Wchodzisz i wiesz

Start-upy szukają swojej szansy na zaistnienie poprzez programy akceleracyjne, które mają zachęcić firmy do inwestycji w technologie. Ostatnie badania nagrodzone Nagrodą Nobla z ekonomii udowodniły, że wdrażanie nowych technologii wiąże się z zaangażowaniem całego ekosystemu gospodarczego.

Wybór auta miejskiego często oznacza kompromis między zwinnością a przestrzenią, jednak Škoda Fabia udowadnia, że można mieć oba. Kompaktowa z zewnątrz, zaskakuje przestronnym wnętrzem i komfortem jazdy. To popularny model, który idealnie łączy funkcjonalność z wygodą na co dzień.

Na najbliższe posiedzenie Sejmu zostało zaplanowane pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o związkach partnerskich. Projekt autorstwa klubu Lewicy trafił do laski marszałkowskiej w czerwcu.

GUS: Rośnie liczba nieformalnych związków

Jak wynika z danych GUS, liczba par pozostających ze sobą w związkach niesformalizowanych rośnie w Polsce dynamicznie. Podczas Narodowego Spisu Powszechnego w 2021 roku odnotowano ich 895 443, dekadę wcześniej było ich 316 505 – oznacza to prawie trzykrotny wzrost. W 2023 r. stanowiły one blisko 8 proc. wszystkich rodzin w Polsce.

Najwięcej związków nieformalnych w 2021 r. było w woj. mazowieckim – ich liczba sięgnęła 133,5 tys. Dalej są województwa: śląskie (102,3 tys. par), wielkopolskie (93,2 tys.) i dolnośląskie (88,1 tys.). Najniższy wynik odnotowano w woj. świętokrzyskim, w którym żyło 19,3 tys. par nieformalnych.

Zobacz także: Tyle teoretycznie zarabiają Polacy. W praktyce nie jest już tak różowo

Spisy powszechne ukazały także wzrost udziału związków niesformalizowanych w strukturze rodzin (wyróżniono rodziny tworzone przez małżeństwa – z dziećmi lub bez, związki niesformalizowane – z dziećmi lub bez, matki z dziećmi oraz ojców z dziećmi): w 2011 r. osoby, które żyły ze sobą bez zawarcia małżeństwa stanowiły 3 proc. wszystkich rodzin w Polsce, w 2021 r. – 8,4 proc.

Spis powszechny – najnowsze dane

Związki niesformalizowane stanowią znaczącą część rodzin w województwach zachodnich: dolnośląskim, lubuskim, zachodnio-pomorskim i pomorskim (tam jest ich więcej niż 10 proc. ogółu). Odwrotny trend widoczny jest w województwach wschodnich: podkarpackim, świętokrzyskim, lubelskim i podlaskim (ok. 5–6 proc. ogółu).

Według danych opublikowanych w Roczniku Statystycznym Rzeczpospolitej Polskiej, w ostatnich latach widoczny jest spadek liczby zawieranych małżeństw: w 2023 r. zawarto blisko 146 tys. małżeństw, w 2015 – prawie 190 tys.

Przeczytaj także: Budowlanka ostro hamuje. Mniej mieszkań i inwestycji

- Wynagrodzenie nauczycieli będzie rosło i będzie powiązane ze wskaźnikami gospodarki - obiecała ministra edukacji Barbara Nowacka podczas obchodów Dnia Edukacji Narodowej. Tymczasem do mediów wyciekła negatywna opinia Ministerstwa Finansów o projekcie ZNP, który ma powiązać nauczycielskie płace z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce. MEN odpowiada, że stworzy swój projekt.

14 października nauczyciele mają swoje święto. Jednak zapowiedzianych na przyszły rok podwyżek raczej nie będą celebrować. Wyniosą one 3 proc., co przez związkowców zostało uznane za porażkę. Ich zdaniem, to raczej waloryzacja pensji o prognozowany wskaźnik inflacji niż realny wzrost pensji. Związek Nauczycielstwa Polskiego domagał się 10-procentowej podwyżki.

