Wchodzisz i wiesz

Rząd szykuje zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych. Projekt obejmuje m.in. zmiany dotyczące pełnomocnictw, które umożliwiają osobom spoza spółdzielni udział w głosowaniach. Katalog osób uprawnionych zostanie mocno ograniczony. Mieszkańcy bloków chcą jednak bardziej radykalnych korekt.

Artykuł aktualizowany...

Zgodnie z rozporządzeniem od 1 stycznia 2025 r. minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli są zwiększone o 5 proc. w stosunku do minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego obowiązujących w poprzednim roku. Tym samym wzrosną również inne elementy wynagrodzenia nauczycieli, które zależą od wynagrodzenia zasadniczego.

– Podwyżki dla nauczycieli mogą być wypłacane wstecznie. Rozporządzenie podpisałam 11 marca – poinformowała w „Gościu poranka” Nowacka.

Ministra edukacji przyznała, że chciałaby, aby nauczyciele zarabiali więcej. 

– Jednym z pierwszych działań naszego rządu w 2023 r. było zwiększenie podwyżek, tak żeby nauczyciele w 2024 r. dostali wynagrodzenie o 30 i 33 proc. większe. Zmierzamy do tego, żeby nauczyciele zarabiali w Polsce naprawdę dobrze. Za czasów PiS oscylowali w pobliżu płacy minimalnej, co jest po prostu niewyobrażalne. Nam udało się w ciągu tak naprawdę kilku tygodni sprawić, że nauczyciele zarabiają w okolicach średniej krajowej. Ta pierwsza podwyżka jest przez nauczycieli realnie odczuwalna, cieszę się, że to po prostu widać – dodała.

Przysposobienie obronne w szkołach?

Ministra edukacji została zapytana, kiedy do szkół wróci przysposobienie obronne w ramach WF-u. – Na razie jest przedmiot, który nazywa się edukacja dla bezpieczeństwa. Tak jak wiele innych przedmiotów podlega w tej chwili ewaluacji. Prawdopodobnie będą zmiany w 2026 r. Przedmiot, który będzie dotyczył działań proobronnych, obronności cywilnej na wzór przysposobienia obronnego, jest absolutnie niezbędny. Czy on się nazywa edukacja dla bezpieczeństwa czy przysposobienie obronne, to sprawa wtórna. Ważne są treści – stwierdziła Nowacka.

– Obecnie zespół pracujący nad zmianami podstaw programowych z WF-u, które wejdą w życie 1 września 2025 r., został poproszony o uzupełnienie swoich propozycji o wzmocniony komponent dotyczący odporności oraz wybranych aspektów obronności cywilnej. Początkowo był to zamysł, żeby wesprzeć młodzież z klas siódmych i ósmych szkół podstawowych i ponadpodstawowych, aby lepiej przygotować ich do klas mundurowych, które cieszą się dużą popularnością i są bardzo potrzebne.

Jednak w kontekście obecnej sytuacji w kraju oraz rosnącej potrzeby rozwijania tych kompetencji wśród wszystkich uczniów, wprowadzane będą dalsze korekty. Podstawa programowa zostanie skierowana do konsultacji w połowie kwietnia – poinformowała ministra edukacji.

– Sacrum śmierci nie powinno być naruszane i brutalizowane przez polityka. Tak po prostu i zwyczajnie, gdzieś są pewne granice, które należy zachować. Tak jak katastrofa smoleńska – przecież za chwilę będzie 15 lat – spowodowała, że część polityków PiS uznało ją za wspaniałe paliwo i wszyscy widzieliśmy ten cynizm, […]

Zmiany w prawie.

Czy wiesz, że po ukończeniu 75. czy 65. roku życia możesz otrzymać dodatkowe pieniądze do emerytury? Wielu seniorów nie zdaje sobie sprawy, że oprócz podstawowego świadczenia przysługują im różne dodatki. Ponadto, aktualnie obowiązujące kwoty dodatków zostały zwaloryzowane o 5,5%, a to oznacza podwyżkę świadczenia! Sprawdź, jaki dodatek do emerytury przysługuje Tobie już teraz? Marzena Sarniewicz

Woda jest niezbędna astronautom do życia, może być też wykorzystywana w kosmosie jako chłodziwo, albo – po elektrolizie do wodoru i tlenu – paliwo rakietowe lub reagent w procesach redoks (polegają na przenoszeniu – wymianie – elektronów pomiędzy atomami – przyp. red.). Dziś woda jest transportowana na orbitę. Na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej działa system, który umożliwia odzyskiwanie 98 proc. wody dostarczanej tam z Ziemi. Naukowcy szukają jednak sposobów na jej wytwarzanie w przestrzeni kosmicznej, by na przykład nie trzeba jej było przesyłać w ogromnych ilościach do stałych baz, które być może w niedalekiej przyszłości powstaną na Księżycu i Marsie.

