Wchodzisz i wiesz

Prowadzący poranny program Mariusz Piekarski pytał swojego gościa między innymi o wizytę profesora Andrzeja Nowaka, doradcy prezydenta Nawrockiego, na kongresie niemieckiej, skrajnie prawicowej partii AfD. Czy to początek współpracy AfD i PiS?

Czytaj więcej: Doradca prezydenta „prywatnie” na konferencji AfD w Berlinie. MSZ odradzało

– Absolutnie nie. Ale widział pan sondaże w Niemczech. Realne jest to, że AfD będzie odgrywało dużą rolę w niemieckiej polityce. Jeśli ci ludzie dojdą do władzy, to my mamy z nimi żadnej rozmowy nie prowadzić? – odpowiedział pytaniem na pytanie polityk PiS w programie „Gość poranka”.

Były minister cyfryzacji i były wiceminister zdrowia dodał, że prof. Nowak to jedna z niewielu osób, która „może tam pojechać i powiedzieć im, jak jest”. – Spokojnie kulturalnie, ale też bezwzględnie powie, jak wygląda rzeczywistość i nie pozwoli na zakłamywanie historii – powiedział.

Tylko czy politycy na czele z liderką partii, która mówi, że nie można czarno biało oceniać rządów Hitlera, posłuchają profesora z Polski? Dopytywał Piekarski.

Czytaj także: Bosak o koalicji z PiS. „Taki będzie scenariusz”

– Wypowiedzi, o których pan mówi, mogą sobie wsadzić w buty. To nie jest tak, że profesor Nowak jedzie na jakieś kółko. Nie ma ocieplenia relacji. Tym ludziom, którzy – jest taka duża szansa – będą podejmowali decyzje, trzeba mówić, jak jest. A to Niemcy wybierają AfD, bo są zdegustowani tym, co zgotowała im Merkel.

Cieszyński: Polskiego obywatela powinna obowiązywać ochrona

Prowadzący poruszył także temat powracających z Izraela polskich obywateli, zatrzymanych przez Izrael na wiozącej do Gazy pomoc humanitarną flotylii. Czy rząd zrobił wszystko, co należało, by ich chronić?

– Chyba cała Polska wie, że nie zrobił. Sikorski się nie zachował, jak polski minister, nie stanął po stronie polskich obywateli (...). Zostali oni zatrzymani na wodach międzynarodowych. Nie ma znaczenia, czy to był poseł Franciszek Sterczewski, czy ja, czy pan. Polskiego obywatela powinna obowiązywać ochrona. Czy gdyby obywatela Izraela to spotkało, minister izraelski zachowałoby się jak Sikorski czy inaczej? – pytał polityk PiS.

Czytaj także: Polacy z flotylli Sumud są bezpieczni. „Nasza walka trwa”

Jego zdaniem, działania powinny być w tej sytuacji zdecydowane, a mieliśmy do czynienia z „abdykacją państwa polskiego”. – Wyjątkowy wstyd – ubolewał Cieszyński na antenie – nie może tak być, że nasi obywatele będą tak traktowani. To daje w świat przekaż, że z Polakami możecie robić, co chcecie, bo nikt za nimi nie stanie.

Sławomir Mentzen został zapytany w środowym programie "Gość Radia ZET" o możliwość ewentualnej koalicji Konfederacji z PiS, np. po wyborach w 2027 roku. Odniósł się bezpośrednio do kwestii "wymogów personalnych". Aneta Malinowska

Kultowa polska komedia kryminalna Juliusza Machulskiego "Vinci" z 2004 roku po dwudziestu latach doczekała się kontynuacji. W filmie powróciły gwiazdy oryginału – Robert Więckiewicz, Borys Szyc i Kamilla Baar – ale towarzyszą im też nowe nazwiska. Sequel szykowany na duży przebój wszedł na ekrany kin pod koniec lipca, a już dziś, niespełna dwa i pół miesiąca później, trafił do oferty jednej z czołowych platform streamingowych. Której? Piotr Kozłowski

W ramach eksperymentu badacze dawali myszom dostęp do alkoholu. Mysz musiała uderzać nosem w drzwi, aby dostać się do pojemnika z alkoholem. Kiedy odcinano później dostęp do używki, zauważono, że niektóre osobniki poświęcają więcej czasu na jej poszukiwania, np. sporo czasu spędzały na pukaniu nosem w nieczynne już drzwi. Następnie zbadano, czym – pod względem poziomu mRNA prowadzącego do produkcji białek – różniły się te myszy od osobników, które lepiej znosiły „przymusowy odwyk”. Okazało się, że myszy z większym głodem alkoholowym miały w mózgu zwiększony poziom pewnego białka – kofiliny.

