietę

Na każde euro wpłacone do Horyzontu, uzyskujemy 0,63 eurocenta zwrotu. A to oznacza, że finansujemy projekty realizowane przez innych. Prof. Teofil Jasionowski, rektor Politechniki Poznańskiej: - Mamy w Polsce neosocjalistyczne podejście.