Międzynarodowy zespół naukowców opracował metodę pozyskiwania wody z księżycowego regolitu – czyli warstwy zwietrzałej, luźnej skały pokrywającej powierzchnię naszego naturalnego satelity – z Ziemi, a także innych skalistych planet i księżyców. W projekcie LUWEX (Validation of Lunar Water Extraction and Purification Technologies for In-Situ Propellant and Consumables Production) brali udział badacze z Niemieckiego Centrum Aeronautyki i Kosmonautyki w Bremie, Uniwersytetu Technicznego w Brunszwiku (Niemcy) i Politechniki Wrocławskiej oraz pracownicy firm Liquifer Systems Group (Austria), Thales Alenia Space (Włochy) i Scanway Space (Polska).

– Procesy pozyskiwania, oczyszczania i monitorowania jakości wody, które do tej pory były prowadzone osobno, zamknęliśmy w ramach jednego układu – powiedział dr hab. Karol Leluk, prof. Politechniki Wrocławskiej z Wydziału Inżynierii Środowiska i kierownik polskiego zespołu uczestniczącego w projekcie LUWEX.

Stwierdził, że w księżycowym regolicie jest niewiele wody: na każde 100 gramów regolitu księżycowego przypada maksymalnie 1,2 gramów lodu. – Ale to wystarczy, by za pomocą systemu LUWEX wyprodukować czystą wodę na powierzchni Księżyca – opowiadał ekspert.

Zobacz także: Teleskop zbada początki wszechświata i poszuka wody w naszej galaktyce

Jak działa system?

W badaniach naukowcy wykorzystywali tak zwany symulant regolitu – gotowe, syntetyczne podłoże udające glebę księżycową. Tę skałę mieszali w odpowiednich proporcjach z kulistymi kryształkami lodu o promieniu około 2,4 mikrometra. Dla porównania – ludzki włos ma grubość około 20 razy większą.

Prof. Leluk wyjaśnił, jak działa system LUWEX. W próżniowym reaktorze najpierw skała jest rozdrabniana, potem ogrzewana podczas mieszania za pomocą metalowych prętów. Obecny w regolicie lód w wyniku sublimacji przechodzi do fazy gazowej. Już wtedy następuje pierwszy etap oczyszczania – z gazu można pozbyć się fazy stałej, czyli okruchów skał. Później para wodna jest skraplana na tak zwanym zimnym palcu (metalowym walcu o temperaturze minus 150 stopni Celsjusza) i kierowana do oczyszczania za pomocą węgla aktywnego, filtrów, odwróconej osmozy (wymuszonej dyfuzji płynu przez półprzepuszczalną błonę) i wymiany jonowej (z wykorzystaniem nierozpuszczalnej w wodzie substancji czynnej, na przykład odpowiednich minerałów).

W tym wieloetapowym procesie system LUWEX usuwa z wody między innymi składniki, które w niewielkich stężeniach są obecne również w wodzie wodociągowej. – Kranówka zawiera między innymi jony węglanowe – które odkładają się jako kamień kotłowy – jak też fosforany wapnia lub magnezu. Są tam obecne również inne zanieczyszczenia w formie rozpuszczalnej, na przykład jony amonowe lub metanol – tłumaczył ekspert w dziedzinie inżynierii środowiska.

Jednym z elementów sytemu LUWEX jest układ do stałego monitoringu jakości wody. Właśnie tą częścią projektu zajął się zespół Politechniki Wrocławskiej.

Zobacz także: Ofensywa Brukseli w dziedzinie sztucznej inteligencji. Poznań forpocztą

Testy w laboratorium

W monitoringu wykorzystano turbidymetr, czyli mętnościomierz, sondę konduktometryczną do badania zawartości jonów oraz pehametr określający pH roztworu. Jak poinformował naukowiec, mętność oczyszczonej w systemie LUWEX wody była „praktycznie zerowa”, konduktometr wskazywał wartości charakterystyczne dla wodociągowej wody do picia, a pH oscylowało wokół siódemki, czyli wartości charakterystycznej dla roztworu neutralnego.

