Wchodzisz i wiesz

Kijów i Moskwa oskarżyły się wzajemnie w piątek o ostrzał stacji pomiaru gazu Sudża w obwodzie kurskim w Rosji. Obiekt znajduje się na obszarze, który nadal kontrolują wojska ukraińskie – wynika z interaktywnej mapy działań wojennych projektu DeepState.

Atak na stację w Sudży

„Rosja ponownie zaatakowała system transportowania gazu (stację pomiaru gazu) Sudża w obwodzie kurskim, która nie znajduje się pod ich [Rosjan – red.] kontrolą” – napisał w Telegramie Andrij Kowałenko, szef ukraińskiego rządowego Centrum Przeciwdziałania Dezinformacji. Ukraińcy twierdzą, że to niejedyny przypadek złamania ustaleń. Jak podaje Reuters, oskarżają Rosję o atak w czwartek na placówki energetyczne w Chersoniu i Połtawie na Ukrainie.

Strona rosyjska oświadczyła z kolei, że stację zaatakowali Ukraińcy. „28 marca (…) reżim kijowski dokonał uderzenia z zastosowaniem (…) pocisków rakietowych HIMARS na stację pomiaru gazu 'Sudża', w wyniku którego doszło do pożaru i obiekt został praktycznie zniszczony” – podało ministerstwo obrony Rosji.

Zobacz też: Putin sugeruje zarząd tymczasowy dla Ukrainy. Biały Dom reaguje

Amerykanie, dążąc do zakończenia wojny, wynegocjowali z obiema stronami oddzielnie porozumienia o powstrzymaniu się od ataków na obiekty energetyczne podczas rozmów w Arabii Saudyjskiej 23-25 marca. Do sprawy ataku na stację w Sudży odniósł się już Kreml. Jego rzecznik Dimitrij Pieskow powiedział na konferencji prasowej, że „strona rosyjska zastrzega sobie prawo, w przypadku nieprzestrzegania moratorium przez reżim w Kijowie, do jego nieprzestrzegania”.

Stacja pomiaru Sudża nie znajduje się w samym miasteczku Sudża, lecz w pobliżu rosyjsko-ukraińskiego przejścia granicznego o tej samej nazwie. Według projektu DeepState, który nanosi na mapy pozycje wojsk ukraińskich i rosyjskich w toczącej się wojnie, stacja pozostaje pod kontrolą wojsk Ukrainy.

Poprzednio stacja Sudża została zaatakowana w ubiegłym tygodniu. Sztab Generalny Ukrainy zapewnił wówczas, że jego siły nie mają z tym nic wspólnego. Oświadczył też, że płynące z Rosji oskarżenia, jakoby za atakiem stały wojska ukraińskie, mają służyć dyskredytowaniu Ukrainy.

Transport gazu z Rosji przez Ukrainę

Stacja pomiaru gazu Sudża jest częścią gazociągu Urengoj-Pomary-Użhorod, który do 1 stycznia wykorzystywany był przez Rosję do transportowania gazu przez Ukrainę do Europy. Na początku roku Ukraina wstrzymała tranzyt rosyjskiego gazu przez swoje terytorium przez wzgląd na bezpieczeństwo narodowe. Choć gazociąg jest nieuszkodzony, aby wznowić przesył, trzeba odbudować budynek stacji. Rosjanie mają alternatywę - mogą tłoczyć gaz przez Sochranówkę w obwodzie ługańskim, który częściowo jest pod kontrolą wspieranych przez Rosję separatystów.

Wojska ukraińskie nieoczekiwanie dla Rosji wkroczyły do obwodu kurskiego 6 sierpnia 2024 roku, ale od tamtej pory pod presją sił rosyjskich musiały wycofywać się i utraciły już większość terytorium, jakie tam zajęły.