Ile zarabia nauczyciel w 2025 roku?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej, w 2025 roku wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela początkującego wynosi 5153 złotych brutto, nauczyciela mianowanego – 5310 zł brutto, a nauczyciela dyplomowanego – 6211 zł brutto. Przypomnijmy, że najniższa krajowa to obecnie 4666 zł brutto.

Nie jest to jednak cała pensja nauczyciela. Osobom wykonującym ten zawód przysługuje dodatkowo: dodatek stażowy, dodatek motywacyjny, dodatek funkcyjny oraz dodatek za warunki pracy.

Czytaj także: Dzień Edukacji Narodowej. „Nauczyciele dbają o wasze dzieci, zaufajcie im”

Dodatki dla nauczycieli

Dodatek stażowy to forma nagrody za doświadczenie zawodowe i długoletnią pracę. Przysługuje każdemu nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie Karty Nauczyciela po przepracowaniu co najmniej dwóch lat w zawodzie. Wynosi minimum 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, ale nie może przekroczyć 20 proc.

Dodatek motywacyjny przyznaje dyrektor szkoły w uznaniu za szczególne zaangażowanie, dobre wyniki w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej. Jest to nagroda uznaniowa. Jej wysokość określa regulamin organu odpowiadającego za daną szkołę, np. gminy.

Dodatek funkcyjny otrzymują nauczyciele pełniący dodatkowe funkcje w szkole, wymagające większej odpowiedzialności lub zaangażowania. Chodzi m.in. o wychowawców klas, opiekunów nauczycieli-stażystów, a także dyrektorów i wicedyrektorów.

Dodatek za warunki pracy przysługuje nauczycielom, którzy wykonują pracę np. w szkołach specjalnych czy zakładach poprawczych.

Zobacz też: Piosenka dla pani, goździki i apele. Tak obchodzono Dzień Nauczyciela

Średnie wynagrodzenie nauczyciela w 2025 roku

Uwzględniając wszystkie dodatki, średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego w Polsce to w tej chwili 6672 zł brutto. W przypadku nauczyciela mianowanego wynosi ono 7826 zł brutto, a w przypadku nauczyciela dyplomowanego – 10 000 zł brutto. 

Kwoty średniego wynagrodzenia określa Ministerstwo Edukacji Narodowej w oparciu o procent wynagrodzenia bazowego ustalanego corocznie w ustawie budżetowej. Związkowcy podkreślają jednak, że kwoty te nie są faktycznymi średnimi zarobkami nauczycieli. Uwzględniają bowiem wszystkie dodatki, a nie ma (z reguły) nauczyciela, który co miesiąc dostawałby je w komplecie.  

Trzynastka dla nauczycieli

Nauczyciele zatrudnieni w szkołach publicznych otrzymują też tzw. trzynastkę, podobnie jak inni pracownicy sektora publicznego. Wynosi ona 8,5 proc. sumy wynagrodzenia otrzymanej w poprzednim roku kalendarzowym. Aby ją dostać, trzeba mieć przepracowane w minionym roku przynajmniej sześć miesięcy. Ci, którzy nie spełniają tego warunku, trzynastki nie dostają. Ci, którzy przepracowali np. osiem miesięcy, dostają 8,5 proc. kwoty zarobionej w ciągu tych ośmiu miesięcy.

Polska ma jeden z najwyższych udziałów produkcji przemysłowej w PKB w Unii Europejskiej i "jeszcze się broni". Z każdym rokiem naszym firmom jest jednak coraz trudniej utrzymać konkurencyjność. Przemysłowi w Europie potrzebne są nowe, skuteczne narzędzia ochronne – to wnioski z debaty "Ochrona przed nierówną konkurencją", która odbyła się 14 października w ramach Forum Nowego Przemysłu w Katowicach.

Volkswagen Tiguan Allspace to idealny SUV dla rodzin szukających więcej przestrzeni i nowoczesnych technologii. Oferuje powiększone wnętrze, zaawansowane systemy wspomagające i wysoki komfort jazdy. Zadebiutował w 2017 roku, a po modernizacji w 2021 łączy funkcjonalność z innowacjami zwiększającymi wygodę i bezpieczeństwo.