Więcej kofiliny, więcej ryzykownych zachowań

W kolejnych badaniach myszom sztucznie zmieniano poziom kofiliny w hipokampie, części mózgu odpowiedzialnej za pamięć i kontrolę zachowań. I znów osobniki o zwiększonym poziomie kofiliny były bardziej zdeterminowane, aby odzyskać dostęp do alkoholu.

Co ciekawe, podobnie było w przypadku myszy z innego eksperymentu, które w klatce mogły domagać się cukru. Większy poziom kofiliny zwiększał motywację gryzoni, by domagać się słodkiej nagrody.

Czytaj także: Przyszłość leczenia niepłodności. Embriony stworzone z DNA komórek skóry

Sprawdzono też, czy analogiczny mechanizm może mieć wpływ na uzależnienia u człowieka. Przeanalizowano w tym celu dane z niemieckich szpitali. I okazało się, że wśród osób hospitalizowanych z powodu przedawkowania alkoholu, ludzie, którzy mieli wysoki poziom kofiliny we krwi, częściej wracali potem do szpitala w związku z ponownym ryzykownym używaniem alkoholu.

Czym jest kofilina?

Kofilina to enzym, który jest kluczowym regulatorem w budowie cytoszkieletu aktynowego, czyli wewnętrznego „rusztowania” komórek w całym ciele. – Wiadomo było już, że cytoszkielet aktynowy, a przez to i kofilina, reguluje wiele fundamentalnych funkcji komórek nerwowych, takich jak ich pobudliwość czy komunikacja między sobą – tłumaczy prof. Katarzyna Radwańska z Instytutu Nenckiego PAN, kierowniczka zespołu, którego publikacja ukazała się w „Molecular Psychiatry”. Można było zatem przypuszczać, że kofilina w hipokampie reguluje mechanizm poszukiwania nagrody. Teraz potwierdzono to doświadczalnie.

Radwańska interpretuje, że hipokamp odgrywa kluczową rolę w uczeniu się, m.in. tego, gdzie szukać nagrody, np. alkoholu. Zdrowa osoba, korzystając z funkcji poznawczych, potrafi zrezygnować z poszukiwania, gdy nagroda jest niedostępna, np. nie ma pieniędzy czy alkoholu w sklepie.

U osób uzależnionych z kolei proces przetwarzania informacji jest zaś zaburzony. Mają one problem z poznawczym zaakceptowaniem faktu, że nagroda jest nieosiągalna. A ci, którzy mają problem z kontrolą zachowania w odpowiedzi na nagrodę i impulsywnie dążą do jej natychmiastowego zdobycia, są bardziej podatni na rozwinięcie uzależnienia.

To niejedyne wytłumaczenie

Prof. Radwańska wyjaśniła jednak, że słaba kontrola impulsów w poszukiwaniu nagrody nie jest jedynym wytłumaczeniem uzależnień. Innym mechanizmem uzależnienia jest próba zredukowania stresu za pośrednictwem alkoholu. Ten mechanizm z kolei regulowany jest w innej części mózgu – w ciele migdałowatym. Część uzależnień ma więc zupełnie inne mechanizmy molekularne.

Badając podstawowe molekularne mechanizmy zachowania u myszy, można realnie zrozumieć podłoże skomplikowanych ludzkich chorób i zachowań. – Bo uzależnienie to nie tylko „ludzka rzecz”. U jego podstaw leżą fundamentalne, biologiczne procesy, takie jak kontrola impulsów czy dążenie do nagrody, które są wspólne dla ludzi i zwierząt. Zrozumienie tych mechanizmów to pierwszy krok do skuteczniejszego leczenia uzależnień – twierdzi badaczka.

Czytaj także: Tydzień Noblowski. Medyczne wyróżnienie za odkrycie „strażników odporności”

Prof. Radwańska ma pomysły, jak wykorzystać wyniki swoich badań w praktyce. Sugeruje, że w szpitalach można by było robić testy z krwi, aby prognozować, które grupy pacjentów z problemami alkoholowymi są narażone na ponowną hospitalizację i wdrożyć u nich jakieś szyte na miarę działania profilaktyczne. A w dalekiej przyszłości może nawet w grę wchodziłaby terapia genowa, aby pomóc uzależnionym kontrolować impulsywne poszukiwanie nagrody.