System LUWEX był testowany w laboratorium, jednak w założeniu ma działać na Księżycu w warunkach mikrograwitacji. – Układ został skonstruowany tak, że do jego działania grawitacja nie jest potrzebna. Działa pod ciśnieniem, przepływ cieczy jest w nim wymuszony, nie ma tam naturalnych spływów – zaakcentował prof. Leluk.

Dodał, że LUWEX może być przydatny podczas misji kosmicznych między innymi dlatego, że zajmuje mniej miejsca niż kilka odrębnych urządzeń do pozyskiwania, oczyszczania i monitorowania jakości wody. – To ważne, bo wynoszenie ładunków na orbitę wiąże się z wysokimi kosztami. LUWEX waży 14 kilogramów, ma około dwóch metrów wysokości oraz po półtora metra szerokości i głębokości. Nie jest to jeszcze urządzenie biurkowe, ale jeśli nasza praca spotka się z zainteresowaniem branży kosmicznej, w następnych etapach będziemy dążyć do zmniejszenia jego wymiarów i masy – zapowiedział naukowiec.

Zobacz także: Satelita polskich naukowców poleciał w kosmos. „Bezcenne doświadczenie”

„Konkretne oszczędności pieniędzy”

Prof. Leluk przyznał, że wydajność aparatury jest niewielka. – To kilka centymetrów sześciennych wody na godzinę. Jednak nie powinniśmy oceniać tej ilości z ziemskiej perspektywy. Układ ma działać w systemie ciągłym, więc woda z niego będzie stale kapać. Nie zaspokoi całkowitego zapotrzebowania na świeżą wodę w bazie księżycowej, ale z powodzeniem uzupełni jej zasoby. Dzięki temu będzie można transportować mniej wody w kosmos, a to oznacza konkretne oszczędności pieniędzy i miejsca na statkach kosmicznych – argumentował prof. Leluk.

Zasilanie systemu LUWEX, którego zapotrzebowanie na moc elektryczną wynosi średnio sto kilkadziesiąt watów, mają zapewnić panele słoneczne.

Kierownik polskiego zespołu przyznał, że nie próbował wody uzyskanej dzięki systemowi LUWEX – i nawet trochę tego żałuje. – Ale pili ją nasi włoscy koledzy z Thales Alenia Space i stwierdzili, że smakuje całkiem w porządku. Jednak naszym priorytetem nie były walory smakowe, tylko czystość wody i znalezienie sposobu na stałe zaopatrzenie w nią astronautów – podsumował prof. Karol Leluk.

Projekt LUWEX kosztował prawie 1,5 mln euro i był finansowany w ramach europejskiego programu ramowego Horyzont Europa.

Zobacz także: Kosmiczne śmieci będą spadać na Ziemię. Oto kto ponosi odpowiedzialność

Japońscy naukowcy stworzyli system sztucznej inteligencji, który określa biologiczny wiek człowieka na podstawie analizy 22 substancji. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa kortyzol, znany jako hormon stresu. Aneta Malinowska

Od 8 kwietnia pendolino jeżdżące przez Częstochowę w relacji Warszawa - Wrocław zbliży się czasem jazdy do rozkładu z... momentu wyremontowania "protezy koniecpolskiej".

W streamingu pojawił się już nowy odcinek niemieckojęzycznego serialu "Berliński ostry dyżur" ("Berlin ER"), dynamicznego dramatu współtworzonego przez byłego lekarza, a obecnie scenarzystę Samuela Jeffersona, oraz Viktora Jakovleskiego. Serial od progu robi duże wrażenie na krytykach i widzach. Gdzie można go oglądać? Piotr Kozłowski

Grupa R.Power podpisała pierwszą długoterminową umowę Power Purchase Agreement (PPA) w Rumunii na dostawę 357 GWh zielonej energii. Kontrakt obejmuje lata 2026-2036. - Rumunia staje się dla nas coraz ważniejszym rynkiem -stwierdził Rafał Hajduk, Chief Commercial Officer w R.Power.

