Wchodzisz i wiesz

W Polsce od 1995 r. obowiązuje zasada domniemanej zgody na pobranie narządów. Okazuje się jednak, że liczba przeszczepów jest wciąż niepokojąco mała – przyznają specjaliści

Pani Irena Śliwa miała dwie transplantacje.

– Pierwszy przeszczep dostałam od dawcy zmarłego, dzięki czemu mogłam żyć i wychowywać dzieci – podkreśliła w rozmowie z TVP Info. Drugi przeszczep, po ponad 15 latach, dostała od siostry, która oddała jej nerkę. 

„To jedyna taka dziedzina medycyny”. O życiu pacjenta decyduje ktoś spoza systemu ochrony zdrowia

Jeżeli chodzi o transplantologię w Polsce, to – jak przyznają lekarze – mamy coraz większą świadomość w tym zakresie. Specjaliści nie ukrywają jednak, że chcieliby, aby dawców było więcej. Ważna jest też między innymi dobrowolna zgoda na oddanie organów po śmierci.

– Transplantologia to jedyna dziedzina medycyny, w której o życiu drugiego człowieka decyduje ktoś spoza systemu ochrony zdrowia – dawca lub jego bliscy. Dlatego tak ważna jest społeczna świadomość i gotowość do mówienia „tak” dla transplantacji – przyznał Grzegorz Perzyński, fundator i prezes Fundacji Transplantacja LIVERstrong, który sam od ponad 23 lat żyje dzięki udanej transplantacji wątroby.

CZYTAJ TAKŻE: Przełom w transplantologii? Pomogą przeszczepy skóry

Teleturniej "Jeden z dziesięciu" ma wielu fanów. W tym quizie zadajemy pytania, które padły w finałach ostatnich odcinków tego programu. Niektóre są naprawdę trudne. Odpowiecie na wszystkie, które zadał finalistom Tadeusz Sznuk? Marta Kawczyńska

Ma zaledwie rok, a już zdążyła doświadczyć choroby i porzucenia. Nadię urodziła pijana matka, która po porodzie zostawiła córkę w szpitalu. Dziewczynka miała dużo szczęścia – trafiła do nowo powstałego Hospicjum dla Dzieci w Kielcach – tu znalazła profesjonalną opiekę i dom. Teraz czeka na rodziców adopcyjnych.

Już dziś na antenie polskojęzycznej telewizji będzie można obejrzeć pierwszy odcinek fascynującego i przepięknie sfilmowanego serialu "Sekretne życie drzew", który bada tajemnice tych niezwykłych roślin, które zaludniają naszą planetę w liczbie trzech bilionów. Gdzie i o której godzinie będzie można oglądać premierowy odcinek? Piotr Kozłowski

W weekend odbyły się konwencje dwóch największych partii politycznych. "Koalicja Obywatelska oraz Prawo i Sprawiedliwość koncentrują się na pogłębianiu polaryzacji społeczeństwa, co osłabia Polskę w obliczu wojny na wschodniej granicy i nadchodzących zmian w ładzie międzynarodowym – powiedział politolog prof. Kazimierz Kik. Michał Ignasiewicz

Donald Trump lubi się chwalić swoją sprawczością. Twierdzi, że zakończył kilka wojen na świcie. Najważniejszy mieszkaniec Białego Domu przypisuje sobie kolejny sukces. Premierzy Kambodży i Tajlandii, Hun Manet i Anutin Charnvirakul w obecności prezydenta USA, podpisali w niedzielę w stolicy Malezji, Kuala Lumpur, "porozumienie pokojowe". Michał Ignasiewicz

Konflikt eskalował ostatnio w lipcu. W wyniku pięciodniowych starć zbrojnych zginęło wówczas co najmniej 48 osób, a setki tysięcy musiało opuścić swoje domy.

Trump przypisuje sobie kluczową rolę w zażegnaniu kryzysu, przekonując, że wstępne zawieszenie broni wynegocjowano po jego groźbie wstrzymania umów handlowych.