W poniedziałek 13 października 2025 roku, dokładnie o godz. 23.18, Wenus – planeta miłości, urody i wartości – wchodzi do swojego ulubionego znaku: Wagi. To ingres, który otwiera czas harmonii, relacji, zmysłowości i korzyści materialnych. Dla niektórych znaków będzie to jak zielone światło od losu. Lena Ratajczyk

Biya pojawił się we wtorek na wiecu na stadionie w miejscowości Maroua. Obiecał, że poprawi bezpieczeństwo w północnym regionie, który nękany jest atakami ekstremistów, ograniczy bezrobocie i poprawi infrastrukturę drogową i udogodnienia socjalne. Wybory są już w niedzielę, a było to pierwsze spotkanie Biyi z wyborcami w tej kampanii.

Paul Biya ubiega się o reelekcję

– Doskonale zdaję sobie sprawę z problemów, które was trapią, znam niespełnione oczekiwania, które sprawiają, że wątpicie w przyszłość. Na podstawie własnego doświadczenia mogę was zapewnić, że te problemy nie są nie do pokonania – stwierdził 92-letni prezydent Kamerunu.

Czytaj także: Senat zatwierdził nominację ambasadora USA w Polsce. Republikański faworyt

Region Dalekiej Północy w większości zamieszkuje ludność muzułmańska i jest to najbiedniejsza część kraju, którą terroryzują ekstremiści z grupy Boko Haram, często porywający ludzi dla okupu.

Ale to również część kraju, gdzie mieszka blisko 20 proc. z 8,2 mln uprawnionych do głosowania. Dużym poparciem cieszy się tam dwóch z dziewięciu kandydatów w wyborach. To byli sojusznicy Biyi – Bello Bouba Maigari oraz Issa Tchiroma Bakary.

Opozycja kwestionuje zdolności urzędującego prezydenta do sprawowania funkcji ze względu na zaawansowany wiek. Biya rzadko pojawia się publicznie. W ostatnim czasie często przebywał w Europie, gdzie korzystał z opieki medycznej.

43 proc. Kameruńczyków żyje w ubóstwie

Biya rządzi Kamerunem od 1982 r. i nie można powiedzieć, by kraj wszedł pod jego wodzą na ścieżkę rozwoju, pomimo bogatych złóż naturalnych ropy czy minerałów. Według szacunków ONZ przynajmniej 43 proc. obywateli Kamerunu żyje w ubóstwie.

Czytaj także: Mocne słowa papieża w rocznicę ataku Hamasu. „Dwa bardzo bolesne lata”

Ale mimo swoich 92 lat i kiepskiej kondycji państwa, Biya ma duże szanse, by dalej sprawować władzę. Jego największemu rywalowi Maurice’owi Kamto uniemożliwiono udziału w wyborach, a opozycje jest podzielona.

Patrząc też na przebieg poprzednich wyborów, pojawiają się pytania o ich uczciwość. Niektórzy członkowie komisji wyborczych pełnili wcześniej inne funkcje w administracji Biyi. Kadencja prezydencka w Kamerunie trwa siedem lat. W 2008 r. kameruński parlament zniósł ograniczenia kadencyjne na stanowisku prezydenta.

Babka ziemniaczana poleca się na środowy obiad. To danie pochodzi z Podlasia. Jest pyszne i energetyczne. Przepis jest prosty i minimalistyczny wręcz, a babka ziemniaczana smakuje wybornie. Beata Zatońska

Znasz stolice województw w Polsce? Ten quiz to świetna okazja, aby sprawdzić swoją wiedzę geograficzną. Powodzenia! Lena Ratajczyk

Konkurs Chopinowski 2025 trwa. Wszyscy uczestnicy zaprezentowali się w pierwszym etapie rywalizacji. Okazuje się, że nie wszystkim widzom i słuchaczom podoba się to, jak prezentują się uczestnicy. Nie chodzi o ich grę, ale stroje. To one znalazły się w ogniu krytyki. Niektórzy wyrazili swoją opinię w sieci. Co konkretnie się nie spodobało? Marta Kawczyńska

W Krakowie z edukacji zdrowotnej wypisanych zostało dwie trzecie uczniów, w Rzeszowie zrezygnowało 81 proc. - wynika z wstępnych danych zebranych przez PAP w największych miastach. Są szkoły, w których na lekcje z nowego przedmiotu nie ma chętnych, ale są też takie, gdzie obłożenie wyniesie 100 proc. Aneta Malinowska

W streamingu pojawił się trzeci odcinek piątego sezonu nagrodzonego Emmy i BAFTA thrillera szpiegowskiego "Kulawe konie" z udziałem laureata Oscara Gary'ego Oldmana. Serial jest adaptacją powieści "London Rules" pochodzącej z nagrodzonej CWA Gold Dagger Award serii książek Micka Herrona "Slough House". Gdzie można oglądać nowy odcinek genialnej produkcji? Piotr Kozłowski