Pielęgniarka z hospicjum w Lubinie (Dolny Śląsk) usłyszała zarzut narażenia pacjentów na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. 50-latka została zatrzymana, zastosowano wobec niej środki zapobiegawcze w postaci dozoru policyjnego. Kobieta nie przyznaje się do zarzucanych jej czynów. Marta Kosakowska

Astronomowie obserwowali zorze na Saturnie, Jowiszu albo Uranie już ponad 30 lat temu. Teraz Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) po raz pierwszy wychwycił to zjawisko na Neptunie. Praca na ten temat, przygotowana przez naukowców z Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Japonii, ukazała się w czasopiśmie „Nature Astronomy”.

Jak powstaje zorza polarna?

Zorza polarna powstaje wskutek burz geomagnetycznych na Słońcu. Strumień naładowanych elektrycznie cząstek wyrzucanych z wielką prędkością z naszej gwiazdy – czyli wiatr słoneczny – dociera do Ziemi lub innej planety. Gdy cząstki przenikają do górnych warstw atmosfery, zderzają się z cząstkami występujących tam gazów i pojawia się światło. Zorze nie zawsze świecą w świetle widzialnym, na przykład na Saturnie występują głównie w ultrafiolecie.

Na Ziemi zorze polarne są widoczne w pobliżu biegunów – ku nim pole magnetyczne naszej planety kieruje naładowane cząstki z wiatru słonecznego. Tymczasem na Neptunie zjawisko to występuje w niedużej odległości od równika, po obu jego stronach. To dlatego, jak tłumaczą badacze, że pole magnetyczne Neptuna jest odchylone o 47 stopni od osi jego obrotu i bieguny magnetyczne znajdują się tam pomiędzy równikiem a biegunami geograficznymi.

Czytaj także: Teleskop zbada początki wszechświata i poszuka wody w naszej galaktyce

Pierwsze ślady już ponad 30 lat temu

Ślady zorzy uchwyciła już na Neptunie sonda kosmiczna Voyager 2, która przeleciała obok tej planety w 1989 r. Jednak do teraz kolejne obserwacje, także przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Hubble'a, nie potwierdziły obecności tego zjawiska.

– Astronomowie próbowali wykryć zorzę polarną Neptuna od dziesięcioleci i każda próba kończyła się niepowodzeniem. Okazało się, że obserwacja była możliwa tylko dzięki wysokiej czułości teleskopu Webba w podczerwieni” – powiedział dr Henrik Melin z Wydziału Matematyki, Fizyki i Elektrotechniki Uniwersytetu Northumbria (Wielka Brytania), współautor badania.

Korzystając ze spektrografu bliskiej podczerwieni (NIRS, Near Infrared Spectroscopy) – przyrządu, w który jest wyposażony teleskop Webba – astronomowie uchwycili zorze polarne Neptuna w czerwcu 2023 roku. Okazało się, że za poświatę odpowiadają kationy trójwodorowe – cząstki tworzące się, gdy wiatr kosmiczny zderza się z atmosferą planety.

Czytaj także: Spadające Perseidy i zorza polarna w tym samym czasie! To była spektakularna noc

Ochłodzenie atmosfery Neptuna

Na podstawie analizy danych z Voyagera 2 i teleskopu Webba astronomowie ustalili również, że w ciągu ostatnich dekad górna warstwa atmosfery Neptuna znacznie się ochłodziła. To ważne, bo w niskich temperaturach zorze są znacznie słabsze, a odbijające się od chmur planety światło mogło je maskować.

– Zorza Neptuna świeci z mniej niż 1 procentem jasności, jakiej się spodziewaliśmy. To wyjaśnia, dlaczego jej nie widzieliśmy. Ale mamy teraz nową zagadkę: dlaczego Neptun tak bardzo się ochłodził? – podsumował dr James O'Donoghue, astronom z Uniwersytetu Reading (Wielka Brytania), jeden z autorów pracy.