Porozumienie między Tajlandią a Kambodżą – jeńcy wrócą do domu

Tajlandia i Kambodża zawarły 28 lipca „bezwarunkowe” zawieszenie broni pod auspicjami malezyjskiego premiera Anwara Ibrahima. Jednak od tego czasu obie strony wielokrotnie zarzucały sobie łamanie ustaleń.

– To ekscytujące, ponieważ zrobiliśmy coś, co wielu ludzi uważało za niemożliwe – powiedział Trump podczas ceremonii. W charakterystycznym dla siebie stylu dodał, że mediacje to jego pasja. – Uwielbiam to robić. (...) To coś, w czym jestem dobry – oznajmił.

Premier Kambodży Hun Manet podziękował prezydentowi SA za jego „zdecydowane przywództwo” i „niestrudzone wysiłki” na rzecz pokoju. Z kolei jego tajlandzki odpowiednik zapowiedział podjęcie konkretnych działań z myślą o realizacji tego porozumienia.

– Wkrótce rozpocznie się usuwanie uzbrojenia (z dotychczasowych pozycji wojsk) i uwalnianie jeńców wojennych – oświadczył Anutin Charnvirakul, dodając, że porozumienie zapewni „podstawy trwałego pokoju”, jeśli zostanie w pełni wdrożone.

Zobacz także: Trump uderza w Indie i karze za kupowanie ropy w Rosji

Podkreślił, że nad przestrzeganiem pokoju będą czuwać obserwatorzy z krajów Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN).

Umowy handlowe USA z Kambodżą i Tajlandią

BBC zwraca uwagę na różne nazewnictwo przyjętego dokumentu. Przedstawiciele Tajlandii podkreślali podczas konferencji prasowych, że podpisują „wspólną deklarację, dotyczącą stosunków między Tajlandią a Kambodżą” i nie nazywają jej porozumieniem pokojowym. Jednak w przemówieniu Trumpa mowa była o „porozumieniu pokojowym z Kuala Lumpur”. Podobny napis pojawił się na okolicznościowej planszy, widocznej w miejscu spotkania przywódców.

Podczas tej samej uroczystości USA podpisały umowę o handlu wzajemnym z Kambodżą oraz porozumienie dotyczące minerałów ziem rzadkich z Tajlandią.

Wizyta w Kuala Lumpur jest pierwszym przystankiem podczas azjatyckiej podróży Trumpa, która obejmie również Japonię i Koreę Południową.

Konflikt o przebieg liczącej ponad 800 km granicy między Tajlandią a Kambodżą, wytyczonej w 1907 r., trwa od ponad wieku. Jego źródłem było porozumienie zawarte na początku XX wieku między Syjamem (dawna nazwa Tajlandii) – wówczas jedynym państwem w Azji Południowo-Wschodniej, które nie było skolonizowane – a kolonialną Francją. Wyznaczono wówczas linie graniczne. W późniejszych latach były one kontestowane przez Tajlandię.

Zobacz także: Krwawe walki o Szmaragdowy Trójkąt. Ambasada RP apeluje do turystów

26 października obchodzimy Światowy Dzień Donacji i Transplantacji. Ta międzynarodowa inicjatywa od 2005 roku przypomina o znaczeniu przeszczepów. Często są one jedyną szansą na uratowanie życia i zdrowia pacjentów. Pani Irena Śliwa miała dwie transplantacje. Pierwszy przeszczep dostała od zmarłego dawcy, drugi, po ponad 15 latach, od siostry, która oddała jej nerkę.

– Nie ma miejsca, które uniknie gniewu tej burzy. Melissa może być najsilniejszym odnotowanym huraganem, który kiedykolwiek przeszedł nad Jamajką – powiedział Evan Thompson z Jamajskiej Służby Meteorologicznej, cytowany przez NBC News.

