Wchodzisz i wiesz

Obecnie projekt ustawy został przekazany do konsultacji i zaopiniowani między innymi przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.

„Jednym z aspektów systemowego wsparcia rodzin wychowujących małe dzieci jest ułatwienie rodzicom godzenia obowiązków rodzicielskich z aktywnością zawodową, w szczególności poprzez dążenie do rozwoju systemu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3” – napisano w uzasadnieniu projektu ustawy. 

Nowością jest wprowadzenie dwóch form organizacyjnych działalności dziennego opiekuna: opiekuna działającego na własny rachunek oraz punktu opieki dziennej, który może sprawować opiekę nad maksymalnie 16 dziećmi jednocześnie, zatrudniając kilku opiekunów. W jednym lokalu będzie mogło działać maksymalnie dwóch dziennych opiekunów, co pozwoli lepiej kontrolować warunki bezpieczeństwa i higieny, a także zapobiegnie powstawaniu nieformalnych quasi-żłobków, które nie spełniają odpowiednich norm.

Czytaj także: „Dla widzów to może być zaskoczenie”. Premiera „Rozmów nocą” w TVP Info

Zgodnie z proponowanymi przepisami, punkty opieki dziennej będą obowiązkowo wpisywane do rejestru prowadzonego przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Przed dokonaniem wpisu do rejestru wójt, burmistrz lub prezydent miasta może przeprowadzić wizytację lokalu, w którym prowadzony będzie punkt opieki dziennej – wskazano w projekcie.

Nadzór nad punktami opieki w zakresie warunków i jakości świadczonych usług będzie sprawowany analogicznie jak w przypadku żłobków i klubów dziecięcych. 

W zakresie liczby dzieci pod opieką dziennego opiekuna, zaproponowano urealnienie przepisów tak, aby w przypadku pomocy osoby posiadającej kwalifikacje dziennego opiekuna, liczba dzieci mogła wzrosnąć do ośmiu. Aktualne przepisy dopuszczają to, ale wymaga to zgody rodziców i jest bardziej restrykcyjne.

Odnośnie zapewnienia wyżywienia dzieciom, planuje się uściślenie obowiązków żłobków i klubów dziecięcych tak, aby podawane posiłki były zgodne z aktualnymi normami żywienia opracowywanymi przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Dzięki temu dzieci będą otrzymywały zdrowe, odpowiednio zbilansowane posiłki, wolne od nadmiaru cukru i wysoko przetworzonych produktów. Jednocześnie wysokość opłat za wyżywienie będzie ustalana przez dyrektora placówki w porozumieniu z organem prowadzącym, co ma na celu transparentność i właściwe zarządzanie kosztami.

Czytaj także: Bliźniaczki odnalazły się po 70 latach. Teraz chcą nadrobić stracony czas

Istotnym elementem projektowanych rozwiązań jest również zmiana statusu prawnego dziennych opiekunów, by ich rola była bardziej doceniana i chętniej rozwijana zwłaszcza w samorządach, gdzie nie funkcjonują żadne formy opieki lub prowadzenie żłobka czy klubu dziecięcego jest ekonomicznie nieopłacalne ze względu na lokalne warunki społeczno-gospodarcze.

Wprowadzenie ochrony prawnej na wzór funkcjonariuszy publicznych dla opiekunów zatrudnionych w jednostkach samorządu terytorialnego czy instytucjach publicznych jest kolejnym krokiem w kierunku podniesienia bezpieczeństwa i stabilności wykonywania tego zawodu. Analogicznie do nauczycieli, którym przysługuje ochrona na podstawie Kodeksu karnego, opiekunowie zyskają formalne wsparcie prawne, co wzmocni ich pozycję i umożliwi lepszą ochronę przed naruszeniami ich praw.

Czytaj także: Już przedszkolaki są uzależnione od smartfona. Naukowcy alarmują

Docenienie trudnej pracy opiekunów przejawia się także w propozycji wprowadzenia dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Po pięciu latach zatrudnienia będą mieli prawo do dwóch dodatkowych dni urlopu, które będą wzrastać o kolejne dwa dni po każdym pięcioletnim okresie pracy, aż do maksymalnie dziesięciu dni. Rozwiązanie to ma na celu choć częściowe zrównanie uprawnień opiekunów z prawami nauczycieli zatrudnionych w placówkach oświatowych, którzy często korzystają z dłuższych urlopów w okresie ferii szkolnych.

Równie ważnym elementem jest wprowadzenie obowiązku, aby dyrektorzy żłobków i klubów dziecięcych oraz podmioty zatrudniające dziennych opiekunów corocznie zwalniali ich na osiem godzin – lub ustalali jeden wspólny dzień wolny, tzw. dzień dyrektorski – poświęcony na szkolenia podnoszące kwalifikacje i kompetencje. Takie rozwiązanie ma na celu podniesienie jakości opieki przez ciągłe dokształcanie się opiekunów, co jest niezwykle istotne dla zapewnienia dzieciom najlepszych warunków rozwojowych.