Czytaj także: Efektowny kosmiczny wir nad Polską. Ma związek z Muskiem

W związku z rosnącymi wymaganiami dotyczącymi ekologicznych źródeł ogrzewania oraz obowiązującymi uchwałami antysmogowymi, wymiana starych pieców na nowoczesne, ekologiczne staje się nie tylko koniecznością, ale i obowiązkiem dla wielu właścicieli domów w Polsce. Aby ułatwić ten proces, dostępne są różne formy dofinansowania na poziomie ogólnopolskim oraz lokalnym. W artykule najważniejsze informacje na temat różnych form wsparcia. Marzena Sarniewicz

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił start naboru wniosków w ramach programu na budowę magazynów energii, o które mogą ubiegać się przedsiębiorcy, w tym właściciele nieruchomości. Wnioski można będzie składać od 4 kwietnia do 30 maja 2025 r.

„Obecnie nie wpłynęła żadna oficjalna prośba o udzielenie międzynarodowej pomocy ratowniczej. PSP dysponuje specjalistyczną grupą poszukiwawczo-ratowniczą USAR Poland przygotowaną do prowadzenia działań w rejonach dotkniętych trzęsieniami ziemi” – napisał na platformie X rzecznik Państwowej Straży Pożarnej Karol Kierzkowski.

Magnituda 7,7 stopnia

Czytaj także: Tragedia w egipskim kurorcie. Zatonął statek, nie żyje sześciu Rosjan

„Pozostajemy w stałym kontakcie z międzynarodowymi partnerami w ramach struktur Unii Europejskiej, jak i Organizacji Narodów Zjednoczonych” – dodał.

W piątek stolicy Tajlandii Bangkoku oraz Mjanmie w wyniku trzęsienia o magnitudzie 7,7 stopnia, według wyliczeń Służby Geologicznej Stanów Zjednoczonych. Według doniesień z Mjanmy zginęło co najmniej 144 osób, a blisko 800 jest rannych. Szacunkowo pod gruzami zawalonego biurowca w Bangkoku może znajdować się ponad 117 osób, na miejscu zawaliska było pięć potwierdzonych ofiar śmiertelnych, a w mieście łącznie zginęło przynajmniej dziewięć osób.

W sobotę, 5 kwietnia w Komendzie Miejskiej Policji w Częstochowie odbędzie się dzień otwarty dla kandydatów do służby. Zainteresowani wstąpieniem w policyjne szeregi będą mogli dowiedzieć się, jak wygląda proces rekrutacji oraz złożyć wymagane dokumenty.

W Europie następuje powrót do atomu. Jest nawet szansa, że Niemcy pójdą za tym trendem i uruchomią co najmniej sześć bloków jądrowych - uważa Jakub Wiech, redaktor naczelny portalu energetyka24.com.

Gdańska spółka z Grupy Azoty Fosfory jeszcze bardziej zwiększa ofertę nawozową i rzuca na rynek nowy rodzaj produktu.

Apelację wniosła prokuratura. Domaga się uchylenia orzeczenia i skierowania sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji.

W piątek sprawę rozpoznał Sąd Okręgowy w Poznaniu. Rozprawa, podobnie jak proces w sądzie rejonowym, odbyła się z wyłączeniem jawności. Obrońca ani prokurator nie chcieli w sądzie rozmawiać z mediami. Prokurator poinformował jedynie, że sąd wyda wyrok w tej sprawie 10 kwietnia.

Pierwszy proces Marka M. rozpoczął się przed poznańskim sądem w 2021 roku Oskarżony nie przyznał się do winy. Marek M. przekonywał, że jego występ podczas zamkniętej imprezy nie służył namawianiu do zabójstwa, tylko „miał uwypuklić problem” związany z wcześniejszą, wymierzoną w społeczność LGBT wypowiedzią hierarchy o zagrożeniu „tęczową zarazą”.

Sprawa w Sądzie Najwyższym

W czerwcu 2022 roku sąd rejonowy uniewinnił Marka M. Prokuratura złożyła w tej sprawie apelację, a po kolejnym wyroku uniewinniającym – kasację do Sądu Najwyższego. W 2023 roku Sąd Najwyższy częściowo uwzględnił kasację, uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu i przekazał sprawę temu sądowi do ponownego rozpoznania. Z kolei poznański sąd okręgowy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania poznańskiemu sądowi rejonowemu.