O 8:30 w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odbędzie się konferencja prasowa minister Agnieszki Dziemianowicz-Bąk. Temat to wejście w życie ustawy o wydłużonym urlopie dla rodziców wcześniaków. Na 10:30 w Sejmie zaplanowano konferencję prasową Władysława Kosiniaka-Kamysza i Piotra Zgorzelskiego. O 11:00 w Sejmie odbędzie się konferencja prasowa Radosława Fogla i Przemysława Czarnka. W środę Klub Parlamentarny Polska 2050 ma przedstawić po raz drugi "ustawę dotyczącą zrobienia porządku w spółkach Skarbu Państwa". Zapowiedział to we wtorek na konferencji prasowej Szymon Hołownia. Początek posiedzenia Sejmu W środę rozpoczyna się także dwudniowe posiedzenie Sejmu. Na 10:00 zaplanowano głosowania proceduralne, a na 10:10 drugie czytanie rządowego projektu ustawy o współpracy rozwojowej. O 12:00 odbędzie się drugie czytanie rządowego projektu ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. O 13:15 przewidziano drugie czytanie rządowego projektu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zakłada on uproszczenie i obniżenie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Na 14:00 zaplanowano drugie czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Poprawek do Konwencji o pracy na morzu. O 15:15 odbędzie się drugie czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu, a o 16:00 drugie czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie wyborów prezydenckich na Białorusi. O 16:45 przewidziano drugie czytanie poselskiego projektu ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych. Na 18:00 zaplanowano pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o Krajowej Sieci Kardiologicznej. O 19:15 Sejm zajmie się przedstawionym przez minister zdrowia dokumentem „Narodowy Program Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032 - Roczne sprawozdanie z realizacji Programu za 2023 r.”. Na 20:45 i 21:00 zaplanowano sprawozdania komisji w sprawie wniosku Łukasza Mejzy o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej Anity Kucharskiej-Dziedzic. Kandydaci na prezydenta w trasie O 14:00 w Warszawie rozpocznie się konferencja prasowa Karola Nawrockiego po spotkaniu z ekspertami branż nowych technologii. Na 17:30 w Grodzisku Mazowieckim zaplanowano spotkanie otwarte z Rafałem Trzaskowskim. Szymon Hołownia będzie kontynuował w środę swoją wizytę w województwie lubuskim. O 10:30 przewidziano briefing prasowy w Zielonej Górze, a na 15:00 zaplanowano spotkanie otwarte z mieszkańcami w Strzelcach Krajeńskich. Z kolei o 17:30 rozpocznie się spotkanie otwarte z mieszkańcami w Gorzowie Wielkopolskim. Sławomir Mentzen w środę odwiedzi trzy miejscowości: Węgrów, Grajewo i Pisz. Spotkania z kandydatem Konfederacji rozpoczną się kolejno o 15:00, 18:00 i 20:00.

W miejscowości Manie w powiecie bialskim od rana trwa akcja gaśnicza pożaru magazynów z parafiną. Strażacy walczą z ogniem, który wybuchł około godziny 5:00. Na miejscu pracuje już 25 zastępów ratowniczo-gaśniczych. Sytuacja pozostaje rozwojowa.

– Na stronach Ministerstwa Edukacji Narodowej zostało opublikowane rozporządzenie w sprawie podwyżek dla nauczycieli – powiedziała w „Gościu poranka” (TVP Info) ministra edukacji Barbara Nowacka.

Od 19 marca obowiązuje nowy rodzaj urlopu, który może trwać nawet 15 tygodni. Pracodawca nie będzie mógł odmówić jego udzielenia, a pracownicy otrzymają pełne wynagrodzenie przez cały okres nieobecności.

Sędzia federalna zablokowała we wtorek tymczasowo egzekwowanie przez siły zbrojne USA dekretu wykonawczego prezydenta Donalda Trumpa, zakazującego osobom transpłciowym służby wojskowej. Podjęła tę decyzję w odpowiedzi na pozew 20 obecnych żołnierzy i osób zamierzających wstąpić do wojska, którzy zakwestionowali politykę amerykańskiego przywódcy. Piotr Kozłowski

Jak podał Narodowy Instytut Kardiologii (NIKard), badanie objęło 2405 osób w wieku około 50 lat. Poinformował, że u mężczyzn pozostających w związkach małżeńskich ryzyko nadwagi było 3,2 razy większe niż u nieżonatych. W przypadku kobiet nie zaobserwowano wpływu stanu cywilnego na masę ciała.

Badacze zwrócili także uwagę, że wraz z wiekiem ryzyko nadwagi i otyłości wzrasta – u mężczyzn każdy kolejny rok życia zwiększa prawdopodobieństwo nadwagi o 3 proc., a otyłości o 4 proc. W przypadku kobiet wartości te wynoszą odpowiednio 4 proc. i 6 proc.

