Wchodzisz i wiesz

Seniorzy będą mogli liczyć na kolejną formę wsparcia ze strony państwa. Po trzynastej i czternastej emeryturze oraz zasiłku pielęgnacyjnym czas na nowość – bon senioralny, czyli świadczenie, które zamiast pieniędzy zaoferuje konkretne usługi wspierające codzienne funkcjonowanie osób starszych. Sprawdź, na czym dokładnie będzie polegał, kiedy wejdzie w życie i jakie warunki trzeba będzie spełnić, aby go otrzymać. Paula Nowak

Wymiana taboru transportowego i źródeł grzewczych na ekologiczne, gromadzenie wód odpadowych, budowa ścieżek rowerowych, tworzenie lasów deszczowych - te i inne działania w ramach polityki klimatycznej łączą polskie miasta. Bez ich zaangażowania nie byłaby ona skuteczna.

Współprzewodniczący Partii Razem Adrian Zandberg ocenił w środę, że projekt budżetu na 2026 r. nie zabezpiecza wystarczających środków na pomoc dla studentów oraz na finansowanie instytucji naukowych. Zapowiedział, że koło Razem złoży poprawki w tej sprawie w czasie prac nad budżetem w Sejmie. Agnieszka Maj

W KGHM Polska Miedź S.A. trwają prace związane z budową infrastruktury powierzchniowej szybu GG-1. To największa inwestycja górnicza w Zagłębiu Miedziowym ostatnich lat. Zakończenie aktualnego etapu prac planowane jest na wrzesień 2029 roku. Za realizację inwestycji odpowiada Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń PeBeKa S.A. wchodząca w skład Grupy Kapitałowej KGHM.

Zarzuty dotyczą m.in. zdrady stanu, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych, a także morderstwa, napaści seksualnej, tortur oraz buntu. Kongijski polityk został właśnie skazany na karę śmierci. Sąd nakazał mu również zapłatę grzywny w wysokości 33 mld dolarów.

Joseph Kabila zaprzeczył wszystkim zarzutom, jednak nie stawił się w sądzie, by się bronić i wysłuchać wyroku. Wcześniej twierdził z kolei, że sprawa jest „arbitralna”, a sąd wykorzystuje ją jako „narzędzie ucisku”.

Póki co wyrok na byłej głowie państwa nie zostanie wykonany. Powód? Nie wiadomo bowiem, gdzie obecne przebywa kongijski polityk.

Rebelianci, bunt i krwawe walki

Były prezydent Konga oskarżony jest także o wspieranie rebelianckiej grupy M23, siejącej spustoszenie we wschodniej części kraju.

Jeden z jego sojuszników, a przy tym były minister, Kikaya Bin Karubi, stwierdził w rozmowie z BBC, że cały proces miał charakter „teatralny” i był przykładem na dyktaturę obecnego prezydenta Félixa Tshisekediego. Polityk dodał, że sąd nie znalazł żadnych dowodów łączących Kabilę z M23.

Czytaj także: Talibowie „wyciągnęli wtyczkę”. Cały kraj bez telefonów i internetu

Do wyroku odniósł się także sam przywódca rebeliantów Bertrand Bisimwa. W portalu X napisał, że wyrok sądu jest pogwałceniem negocjacji pokojowych prowadzonych obecnie z rządem.

Kim jest Joseph Kabila?

54-letni Kabila rządził Demokratyczną Republiką Konga przez 18 lat. Zastąpił urzędującego przed nim ojca, Laurenta Kabilę, który został zastrzelony w 2001 roku.

Były prezydent początkowo poparł Tshisekediego w wyborach z 2019 roku, jednak z biegiem lat ich drogi rozeszły się. W 2023 roku Kabila udał się na dobrowolne wygnanie.

W kwietniu tego roku oświadczył, że chce pomóc w znalezieniu rozwiązania dla walk na wschodzie kraju. Miesiąc później przybył do kontrolowanego przez M23 miasta Goma. Prezydent Tshisekedi oskarżył go wówczas o bycie mózgiem grupy.

Bratobójczy konflikt trwa od dekad

Trwający od dziesięcioleci konflikt zaostrzył się na początku tego roku, gdy M23 przejęło kontrolę nad dużymi obszarami bogatego w złoża mineralne wschodu kraju, w tym nad Gomą, miastem Bukavu i dwoma lokalnymi lotniskami.

Czytaj także: Potężny wstrząs na Filipinach. „Mogą być ludzie pod gruzami”

W lipcu osiągnięto porozumienie o zawieszeniu broni między rebeliantami a rządem, jednak rozlew krwi nadal trwa.