Według synoptyków modele wskazują, że Melissa może uderzyć w Jamajkę najpóźniej wczesnym rankiem we wtorek. Wszystkie lotniska na wyspie zamknięto już w sobotę wieczorem.

– Nie lekceważcie tego. Nie podejmujcie głupich decyzji, jak wyjście w sam środek burzy – ostrzegał minister nauki i transportu Jamajki, Daryl Vaz.

Huragan Melissa uderzył już w Haiti i Dominikanę. Są ofiary śmiertelne

Melissa zagraża też sąsiednim krajom. Na Haiti dwie osoby zginęły w czwartek w osuwisku w pobliżu Port-au-Prince, a starszego mężczyznę zabiło spadające drzewo w Marigot. W sąsiedniej Dominikanie ponad pół miliona osób straciło dostęp do wody pitnej. Zgłoszono także ofiary powodzi i spadających drzew.

W prowincji Guantanamo na Kubie władze ewakuowały 145 tys. osób. Także amerykańska baza morska w Zatoce Guantanamo rozpoczęła w sobotę wieczorem ewakuację personelu, który nie jest niezbędny.

„Bardzo niepokojąca” sytuacja. Władze apelują o wyjątkową ostrożność

Meteorolodzy ostrzegają przed „katastrofalnymi powodziami błyskawicznymi i osuwiskami”, opadami deszczu od 50 do 75 cm na metr kwadratowy oraz falą sztormową o wysokości do 3,3 metra wzdłuż południowego wybrzeża. Jamie Rhome, zastępca dyrektora NHC, nazwał sytuację „bardzo niepokojącą” i wezwał mieszkańców oraz podróżnych do zachowania szczególnej ostrożności.

NHC poinformowało, że na początku tygodnia Melissa prawdopodobnie „wykona nagły skręt na północny wschód”. Centrum podkreśliło, że huragan może nawiedzić obszar między Kubą i Haiti, podczas gdy Jamajka „przygotowuje się na katastrofę o historycznych rozmiarach”. W razie osiągnięcia kategorii 5. Melissie będą towarzyszyć wiatry o stałej prędkości co najmniej 252 km/h, zdolne do spowodowania „katastrofalnych zniszczeń”, zrównania z ziemią budynków, wyrywania drzew z korzeniami oraz odcięcia zasilania i łączności na tygodnie.

ABC News podała, że choć huragan może się znacznie nasilić i uderzyć w Karaiby, „wydaje się, że bezpośrednie zagrożenie w USA jest ograniczone”. Mimo to media ostrzegają, że sytuacja wciąż jest niepewna. Chociaż amerykańskie wybrzeże na razie wydaje się być poza bezpośrednim zasięgiem huraganu, to mogą wystąpić pośrednie skutki, na przykład silne fale i prądy przybrzeżne.

CZYTAJ TEŻ: Wielkie tornado pod Paryżem. Żywioł powalił rząd dźwigów

Katarzyna Cichopek opublikowała na swoim Instagramie zdjęcie, na którym pozuje ze swoim świeżo upieczonym mężem i w sukni ślubnej. Na swój drugi ślub aktorka i prezenterka "Halo, tu Polsat" wybrała dosyć ryzykowną wiązankę. Według przesądów te kwiaty przynoszą pecha. O jakich dokładnie jest mowa? Czy panna młoda chciała w ten sposób odczarować przesądy? Marta Kawczyńska

Grupa Saab AB to najważniejszy szwedzki koncern zbrojeniowy, znany między innymi z produkcji myśliwców JAS 39 Gripen, okrętów, także podwodnych różnych klas – w tym najnowszej Blekinge – jak również wyposażenia dla wojsk lądowych, na przykład granatników przeciwpancernych Carl Gustaf.

Z szerokiej gamy produktów Saaba korzystają szwedzkie siły zbrojne, są one również przeznaczone na eksport.