Pod koniec września 2024 roku w Sądzie Rejonowym Poznań-Stare Miasto rozpoczął się ponowny proces w tej sprawie. Sąd wyłączył jawność postępowania, bo – jak argumentowała sędzia Monika Smaga-Leśniewska – w 2023 roku sąd wyższej instancji uznał, że czyny zarzucane oskarżonemu mogą wyczerpywać znamiona znieważenia abp Jędraszewskiego, a nie nawoływania do jego zabicia. Tym samym zgodnie z Kodeksem postępowania karnego proces w tej sprawie był niejawny.

W październiku 2024 roku sąd uniewinnił oskarżonego Marka M. Uzasadniając wyrok, sędzia Smaga-Leśniewska zaznaczyła, że zachowanie oskarżonego nie wypełniało znamion nawoływania do zabójstwa abp Jędraszewskiego ani go nie znieważyło. Od tego nieprawomocnego orzeczenia skierowano apelację, którą zajmuje się teraz Sąd Okręgowy w Poznaniu.

Drag queen z dmuchaną lalką

Sprawa dotyczy wydarzeń z sierpnia 2019 roku Podczas wyborów Mr Gay Poland w Poznaniu Marek M. jako drag queen Mariolkaa Rebell wystąpił z dmuchaną lalką, która miała doczepione do głowy zdjęcie abp Marka Jędraszewskiego. Przy słowach odtwarzanej piosenki „zabiłam go”, mężczyzna zasymulował podcięcie nożem gardła duchownego, a dla spotęgowania efektu miał wykorzystać sztuczną krew.

Stołeczna prokuratura oskarżyła wówczas Marka M. o publiczne nawoływanie do zabójstwa duchownego, znieważenie arcybiskupa Kościoła rzymskokatolickiego i innych osób tego wyznania oraz o nawoływanie do nienawiści na tle różnic wyznaniowych. Czyny te zagrożone są karą do trzech lat więzienia.

Czytaj więcej: Szokujące słowa arcybiskupa Jędraszewskiego. Porównał aborcję do holokaustu

Norwescy ministrowie w trakcie wizyty w Charkowie musieli szukać schronienia przed rosyjskim atakiem. "Pocisk spadł bardzo blisko miejsca, w którym przebywaliśmy" – relacjonują. Szef norweskiej dyplomacji uznał zdarzenie za dowód na brak woli ze strony Moskwy na zawarcie zawieszenia broni. Wykluczył też szybkie zniesienie sankcji na Rosję. Piotr Kozłowski

Ministerstwo Cyfryzacji i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju zorganizowały Zgromadzenie Ogólne 8ra. Idea, która przyświecała niemal 200 uczestnikom wydarzenia, to stworzenie europejskiego Multi-Provider Cloud-Edge Continuum, czyli ekosystemu przetwarzania danych.

Nowy rok ma przynieść zmiany w zasadach wyliczania płacy minimalnej. Zgodnie z nimi jej kwota ma stanowić 55 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Najniższa krajowa w 2026 roku ma być równa aż 5070 zł.

Reasumpcja głosowania nie może służyć kwestionowaniu faktów, które się dokonały. Byłoby to sprzeczne z zasadą praworządności proceduralnej. Stawianie polityki ponad prawem w przypadku nadawania tytułu profesora, w tym profesora nauk społecznych, jest szczególnie szkodliwe społecznie, podważając zaufanie do wszystkich profesorów nauk społecznych - pisze prof. Michał Romanowski, prawnik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, adwokat w Kancelarii Romanowski i Wspólnicy.

"Wyborcza" i OKO.press ustaliły, jak negatywna decyzja o nominacji profesorskiej dla Małgorzaty Manowskiej nagle przestała być przeszkodą. I jak prezes Sądu Najwyższego znów dostała szansę na profesurę, a nominację mógł podpisać zaprzyjaźniony z Manowską prezydent Andrzej Duda

Do polskich kin dość niespodziewanie trafił wyjątkowy kafkowski thriller "Mr. K"., który miał światową premierę we wrześniu ubiegłego roku. Gatunkowa hybryda zachwyciła zagranicznych krytyków i miłośników nietuzinkowej rozrywki. Czy spodoba się również w Polsce? Wreszcie jest okazja się o tym przekonać. Piotr Kozłowski