GDDKiA wybrała firmę, która wybuduje obwodnicę Szczekocin, czyli nowy ślad DK78 i zapowiada przebudowę kolejnego odcinka DK46 w powiecie częstochowskim.

Polskie i czeskie spółki kolejowe oraz transportowe z Grupy Orlen sfinalizowały proces konsolidacji. Orlen Kolej stała się właścicielem Orlen Unipetrol Doprava, a Orlen Transport przejęła Petrotrans, przewoźnika drogowych paliw.

Wczesnym rankiem 7 października 2025 roku, dokładnie o 5.48, niebo rozświetli pełnia Księżyca w znaku Barana, na 14. stopniu tej osi. To nie będzie zwyczajna pełnia – zarówno Słońce, jak i Księżyc pozostaną całkowicie niezależne od wpływów innych planet. Lena Ratajczyk

W wydarzeniu udział wzięły władze rektorskie, dziekańskie, przedstawiciele instytucji i firm współpracujących, absolwenci oraz społeczność akademicka.

Szczególnym i wzruszającym momentem uroczystości było premierowe wykonanie hymnu przygotowanego z tytułu 50-lecia Wydziału Budownictwa.

Autorką tekstu jest Joanna Marinković – graficzka, artystka i arteterapeutka, absolwentka Politechniki Częstochowskiej, a muzykę skomponowała i wykonała Justine Berg – wokalistka, dyrygentka i pianistka, absolwentka Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.

Obchody otworzył rektor Politechniki Częstochowskiej dr hab. inż. Marek Warzecha, prof. PCz oraz dziekan Wydziału Budownictwa dr hab. inż. Maciej Major, prof. PCz. Podczas uroczystości wręczono szereg honorowych wyróżnień i statuetek, m.in.: Absolwent 50-lecia Wydziału Budownictwa – dla osób szczególnie zasłużonych dla rozwoju Wydziału, Zasłużony dla Wydziału Budownictwa – dla instytucji i osób wspierających rozwój naukowy i dydaktyczny, Statuetki uznania – dla wieloletnich pracowników oraz emerytowanych wykładowców, Indeks 50-lecia – dla pierwszych absolwentów Wydziału z lat 1975–1980,
Grawerton pamiątkowy – dla władz rektorskich i dziekańskich PCz.

Podczas uroczystości przypomniano bogatą historię Wydziału, który od 1975 roku kształci inżynierów i magistrów inżynierów.

Na przestrzeni 50 lat dyplomy uzyskało ponad 10 tys. absolwentów, pracownicy Wydziału opublikowali ok. 5 tys. publikacji, uzyskano 70 patentów i 45 wzorów użytkowych.

Obchody wzbogaciły występy artystyczne przygotowane przez studentów oraz zaproszonych gości – m.in. duet Natalii Jaszczyk i Klaudii Smolińskiej, solistów z Jasnogórskiej Publicznej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I stopnia w Częstochowie oraz artystów związanych z Wydziałem Budownictwa.

Obchody 50-lecia były nie tylko okazją do podsumowania dorobku Wydziału Budownictwa, lecz także do spojrzenia w przyszłość – ku kolejnym dekadom rozwoju dydaktycznego, naukowego i współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym.

Źródło: Politechnika Częstochowska

Kultowy polski serial "Rodzinka.pl" po latach wrócił na ekrany telewizorów i cieszy się całkiem niezłymi wynikami oglądalności. Mimo to widzowie nie zostawiają na produkcji suchej nitki. TVP właśnie zamieściła w mediach społecznościowych fragment nowego odcinka "Rodzinki.pl". W ogniu krytyki znalazła się nie tyle scena kłótni, którą mogli zobaczyć, co fabuła całego nowego sezonu. Co nie podoba się widzom? Marta Kawczyńska

We wrześniu w szkołach odżyło wiele problemów, które w czasie wakacji nieco przycichły. Rodzice ponownie spotkali się z wychowawcami klas i na nowo rozgorzała dyskusja o tym, czego szkoła ma prawo od nich wymagać. Małgorzata Masłowska

Comiesięczne świadczenie wspierające mieści się w przedziale od 751 do 4133 zł i jest przyznawane bez względu na dochód. Za chwilę kolejna tura wypłat. Wyjaśniamy szczegółowo, komu przysługuje to wsparcie, jakie kryteria trzeba spełnić i co zrobić, żeby dostać pieniądze. Szczegóły poniżej.