Część z produktów Saaba weszła już – lub niedługo wejdzie – na wyposażenie Wojska Polskiego. To między innymi granatniki Carl Gustaf, których duża liczba za około 6,5 mld zł zakupiona została w 2024 roku, a także samoloty AWACS Saab 340 AEW, które weszły do służby pod koniec 2024 roku, zapewniając polskim Siłom Powietrznym nowe zdolności, jeśli chodzi o wykrywanie zagrożeń w powietrzu.

Saab jest także zaangażowany w budowę dwóch okrętów rozpoznawczych Delfin dla Marynarki Wojennej RP; szwedzki producent odpowiedzialny jest między innymi za wyposażenie w zaawansowaną aparaturę radioelektroniczną.

Liderzy Saaba deklarują także gotowość do podjęcia współpracy z polskim wojskiem w innych kluczowych programach zbrojeniowych – szczególnie chodzi tu o Orkę, czyli program pozyskania dla Marynarki Wojennej nowych okrętów podwodnych, a także o zakup dla polskiego lotnictwa nowoczesnych samolotów AWACS, które zapewnią większe możliwości niż te już dostarczone do Polski.

Okręty podwodne

Jeżeli chodzi o program Orka, Szwedzi oferują Polsce swoje okręty podwodne nowej klasy A26 Blekinge. Oferta Saaba konkuruje z ofertami wystosowanymi między innymi przez producentów z Niemiec, Francji czy Korei Południowej; łącznie oferty złożyło siedmiu producentów z sześciu państw.

ZOBACZ TAKŻE: Pioruny skusiły Szwedów. Miliardowy kontrakt militarny z Polską

Prezes Saaba Micael Johansson podkreśla, że okręt podwodny zaprojektowany przez Szwedów w naturalny sposób pomyślany jest tak, by jak najlepiej radzić sobie w warunkach panujących na płytkim Morzu Bałtyckim – jego systemy napędowe zaprojektowane są tak, by okręt był możliwie cichy, a przez to niemal niewykrywalny dla wrogich systemów, a jednocześnie mógł na przykład pozostawać ukryty na dnie morza nawet przez kilka tygodni.

Z drugiej strony, jak zapewnił Johansson, okręty Saaba są również zdolne do działań na głębokich morzach i oceanach, mogą więc np. wykonywać misje zabezpieczania międzykontynentalnych szlaków zaopatrzenia.

Jeśli chodzi o uzbrojenie, szwedzkie A36 mają możliwość wystrzeliwania ciężkich i lekkich torped (odpowiednio 533 mm i 400 mm) i stawiania min morskich, mają także możliwość transportu 11 dodatkowych – poza załogą – osób. Pozwala to na przykład na zaokrętowanie, dostarczenie i ewakuację z miejsca misji drużyny sił specjalnych.

Johansson zapewnił też, że jego firma gotowa jest do zaangażowania polskiego przemysłu do budowy okrętów, w tym podwodnych. Obecnie w szwedzkich stoczniach powstają już dwa okręty tej klasy, jednak ich budowa jest już opóźniona, a okręty mają trafić do szwedzkiej marynarki dopiero na początku kolejnego dziesięciolecia.

„Łaczy nas to samo zagrożenie”

Pytany o tę kwestię prezes Saaba stwierdził, że w grę wchodzą pewnego rodzaju rozwiązania pomostowe, które zapewniłyby polskim marynarzom dostęp do okrętów podwodnych w okresie, kiedy obecnie eksploatowany ORP „Orzeł” przestanie się już nadawać do użytku, a nowe okręty nie zostaną jeszcze dostarczone.

Jak mówił Johansson, chodzi między innymi o taką kooperację stoczni znajdujących się po obu stronach Bałtyku, by miały one np. uzupełniające się zdolności do konserwacji i napraw okrętów obu flot.