Czytaj także: Ponownie przeliczenie. Te roczniki mają szansę na wyższą emeryturę

Dodatkowo, aby ułatwić życie opiekunom, planuje się przyznanie im ulgowych przejazdów kolejowych na poziomie 33 proc. zniżki oraz wprowadzenie cyfrowych legitymacji potwierdzających ich zatrudnienie w instytucjach publicznych. To z kolei ma zacieśnić formalne ramy i podnieść prestiż zawodu.

Jednym z praktycznych rozwiązań jest umożliwienie zastępowania dziennego opiekuna podczas jego nieobecności, np. z powodu urlopu, poprzez umowę z innym opiekunem, który tymczasowo przejmie obowiązki. Rodzice będą na bieżąco informowani o takich zmianach, co zwiększy transparentność i zaufanie do systemu opieki.

Rozszerzenie programu szkoleń dla opiekunów pozwoli im zdobywać nowe kwalifikacje związane ze standardami jakości opieki nad dziećmi do lat trzech, co bezpośrednio przełoży się na podniesienie poziomu usług świadczonych przez instytucje opiekuńcze.

Czytaj także: Wakacje w Grecji. Te wyspy i regiony warto wziąć pod uwagę

Propozycje zmian zakładają ustanowienie 4 kwietnia jako Dnia Opiekuna Małego Dziecka – dnia, który będzie symbolicznym wyrazem uznania dla wszystkich, którzy codziennie troszczą się o najmłodszych. Władze różnych szczebli – od ministra właściwego ds. rodziny, przez marszałków województw, po wójtów i prezydentów miast – będą mogły przyznawać specjalne nagrody i medale, podkreślające wyjątkowe zasługi i nowatorskie rozwiązania w opiece nad dziećmi do lat trzech. Medale będą miały trzy stopnie: złoty, srebrny i brązowy, przyznawane odpowiednio przez ministra, marszałka oraz lokalne władze samorządowe.

Podsumowując, proponowane zmiany mają na celu nie tylko poprawę jakości opieki nad najmłodszymi dziećmi, ale również docenienie i wsparcie osób, które na co dzień ją sprawują. Dzięki nowym regulacjom rola opiekunów stanie się bardziej prestiżowa, a warunki ich pracy – bezpieczniejsze i bardziej satysfakcjonujące, co pozytywnie wpłynie na całe środowisko rodzin i instytucji opiekuńczych.

Czytaj także: „Złodzieje życia”. Ministerstwo bierze się za szarlatanów

20, 27 maja i 10 czerwca br. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek grupy posłów w sprawie K 10/24, w którym zakwestionowano przepisy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w związku z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniającą dyrektywę Rady 96/61/WE.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że członkostwo w Unii Europejskiej związane jest z licznymi korzyściami dla państw i całej wspólnoty, jednakże nie może to prowadzić do dezaktualizacji postanowień polskiej Konstytucji, w tym zwłaszcza art. 8 ust. 1 ustawy zasadniczej, zgodnie z którym to Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Podobnie, korzyści wynikające z udziału Polski w strukturach europejskich nie mogą wyłączyć obowiązku wykonywania przez Trybunał Konstytucyjny powierzonych mu przez ustrojodawcę funkcji, do których należy m.in. kontrola hierarchicznej zgodności norm – w tym także zgodności norm prawa europejskiego z polską Konstytucją.

Podstawowym przedmiotem kontroli wnioskodawca uczynił przepisy prawa pierwotnego Unii Europejskiej, tj. art. 191 ust. 1 oraz art. 192 TFUE, które zostały skonfrontowane z szeregiem przepisów polskiej Konstytucji.

Rozpoznając zarzuty wobec przepisów traktatowych prawa unijnego, Trybunał stwierdził, że granice kompetencji Unii Europejskiej, a zatem i jej organów, wyznacza zasada przyznania oznaczająca, że działają one wyłącznie w ramach kompetencji przyznanych im w traktatach przez państwa członkowskie, do osiągnięcia określonych w nich celów – art. 5 TUE. Kompetencje nieprzyznane Unii Europejskiej należą do samych państw członkowskich, a Unia może działać tylko w oparciu o zasadę pomocniczości, podlegającą każdorazowej kontroli parlamentów narodowych – art. 4 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 3 TUE.

Przedmiotem zgody na związanie Rzeczypospolitej Polskiej traktatami unijnymi, wyrażonej w formie referendum unijnego upoważniającego Prezydenta do ratyfikowania traktatu akcesyjnego, a później w formie ustawy ratyfikacyjnej upoważniającej Prezydenta do ratyfikacji traktatu lizbońskiego, była konkretna treść przepisów kompetencyjnych, w tym art. 191 i art. 192 TFUE. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej doprowadził do uzupełnienia listy warunków, których ziszczenie determinuje wskazaną w art. 192 ust. 2 lit. c TFUE, procedurę prawodawczą dla podjęcia środków realizujących cele Unii w dziedzinie ochrony środowiska, a więc sposób realizowania przez organy Unii jej traktatowej kompetencji.

Do trzech elementów wynikających literalnie z tego przepisu dodano kolejny – zakładający, żeby wywarcie znaczącego wpływu na wybór państwa członkowskiego między różnymi źródłami energii i na ogólną strukturę jego zaopatrzenia w energię było pierwszym zamierzonym rezultatem podejmowanego środka, wynikającym z jego celu lub treści.