W obliczu rosnącego kryzysu paliwowego Kreml przygotował pakiet działań, które pozwolą na import benzyny z Chin, Korei Południowej i Singapuru. Ma to zrekompensować poważne braki paliwa spowodowane atakami dronów, które od sierpnia wyłączyły z użytku ponad 20 rafinerii, ograniczając produkcję o rekordowe 38 procent.

Rosja zacznie kupować benzynę z Chin. Wracają też kontrowersyjne dodatki

Moskwa planuje zniesienie ceł importowych na paliwo sprowadzane przez wybrane przejścia graniczne na Dalekim Wschodzie oraz dopłaty z budżetu dla firm pokrywających różnicę między cenami światowymi a krajowymi. Import mają prowadzić trzy firmy: Rosnieft, JSC NNK oraz państwowy VO Promsyrieimport.

Równolegle rząd chce zwiększyć import z Białorusi i dopuścić ponowne użycie monometyloaniliny (MMA), dodatku zwiększającego liczbę oktanową paliwa, zakazanego w większości krajów ze względu na wysoką toksyczność. Rozważane jest również dopuszczenie benzyny z 10-proc. zawartością alkoholu i podniesienie limitu aromatów węglowodorowych.

Ukraińskie ataki dają się we znaki Rosjanom. Na stacjach brakuje paliwa

Braki paliwa są odczuwalne w wielu regionach – od Sachalinu i Kurylów po Krym – gdzie wprowadzono limity sprzedaży paliwa do 30 litrów na osobę.

Rząd liczy, że dzięki nowym środkom uda się dostarczyć na rynek miesięcznie dodatkowe 350 tys. ton benzyny i 100 tys. ton oleju napędowego.

Czytaj też: Dwa loty rocznie i koniec? Rządowy limit nie jest prawdziwy

Do ostatniej chwili Republikanie forsowali krótkoterminową ustawę, która utrzymywałaby wydatki na obecnym poziomie do 21 listopada. Demokraci ją zablokowali, domagając się cofnięcia cięć w Medicaid wprowadzonych latem przez tzw. „mega-bill” Trumpa i przedłużenia dopłat do ubezpieczeń zdrowotnych z Obamacare. Republikanie odrzucili te żądania, twierdząc, że kosztowałyby podatników ponad bilion dolarów.

„Shutdown jest prawdopodobnie nieunikniony” – stwierdził Trump, obwiniając Demokratów o chęć „finansowania opieki zdrowotnej dla nielegalnych imigrantów” i grożąc „nieodwracalnymi” cięciami w ulubionych przez nich programach.

No i stało się.

Kogo dotkną cięcia?

Zgodnie z prawem agencje federalne muszą odesłać na przymusowe urlopy pracowników uznanych za „niekluczowych”. Ci, którzy chronią życie i mienie – m.in. FBI, CIA, kontrolerzy ruchu lotniczego, funkcjonariusze TSA, żołnierze – pracują dalej, ale bez wypłat do czasu zakończenia kryzysu.

Kongresowa służba budżetowa (CBO) szacuje, że każdego dnia w domach pozostanie nawet 750 tys. urzędników, a koszt ich wstrzymanych pensji sięga 400 mln dolarów dziennie. Choć prawo gwarantuje im wypłatę zaległych pensji po zakończeniu shutdownu, wielu z nich już za kilka dni może nie dostać regularnych przelewów – co grozi falą opóźnień w spłacie czynszów czy rat kredytowych.

Sprawa dotknie też... Polaków. Amerykańska ambasada w Warszawie wydała w środę krótkie oświadczenie, w którym informuje o wstrzymaniu komunikacji w mediach społecznościowych.

„Do czasu pełnego wznowienia pracy będziemy publikować jedynie komunikaty dotyczące bezpieczeństwa i sytuacji nadzwyczajnych” – czytamy.

Co działa pomimo paraliżu?

Programy oparte na wydatkach obowiązkowych – jak Social Security i Medicare – wypłacają świadczenia. Otwarte pozostają szpitale i przychodnie dla weteranów, nie przerywa się też pogrzebów na narodowych cmentarzach VA. Poczta, finansowana ze sprzedaży usług, działa normalnie.

Co staje w miejscu?

Administracja ma pewną swobodę w decydowaniu, które instytucje zamknąć.

• HHS (Departament Zdrowia) zapowiedział urlopowanie 41% ze swoich 80 tys. pracowników; CDC będzie nadal monitorować ogniska chorób, ale ograniczy badania naukowe i profilaktykę.

• NIH utrzyma opiekę dla obecnych pacjentów w badaniach klinicznych, lecz wstrzyma nabór nowych chorych do eksperymentalnych terapii i rozpoczynanie kolejnych projektów badawczych.