– Łączy nas to samo zagrożenie, więc taka współpraca wydaje się być jak najbardziej logiczna – stwierdził. Dlatego też w grze jest na przykład częściowa budowa okrętów podwodnych w polskich stoczniach, zwłaszcza w sytuacji, że już teraz Saab współpracuje ze stocznią Remontowa Shipbuilding i innymi spółkami PGZ w budowie okrętów rozpoznawczych Delfin.

Saab oferuje Polsce także swoje nowoczesne samoloty AWACS GlobalEye, które znacząco zwiększyłyby możliwości zakupionych przez Polskę poprzedniej generacji samolotów 340 AEW, między innymi ze względu na wyższy możliwy pułap lotu i nowocześniejszy system sensorów. W rozmowie z PAP prezes Johansson zapewnił, że strona szwedzka jest w stanie dostarczyć takie maszyny do polskich sił zbrojnych w bardzo szybkim (przy tego typu kontraktach) tempie 3 lat.

GlobalEye to de facto mały komercyjny odrzutowiec Bombardier Global 6500, wyposażony w wojskową aparaturę, w tym przede wszystkim w systemy rozpoznawcze zainstalowane na belce umieszczonej ponad kadłubem samolotu. Sensory mają zapewnić wykrywanie znajdujących się w powietrzu obiektów nawet na dystansie 600 kilometrów. Jak zapewnił, sam podczas lotu nad Sztokholmem był w stanie na radarach obserwować to, co działo się w przestrzeni powietrznej, na przykład nad Obwodem Królewieckim.

Samolot GlobalEye jest też wyposażony między innymi – jak zadeklarował Johansson – w systemy walki elektronicznej, co pozwala mu unikać wykrycia przez wrogie systemy.

Współpraca polsko-szwedzka

We wtorek w Warszawie odbyło się polsko-szwedzkie forum przemysłu obronnego, w którym wzięli udział między innymi ministrowie obrony obu państw oraz przedstawiciele przemysłu obronnego, w tym Saaba i Polskiej Grupy Zbrojeniowej.

CZYTAJ TAKŻE: Polscy spadochroniarze wylądowali w Szwecji. „Jasny sygnał dla wroga”

Podczas forum szwedzki minister obrony Pal Jonsson zadeklarował, że współpraca w dziedzinie rozwoju przemysłów zbrojeniowych powinna być dwustronna, a obie armie powinny korzystać ze sprzętu wyprodukowanego przez partnerów zza Bałtyku.

W tym kontekście wskazał, że nie tylko Polska kupuje sprzęt od Szwecji, ale także na odwrót – dowodem tego jest niedawny zakup przez Szwecję polskich wyrzutni przeciwlotniczych Piorun za 3 mld szwedzkich koron (to jest ponad miliard zł).

Z kolei we wrześniu na targach przemysłu obronnego MSPO w Kielcach Saab podpisał kilka umów o rozwijaniu współpracy z polskimi firmami – w tym najważniejszymi polskimi podmiotami w branży, czyli PGZ i prywatną Grupą WB. Z kolei w środę Saab podpisał porozumienie z polskim producentem amunicji Dezametem, dotyczące między innymi współpracy w produkcji amunicji moździerzowej.

Sytuacja między zawodniczkami północnoamerykańskiej ligi zawodowej, które uważają się za słabo wynagradzane, a kierownictwem WNBA, w tym komisarz Cathy Engelbert, nadal jest napięta. Englebert znalazła się w ogniu krytyki i stała się celem ataków gwiazd rozgrywek, które zakończyły się na początku października.

Silver, szef NBA i największy udziałowiec WNBA, u progu nowego sezonu rywalizacji koszykarzy był pytany o opinię na temat znaczącej różnicy między udziałem zawodników w przychodach NBA (około 50 proc.) a udziałem zawodniczek w przychodach WNBA (9,3 proc.).

– Nie sądzę, żebyśmy mieli myśleć w kategoriach procentowych, ponieważ przychody NBA są o wiele wyższe – zauważył Silver. – Musimy patrzeć na pensje w kategoriach bezwzględnych. Wynagrodzenia znacznie wzrosną po wynegocjowaniu nowego układu zbiorowego pracy, bo zawodniczki na to zasługują – zapewnił.