Sąd uznał, że ustanowienie linii demarkacyjnych od 2009 r. w Abchazji i Osetii Południowej, separatystycznych regionach wspieranych przez Moskwę, naruszyło prawa około 29 tys. mieszkańców. W rezultacie przyznał im odszkodowanie.

Jest jednak mało prawdopodobne, aby Rosja wykonała tę decyzję – podkreśliła agencja.

Rosja nie uznaje wyroków ETPC

Po ataku na Ukrainę w 2022 r. Rosja została wykluczona z Rady Europy, przy której działa ETPC. Choć mimo tego Rosja teoretycznie nadal ponosi odpowiedzialność za wcześniejsze naruszenia, to Moskwa nie uznaje już orzeczeń ETPC za wiążące i odmawia zapłaty grzywien.

„Komitet Ministrów (Rady Europy) nadal monitoruje wykonywanie wyroków wydanych przez Trybunał przeciwko Rosji” – zauważył Trybunał w wyroku, przypominając, że Moskwa jest zobowiązana do zapłaty.

Już w ubiegłym roku ETPC orzekł, że Rosja była winna ustanowieniu administracyjnych linii demarkacyjnych na terytorium Gruzji. Tym razem ustalił wysokość odszkodowania, które należy wypłacić ofiarom.

Zdecydowana większość odszkodowania za szkody moralne przysługuje z tytułu „nielegalnych ograniczeń nałożonych na grupę co najmniej 23 tys. osób pochodzenia gruzińskiego w zakresie dostępu do ich domów, ziemi i rodzin”, co stanowi naruszenie ich prawa do poszanowania życia prywatnego i domu oraz ochrony mienia.

Zobacz także: Gruzini znów na ulicach. Oficjalne wyniki wyborów w cieniu protestów

Wojna w Gruzji

Część ofiar będzie również uprawniona do odszkodowania za pozbawienie ich możliwości kształcenia w języku gruzińskim, a grupa około 2,5 tys. osób za „bezprawne zatrzymanie” po przekroczeniu linii demarkacyjnej.

Rosyjska agresja na Gruzję rozpoczęła się w sierpniu 2008 roku po serii osetyjsko-rosyjskich prowokacji. W efekcie wojny, która trwała pięć dni, Rosja zablokowała przystąpienie Gruzji do NATO i doprowadziła do utraty przez Tbilisi kontroli nad separatystycznymi republikami Osetii Południowej i Abchazji.

Zobacz też: Krwawe protesty w Gruzji. Próbowali wedrzeć się do Pałacu Prezydenckiego

Amerykański bank Goldman Sachs Group Inc. w III kwartale 2025 r. miał zysk netto na poziomie 3,86 mld dolarów, co daje 12,25 dolara na jedną akcję. Rada dyrektorów banku zatwierdziła wypłatę kwartalnej dywidendy w wysokości 4 dolarów na akcję.

We wtorek premier Donald Tusk został zapytany o pomysł tzw. paktu senackiego, który miałyby zawrzeć PiS i Konfederacja. Jak ocenił, "to, co dzieje się na linii Sławomir Mentzen - Jarosław Kaczyński, przypomina raczej wojnę domową niż gotowość do współpracy, a emocje tylko będą rosły". Weronika Papiernik

Zielony, gęsty trawnik to marzenie każdego ogrodnika. Jednak nawet najlepiej pielęgnowana trawa z czasem zaczyna słabnąć, żółknąć i przerastać mchem. Wtedy z pomocą przychodzi wertykulacja, czyli zabieg, który pozwala trawnikowi „oddychać” na nowo. Sprawdź, kiedy warto ją wykonać, jak się do niej przygotować i dlaczego ten zabieg odmładza trawnik lepiej niż jakikolwiek nawóz. Marzena Sarniewicz

Do 21 grudnia 2025 r. Polska musi przyjąć przepisy dotyczące usunięcia wyborów zawierających azbest. Dlatego przyspieszyły prace nad projektem ustawy ważnej dla wielu właścicieli nieruchomości. To oznacza, że wkrótce Polacy będą mieli nowe obowiązki związane z azbestem.