• FDA wstrzyma przyjmowanie nowych wniosków o rejestrację leków i urządzeń medycznych wymagających opłat.

Nie wiadomo jeszcze, czy National Park Service zamknie 400 parków narodowych; w czasie rekordowego 35-dniowego shutdownu w latach 2018–2019 wiele z nich pozostało otwartych, co skończyło się aktami wandalizmu i dewastacją infrastruktury.

Smithsonian (instytut zarządzający 21 muzeami oraz z Narodowym Zoo) ma działać przynajmniej do 6 października, korzystając z wcześniejszych rezerw.

Gospodarka i rynki

Biały Dom sugeruje, że tym razem shutdown uderzy mocniej niż w poprzednich kryzysach. Urząd Zarządzania i Budżetu (OMB) zasugerował agencjom możliwość redukcji etatów w programach, które nie mieszczą się w priorytetach Trumpa i nie mają alternatywnych źródeł finansowania. To oznaczałoby realne zwolnienia, a nie jedynie tymczasowe urlopy, i mogłoby trwale zredukować administrację federalną.

Zgodnie z analizą Goldman Sachs, każdy tydzień pełnoskalowego shutdownu obniża tempo wzrostu PKB USA o 0,15–0,2 pkt proc., a część strat jest odrabiana w kwartale po ponownym otwarciu instytucji. Krótkie przerwy zwykle nie wywołują paniki na Wall Street – w przeszłości indeksy po chwilowych spadkach kończyły kwartał na plusie – lecz długotrwały impas uderza w zaufanie konsumentów i przedsiębiorstw, a więc w inwestycje i zatrudnienie.
W 2019 r., podczas rekordowego 35-dniowego zawieszenia finansowania, Biały Dom oszacował koszt dla gospodarki na 11 mld dolarów, z czego ok. 3 mld nie zostało już nigdy odzyskane.

Co dalej?

Ani Republikanie, ani Demokraci nie sygnalizują gotowości do ustępstw. Lider większości w Senacie John Thune (R-S.D.) obarcza winą Demokratów, ci z kolei – prezydenta Trumpa i jego twardą linię wobec opieki zdrowotnej.
Ekonomiści ostrzegają, że jeśli impas potrwa dłużej niż trzy-cztery tygodnie, paraliż zacznie odbijać się na koniunkturze, na kontraktach zbrojeniowych, badaniach naukowych i codziennym życiu milionów Amerykanów – od rodzin federalnych urzędników po turystów.

„Im dłużej trwa shutdown, tym bardziej rośnie poczucie niepewności co do roli państwa w gospodarce i finansów programów publicznych” – ostrzega dyrektor CBO Phillip Swagel.

Kto ustąpi pierwszy? Eksperci mają wątpliwości. W obliczu poważniejszego kryzysu, żadnej ze stron może nie zależeć na podtrzymywaniu impasu. Ci, którzy odpuszczą pierwsi, mogą zostać przez wyborców potraktowani nie jako słabi, lecz zatroskani o losy Ameryki. Trzeba tylko wyczekać dobry moment. Dopóki trwa polityczna gra, cierpią jednak przede wszystkim zwykli ludzie.

ZUS od marca 2025 roku wypłaca 654,48 zł dodatku dla sieroty zupełnej. Świadczenie przysługuje osobom, które pobierają rentę rodzinną i straciły oboje rodziców, a w niektórych przypadkach także wtedy, gdy ojciec jest nieznany. Dodatek można otrzymywać maksymalnie do 25. roku życia, chyba że dziecko jest trwale niezdolne do pracy. Olga Papiernik

Otwarcie nowego poligonu szkoleniowego Lipa to ważny moment dla bezpieczeństwa Europy, dla wsparcia Ukrainy i dla wzmocnienia zdolności odstraszania – powiedział wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz. Minister obrony narodowej wziął udział w otwarciu inwestycji prowadzonej wspólnie z partnerami norweskimi. Dodał, że ośrodek powstał w bardzo krótkim czasie.

We wrześniu br. z usług największego polskiego lotniska regionalnego Kraków Airport skorzystało 1,215 mln pasażerów. To aż o 174 tys. osób więcej nie rok temu. Od początku roku obsłużono już ponad 9,8 mln pasażerów.