Protest koszykarek WNBA

Podczas lipcowego Meczu Gwiazd WNBA zawodniczki, na znak protestu przeciwko zaniżonym ich zdaniem zarobkom, wystąpiły w koszulkach z napisem „Zapłaćcie nam, co jesteście nam winni”.

Kolejny układ zbiorowy pracy musi zostać podpisany do 31 października. Termin ten może jednak ulec przesunięciu, gdyż jego kolejne niedotrzymanie może doprowadzić do impasu i spowodować „lokaut”, czyli wstrzymania pracy z powodu braku umowy, czego NBA doświadczyła między innymi w latach 1998-1999 i 2011.

Czytaj także: Afera hazardowa w NBA. Do gry weszła mafia

1 listopada już za kilka dni. Wiele osób zastanawia się, co zaserwować gościom, którzy pojawią się na obiedzie lub kolacji po odwiedzinach na cmentarzu. Ta przekąska będzie idealna do podania zarówno jako przystawka, jak i do zaserwowania na półmiskach. Pasztet maślany, bo o nim mowa, z przepisu Ewy Wachowicz powstaje na bazie mięsa z rosołu i jest szybko do zrobienia. Marta Kawczyńska

Coś dobrego, protego w przygotowaniu i jednocześnie wykwintnego do kawy lub herbaty. To da się zrobić. Od lat krąży przepis na ciasto nazywane "pani Walewska" lub "pychotka". Obie nazwy wskazują, że jest wyjątkowe i niezwykle smakowite. Zbliża się czas rodzinnych spotkań z okazji Wszystkich Świętych. Pora więc na pychotkę. Podajemy przepis. Beata Zatońska

"Cisza w klasie" to nowy serial dokumentalny, który odsłania wstrząsające kulisy jednego z największych szwedzkich skandali związanych z wykorzystywaniem nieletnich. Produkcja jest dostępna w polskim streamingu już od miesiąca, jednak z czasem tylko zyskuje na popularności – i to bez specjalnej promocji, lecz głównie za sprawą poczty pantoflowej. Gdzie można oglądać szokujący serial? Piotr Kozłowski

W tym quizie każde pytanie to pułapka. Język polski jest pełen zasadzek. Są słowa, które brzmią bardzo podobnie do siebie, ale mają inne znaczenie. Sprawdźcie, jak sobie poradzicie z tym quizem. Beata Zatońska

Zmiana czasu z letniego na zimowy tradycyjnie nastąpiła w ostatni weekend października. Kilkadziesiąt lat temu zegarki w Polsce przestawiano miesiąc wcześniej. Nie zmieniło się od tamtej pory jedno – wciąż trwają dyskusje nad tym, czy to rozwiązanie ma jakikolwiek sens.

Sytuacja była o tym niebezpieczna, że obok hali znajduje się budynek biurowy. Na szczęście udało się uniknąć zajęcia go przez ogień.

Strażacy rano dogaszali jeszcze pożar. Jak poinformowali ratownicy, dobre wieści są takie, że w hali nikogo nie było, straty są więc jedynie materialne. Hala grozi zawaleniem, prawdopodobnie trzeba będzie ją odbudować.

Pożar wywołał ogromne zadymienie. Urzędnicy i strażacy apelowali do mieszkańców, żeby nie otwierali okien.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska dokonał pomiarów jakości powietrza. Specjaliści zapewnili, że nie ma zagrożenia.

CZYTAJ TEŻ: Podpalili magazyn z pomocą dla Ukrainy. Usłyszeli surowe wyroki

Uważasz, że znasz stolice Europy? Sprawdź się teraz – powodzenia! Lena Ratajczyk

Uważasz, że znasz stolice Europy? Sprawdź się teraz – powodzenia! Lena Ratajczyk