Przeczytaj także: Problem dotyczy 9 mln Polaków. Płacimy za to wszyscy

Zespół badawczy z Narodowego Instytutu Kardiologii pod kierownictwem dr inż. Alicji Cichej-Mikołajczyk zauważył również, że u kobiet na masę ciała wpływają dodatkowe czynniki, takie jak depresja czy poziom wiedzy dotyczący zdrowego stylu życia. Podkreśliła, że „kobiety częściej podejmują działania mające na celu kontrolę masy ciała, co może wynikać zarówno z wewnętrznej motywacji, jak i presji społecznej”.

Eksperci zwrócili uwagę na konieczność intensyfikacji działań promujących zdrowy styl życia i właściwe nawyki żywieniowe.

Otyłość a choroby sercowo naczyniowe

NIKard wskazał, że otyłość jest jednym z dziesięciu kluczowych obszarów związanych z ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, które zostały zdefiniowane w koncepcji: „10 dla Serca”, opracowanej przez ekspertów Instytutu pod kierownictwem prof. dr hab. n. med. Piotra Dobrowolskiego.

Są to zarówno mierniki parametrów zdrowotnych, jak również nawyki mające wpływ na nasze zdrowie. Czynnikami, które mierzymy są: optymalne ciśnienie tętnicze krwi, poziom cholesterolu, poziom glukozy oraz prawidłowa masa ciała. „10 dla Serca” uzupełniają takie obszary jak: zdrowe odżywianie, niepalenie tytoniu, unikanie alkoholu, zdrowy sen, umiejętność radzenia sobie ze stresem oraz aktywność fizyczna.

– Nadmierna masa ciała prowadzi do rozwoju ponad 200 różnych chorób, w tym schorzeń układu krążenia i nowotworów. Otyłość jest przewlekłą chorobą o złożonej przyczynowości, wynikającą między innymi z niewłaściwej diety, braku ruchu, predyspozycji genetycznych czy stresu. Z punktu widzenia naszych najnowszych badań niezwykle ciekawa jest korelacja przyczyn powstawania otyłości u mężczyzn będących w związku małżeńskim – wyjaśnił prof. hab. n. med. Aleksander Prejbisz, kierownik Zakładu Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia NIKard.

Jak zapowiedziano, wyniki badań zostaną zaprezentowane podczas majowego Europejskiego Kongresu Otyłości, który w tym roku odbędzie się w Maladze.

„O godzinie 4:46 otrzymaliśmy zgłoszenie o pożarze w zakładzie produkcyjnym, gdzie jest przetwarzana parafina. Płonął duży zbiornik. Na szczęście nie mamy informacji o osobach poszkodowanych” – poinformował na antenie TVP Info Marek Waszczuk, oficer prasowy Komendanta Miejskiego PSP w Białej Podlaskiej.

Trudna akcja gaśnicza

Nad magazynami widać potężne płomienie i gęsty słup czarnego dymu. Ze względu na specyfikę pożaru oraz substancję, która znajduje się w budynkach, gaszenie ognia może potrwać jeszcze wiele godzin. Początkowo do akcji skierowano 10 zastępów straży pożarnej, jednak okazało się, że to za mało, żeby poradzić sobie z tym pożarem.

Służby apelują do okolicznych mieszkańców o omijanie rejonu pożaru i niewychodzenie na zewnątrz, jeśli dym rozprzestrzeni się na okoliczne tereny.

CZYTAJ TEŻ: Pożar dyskoteki w Macedonii. Ranni będą leczeni w Polsce

Najtrudniejszy dzień mojego życia. A wyjście ze szpitala to tylko dalszy ciąg walki - tak urodzenie dwojga skrajnych wcześniaków, Leny i Filipa, wspomina Natalia Szewczak, jedna z osób zaangażowanych w starania o wydłużenie urlopu macierzyńskiego dla rodziców takich dzieci. Inicjatywa ta właśnie zakończyła się sukcesem, a nowe przepisy wchodzą w życie.

Komisarze Federalnej Komisji Handlu (FTC) z Partii Demokratycznej stwierdzili, że zostali bezprawnie usunięci ze stanowisk przez prezydenta USA Donalda Trumpa. FTC egzekwuje przepisy dotyczące ochrony konsumentów i przepisy antymonopolowe.

Dr Grzesiowski tłumaczy, na jakim etapie jest postępowanie ustalające, kto miał kontakt z zarażonym błonicą dzieckiem.