Nagroda Nobla 2025 z literatury zostanie ogłoszona już w najbliższy czwarte 9 września. To właśnie wtedy poznamy laureata lub laureatkę. Okazuje się, że na liście faworytów do tej nagrody znalazła się również Polka. Która z polskich pisarek może otrzymać Nobla 2025? Czy w przyznawaniu tej nagrody są jakieś niepisane zasady? Marta Kawczyńska

W środę, 8 października 2025 roku o godz. 13.40 czeka nas harmonijny aspekt między Wenus w Pannie a Jowiszem w Raku. To astrologiczny prezent od losu – sekstyl Wenus do Jowisza przynosi szansę na szczęście w miłości, finansach i relacjach międzyludzkich. Lena Ratajczyk

W rozmowie z Polskim Radiem przyszły poseł powiedział, że zamierza być głosem polskiej mniejszości w czeskim parlamencie. „Nasze zaolziańskie sprawy są w Pradze słabiej słyszalne. Moją rolą będzie teraz je nagłośnić” – podkreślił Bogusław Niemiec.

Polska mniejszość w Czechach

Dodał, że jednym z jego priorytetów będzie troska o polskie szkolnictwo na Śląsku Cieszyńskim. „Musimy pilnować, aby szkolnictwo narodowościowe – w naszym przypadku polskie – funkcjonowało tak dobrze, jak dotychczas. Będę też zabiegał o wsparcie dla wydarzeń kulturalnych organizowanych w regionie. Nasze zaolziańskie tradycje są w skali Republiki Czeskiej czymś wyjątkowym” – stwierdził przyszły parlamentarzysta.

Bogusław Niemiec należy do partii chadeków i ludowców, która startowała w wyborach w ramach centroprawicowej koalicji SPOLU. Ugrupowanie znajdzie się w nowym parlamencie w opozycji.

Prezydent Petr Pavel zwołał inauguracyjne posiedzenie Izby Poselskiej na 3 listopada. Wówczas nowo wybrani posłowie złożą ślubowanie.

Zobacz także: Senat zatwierdził nominację ambasadora USA w Polsce. Republikański faworyt

Żołnierze Gwardii Narodowej z Teksasu zgromadzili się we wtorek na obrzeżach Chicago. Lokalne władze potępiły to jako niekonstytucyjną "inwazję" zarządzoną przez prezydenta Donalda Trumpa - donoszą amerykańskie media. Aneta Malinowska

Czy wiesz, że będąc w wieku emerytalnym możesz powiększyć swój dochód angażując się w opiekę nad wnukiem? Nowe przepisy otwierają taką możliwość dla wielu starszych osób, które dotąd nie miały okazji korzystać z takich rozwiązań. Paula Nowak

Posłowie Polski 2050 zaprzeczają, że niektórzy członkowie ich klubu planują przejście do PSL, twierdząc, że takie informacje pochodzą od polityków innych partii. Według prominentnego członka Polski 2050 istnieje 30 proc. szans, że Szymon Hołownia pozostanie na czele partii, jeśli nie obejmie stanowiska w ONZ. Aneta Malinowska

Sprawdź horoskop dzienny dla wszystkich znaków zodiaku na środę 8 października 2025 - przeczytaj i wykorzystaj energetyczne akcenty dnia, żeby mądrze poprowadzić sprawy na środku tygodnia. Dziś warto postawić na jasne decyzje tam, gdzie emocje są silne, a tam, gdzie potrzebna jest delikatność - sięgnij po praktyczne wskazówki poniżej i wprowadź je w życie. Czytaj dalej i zastosuj porady w sekcjach Miłość, Zdrowie, Praca oraz Rada dla Twojego znaku. Helena Tarotis

Drugi Polak w kosmosie, astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski po wizycie na Expo w Osace zapowiada podpisanie porozumienia POLSA–JAXA i wspólne misje z Japonią. W rozmowie z WNP zdradza też, jak czuje się po powrocie z orbity i jakie znaczenie ma jego misja dla polskiego sektora kosmicznego.

Grupy energetyczne z Krajowego Planu Odbudowy otrzymały miliardy złotych wsparcia na inwestycje w sieci elektroenergetyczne. Beneficjentem KPO powinien być także sektor dystrybucji ciepła. Branża ciepłownicza od lat czeka na strategię dla ciepłownictwa oraz Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu - to kilka wniosków z panelu "Ciepłownictwo w obliczu wyzwań", jaki odbył się w trakcie konferencji Energy Days.