Katarzyna Bosacka pod koniec czerwca 2025 roku wzięła ślub. Teraz ze swoim nowym mężem pojawiła się na tzw. ściance podczas jednej z teatralnych premier. Kim jest nowy ukochany dziennikarki? Co o nim wiadomo? Marta Kawczyńska

Program "500 plus na psa i kota" to inicjatywa samorządowa, która dofinansowuje zabiegi weterynaryjne dla zwierząt domowych. W przeciwieństwie do świadczeń rodzinnych, akcja nie jest ogólnopolska, ale funkcjonuje w wielu dużych miastach (m.in. Warszawa, Poznań, Lublin). Program refunduje koszty sterylizacji, kastracji i czipowania w celu ograniczenia bezdomności zwierząt. Uwaga: w wielu gminach nabór trwa tylko do 30 listopada 2025 roku, co oznacza ostatni moment na zgłoszenia. Olga Papiernik

Rząd zaakceptował projekt nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym, którego celem jest zwiększenie skali podwyżek akcyzy na alkohol w latach 2026-27 – poinformował we wtorek Adam Szłapka. Rzecznik rządu mówił także o nowych przepisach dotyczących L4 oraz przepisach zabraniających używania fajerwerków.

Pierwsze samoloty F-35A Lightning II przeznaczony dla Belgii dotarły do Bazy Lotniczej Florennes. Lockheed Martin przekazał oficjalnie Królewskim Siłom Powietrznym Belgii, pierwsze samoloty F-35, trafiły już do struktur operacyjnych belgijskiego lotnictwa wojskowego.

Debata inauguracyjna Forum Nowego Przemysłu przyniosła zestaw rekomendacji sformułowanych przez biznes z myślą o przyszłości przemysłu. Pełnym niepokoju sygnałom dla decydentów towarzyszyło przekonanie o sile polskiej przedsiębiorczości: z trudnościami wiążą się nowe szanse.

Celem konkursu jest popularyzacja lokalnego dziedzictwa językowego, budowanie świadomości i tożsamości mieszkańców oraz promocja kreatywności artystycznej.

Najlepsze prace zostaną nagrodzone łączną pulą 10 tysięcy zł i zaprezentowane w przestrzeni publicznej Częstochowy.

Konkurs jest otwarty zarówno dla osób pełnoletnich, jak i niepełnoletnich (ci drudzy za zgodą opiekuna). Prace mogą być wykonywane w dowolnej technice graficznej (rysunek, grafika komputerowa, kolaż itp.), ale muszą być zgłoszone w formatach JPG/PNG/PDF, w określonej rozdzielczości i wymiarach minimalnych.

Każdy uczestnik konkursu może zgłosić maksymalnie 7 prac — po jednej do każdego z wybranych słów (babok, chapcie, dziorga, guguły, lipko, piterek, zrywka).

Z chwilą zgłoszenia uczestnik przenosi prawa autorskie majątkowe do pracy na organizatora (z możliwością dalszych opracowań itp.)

Termin zgłoszeń do konkursu upływa 21 listopada 2025 r.

Jego organizatorem jest Prezydent Miasta Częstochowy, a obsługę konkursu prowadzi Wydział Informacji i Komunikacji Urzędu Miasta.

Komisja konkursowa składa się z osób odpowiedzialnych za sprawy związane z kulturą i promocją miasta.

Więcej szczegółów na stronie: https://gwara.czestochowa.pl/.

Źródło: UM Częstochowy

Amerykański koncern motoryzacyjny General Motors dokona odpisu, który obciąży zysk za III kwartał 2025 r. Spółka dokona reorientacji produkcji z  modeli elektrycznych na spalinowe, co będzie kosztować 1,6 mld dolarów. 

Biedronka proponuje swoim klientom kolejną promocję. Tym razem można dostać jedno opakowanie bardzo popularnego i podstawowego produktu w naszych domach. Limity są dosyć duże a czasu na zakupy sporo. Co znalazło się w promocyjnej ofercie Biedronki? Jakie są zasady zakupów w ramach tej oferty? Marta Kawczyńska