Czas na wyzwanie! Przed Tobą trudny quiz ortograficzny, który sprawdzi Twoje umiejętności w pisowni "rz” i "ż”. Czy potrafisz rozpoznać, kiedy użyć "rz” a kiedy "ż”? Odpowiedz na 10 pytań i sprawdź, jak dobrze znasz zasady polskiej ortografii. Jeśli zdobędziesz co najmniej 6/10 punktów, możesz uznać siebie za prawdziwego ortograficznego mistrza! Weronika Papiernik

Konkurs Chopinowski otworzy uroczysty koncert, podczas którego wraz z Orkiestrą Filharmonii Narodowej pod batutą Andrzeja Boreyki wystąpi czworo zwycięzców poprzednich edycji. Galę rozpocznie Polonez A-dur Fryderyka Chopina w wersji orkiestrowej w opracowaniu Grzegorza Fitelberga. W interpretacji Bruce’a Liu zabrzmi V Koncert fortepianowy F-dur op. 103 Camille’a Saint-Saënsa. Koncert na 2 fortepiany oraz orkiestrę Francisa Poulenca zagrają Yulianna Avdeeva i Garrick Ohlsson; natomiast Koncert na 4 fortepiany a-moll (BWV1065) Johanna Sebastiana Bacha wykonają Yulianna Avdeeva, Bruce Liu, Garrick Ohlsson i Dang Thai Son. 

Transmisję koncertu inauguracyjnego będzie można śledzić 2 października o godz. 19:45 na antenie TVP Kultura i TVP Kultura 2. Powtórka – 3 października o godz. 14:05 w TVP Polonia.

Konkurs Chopinowski w TVP. Niemal trzy tygodnie zmagań najlepszych muzyków

Przez niemal trzy tygodnie października widzowie TVP Kultura i TVP Kultura 2 będą mogli śledzić etapy zmagań uczestników XIX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Transmisje przesłuchań porannych I, II i III etapu zaplanowane są w dniach 3-16 października od godziny 9:50, a popołudniowych od godziny 16:50. 

Ogłoszenie wyników I etapu przesłuchań nastąpi 7 października wieczorem. 8 października o godz. 21:45 prowadzący oraz ich goście podsumują ten etap w specjalnym wydaniu studia konkursowego. Wyniki II etapu przesłuchań poznamy natomiast 12 października wieczorem, a podsumowanie nastąpi następnego dnia o godz. 21:55. Finaliści konkursu będą znani 16 października wieczorem, natomiast podsumowanie ostatniego etapu będzie można obejrzeć 17 października, o godzinie 22:10. 

Czytaj też: Rusza Konkurs Chopinowski 2025. To wydarzenie rzadsze niż piłkarski mundial

Finały XIX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina rozpoczną się 18 października o godz. 17:50. Zwycięzców poznamy 20 października w trakcie specjalnej „Nocy z Chopinem”, która trwać będzie od godz. 17:50 do ok. 2:00 nad ranem. Transmisje na antenach TVP Kultura i TVP Kultura 2 zakończy koncert laureatów 21 października od godz. 18:50, który transmitowany będzie również na antenach TVP1 i TVP Polonia.

Spotkania w studiu podczas XIX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina prosto z Filharmonii Narodowej w Warszawie prowadzić będą: Agata Kwiecińska (Polskie Radio), Robert Kamyk i Adam Rozlach (Polskie Radio). W gronie komentatorów zasiądą m.in.: Elżbieta Tarnawska, Maria Gabryś-Heyke, Karol Radziwonowicz, Marek Bracha i Paweł Kowalski. Relacje ze zmagań młodych pianistów będą pojawiać się również w mediach społecznościowych TVP Kultura.

XIX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina w TVP VOD

Transmisje z przesłuchań, koncertów i gali wręczenia nagród widzowie będą mogli śledzić za darmo w TVP VOD.

Od 3 października bezpośrednie relacje z wydarzenia będą także dostępne bezpłatnie dla pasjonatów muzyki klasycznej za granicą. Na platformie streamingowej Telewizji Polskiej na miłośników muzyki największego polskiego pianisty czekają też m.in.: koncerty zeszłorocznego Konkursu Chopinowskiego oraz inne audycje poświęcone jego wcześniejszym edycjom: https://vod.tvp.pl/miedzynarodowy-konkurs-pianistyczny-imienia-fryderyka-chopina

Czytaj też: Premiera filmu „Chopin, Chopin!”. Tłumy gwiazd na premierze

Twoja wiedza zostanie wystawiona na próbę! Przygotuj się na podróż przez zakamarki wiedzy ogólnej. Od historii po naukę, od kultury po geografię – czekają na Ciebie pytania, które sprawią, że zastanowisz się dwa razy. Czy uda Ci się zdobyć tytuł Mistrza Wiedzy? Zdobędziesz max punktów? Przekonaj się! Anna Kot