Wobec powyższego, Trybunał wskazał, że w analizowanym przypadku doszło do znaczącego naruszenia zasady kompetencji przyznanych, jeśli chodzi o sposób ich wykonywania, a w konsekwencji przyjęcia takiego rozumienia art. 191 ust. 1 w zw. z art. 192 ust. 2 lit c TFUE, które nie było objęte procedurą przewidzianą w art. 90 ust. 1 Konstytucji. Wskutek powyższego, instrumenty przyjmowane na ich podstawie przez organy Unii Europejskiej nie mieszczą się w granicach prawa, jak tego wymaga art. 7 ustawy zasadniczej, czym podważają zasady demokratycznego państwa prawnego, w tym zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa (art. 2 Konstytucji).

Sytuacja, w której organy organizacji międzynarodowych, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska, przyjmą akty prawne z naruszeniem podstawy prawnej własnych kompetencji, stanowi pominięcie także konstytucyjnego umocowania do tego działania, a w rezultacie pogwałcenie zasady nadrzędności Konstytucji przewidzianej w jej art. 8 ust. 1.

Norma wykreowana przez orzeczenie TSUE doprowadziła w konsekwencji do uznania, że prawodawca unijny, posiada kompetencję do przyjęcia środków mających znaczący wpływ na wybór przez Polskę między różnymi źródłami energii i na ogólną strukturę zaopatrzenia kraju w energię, w trybie niewymagającym zgody Rzeczypospolitej, co doprowadziło do obejścia reguł wynikających z art. 90 ust. 1 Konstytucji w sposób całkowicie arbitralny, to znaczy nie liczący się ani z literą traktatów, ani z ich systematyką czy ratio legis. Nie można zaś dokonać prokonstytucyjnego podejścia do takiej wykładni prawa pierwotnego Unii, która neguje podstawowe zasady tej organizacji: zasadę kompetencji przyznanych, zasadę lojalności i wzajemnej współpracy czy zasadę pomocniczości.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku w przedmiotowej sprawie podkreślił, że wykładnia przyjazna prawu europejskiemu nie może polegać na utracie przez Rzeczpospolitą Polską kontroli nad zakresem przekazanych kompetencji, a tym samym, nie mogą istnieć obszary, w których Jej suwerenność (tu: energetyczna) nie podlega ochronie.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że ani art. 90 ust. 1, ani też art. 91 ust. 3 nie mogą stanowić podstawy do przekazania organizacji międzynarodowej (czy też jej organowi) upoważnienia do stanowienia aktów prawnych lub podejmowania decyzji, które byłyby sprzeczne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. W szczególności wskazane tu unormowania nie mogą posłużyć do przekazania kompetencji w zakresie, który powodowałby, iż Rzeczpospolita Polska nie może funkcjonować jako państwo suwerenne i demokratyczne.

Zaskarżona norma wykreowana przez TSUE – a ograniczająca stosowanie procedury prawodawczej, w której z uwagi na wymóg uzyskania jednomyślności Rady państwa członkowskie dysponują możliwością samodzielnego blokowania aktów prawa pochodnego – nie była objęta procedurą ratyfikacji ze strony Rzeczypospolitej Polskiej. Inaczej mówiąc wykreowanie kontrolowanej normy ograniczającej stosowanie specjalnej procedury ustawodawczej, nastąpiło z pominięciem woli państwa członkowskiego.

Zaskarżonej normy w żaden sposób nie da się pogodzić z pierwotną treścią traktatów, a co za tym idzie, treścią zgody na ratyfikację. W ocenie Trybunału tego rodzaju ograniczenie stosowania specjalnej procedury ustawodawczej wymagałoby stosownej zmiany traktatowej podlegającej ratyfikacji państw członkowskich. Jako bezwzględnie niedopuszczalne należało ocenić „dotworzenie” przez TSUE nowego warunku – niewynikającego z tekstu traktatu – który spowodował zawężenie możliwości stosowania specjalnej procedury ustawodawczej w celu przyjęcia danego środka zmierzającego do realizacji celów środowiskowych.

W konsekwencji Trybunał uznał, że kontrolowana norma prawna jest niezgodna ze wskazanymi wzorcami kontroli a to z art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1, art. 90 ust. 1 w związku z art. 4 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W pozostałym zakresie Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie. 
Trybunał zaznaczył, że skutkiem niniejszego wyroku nie jest utrata mocy obowiązującej jednostek redakcyjnych Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, lecz stwierdzenie niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej określonego w sentencji wyroku sposobu wykładni normy prawnej stanowiącej przedmiot kontroli.

Wyrok nie odnosi się do regulacji zawartych w ustawie z 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz w aktach wykonawczych do tej ustawy, gdyż, jak już wskazano uprzednio, nie zostały one wskazane jako przedmiot kontroli w niniejszej sprawie.

  Do władzy ustawodawczej oraz wykonawczej należy podjęcie stosownych działań publicznoprawnych w celu wykonania niniejszego wyroku.