W 2025 roku ponad 3,3 miliona Polaków będzie musiało wymienić swoje dowody osobiste z powodu upływu ich ważności. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować karą grzywny sięgającą nawet 5 tysięcy złotych. ​Oto szczegóły. Anna Kot

Takie pogłoski pojawiły się m.in. po rozmowie szefowej KE Ursuli von der Leyen z przyszłym kanclerzem Niemiec Friedrichem Merzem. Szefowa KE rozmawiała z niemieckim politykiem w trakcie swojej wizyty w Brukseli 5 marca, czyli półtora tygodnia po wyborach parlamentarnych w Niemczech, w których zwyciężyło ugrupowanie kierowane przez Merza.

Rzeczniczka Komisji Europejskiej, Paula Pinho zaprzeczyła, żeby kwestia Nord Streamu była tematem rozmowy szefowej KE z politykiem zabiegającym o stanowisko kanclerza Niemiec.

– Potwierdzamy nasze zobowiązanie na rzecz odchodzenia od paliw kopalnych z Rosji – podkreśliła.

Natomiast rzeczniczka KE odpowiedzialna za sprawy energetyczne, Anna Kaisa Itkonen, podkreśliła, że KE nie bierze udziału „w debacie politycznej” na temat przyszłości gazociągu Nord Stream, którego dwie nitki połączyły Rosję z Niemcami.

Powrót do biznesu z Rosją?

Przesył gazociągiem został całkowicie wstrzymany przez Rosję w sierpniu 2022 r. Kwestia ponownego uruchomienia magistrali wróciła w kontekście podjętych niedawno przez Waszyngton rozmów z Kremlem na temat wojny w Ukrainie. Pojawiły się doniesienia, jakoby Nord Stream 2 miałby stać się częścią amerykańsko-rosyjskiego porozumienia, a gazociąg wznowiłby działanie z udziałem amerykańskiego inwestora.

Itkonen zaznaczyła, że Nord Stream jest spółką prywatną i KE nie ma w niej udziału, a rola KE kończy się na prawodawstwie.

– Nord Stream 2 nigdy nie był projektem będącym przedmiotem wspólnego zainteresowania, nigdy nie otrzymał żadnego dofinansowania i nigdy nie przyczynił się do różnicowania naszych źródeł (dostaw energii – przyp. red.) – podkreśliła rzeczniczka KE.

Zobacz także: Były szpieg próbuje uruchomić Nord Stream 2. Ciche przyzwolenie Amerykanów

Unijne przepisy

Zwróciła też uwagę, że jeśli Nord Stream znowu zacząłby działać, to musiałby funkcjonować częściowo na rynku wewnętrznym UE, a więc zgodnie z zasadami znowelizowanej w 2019 r. dyrektywy gazowej.

Nowela ta sprawiła, że zasady równej konkurencji mają zastosowanie również do gazociągów z państw trzecich. W praktyce oznacza to rozdzielenie funkcji właściciela i operatora gazociągu, co umożliwia dostęp do niego innym firmom, które chciałyby kupować gaz.

Zwolnienie z nowych przepisów uzyskała pierwsza magistrala Nord Stream, natomiast projekt Nord Stream 2 w swojej – jak określiła to Itkonen – „krótkiej historii” nigdy takiego zwolnienia nie uzyskał. Krótkiej historii, ponieważ we wrześniu 2022 r. został uszkodzony w wyniku eksplozji na dnie Bałtyku.

Zobacz też: Niemiecki land przecina spekulacje. Nie dopuści do startu Nord Stream 2

Według policyjnego raportu, do którego dotarł tygodnik „Der Spiegel”, brutalna przestępczość w Niemczech osiągnęła nowy rekord od 2010 roku. Wynika to z policyjnych statystyk przestępczości za ubiegły rok, które minister spraw wewnętrznych Nancy Faeser (SPD) i szef Federalnego Urzędu Policji Kryminalnej Holger Münch planują przedstawić w Berlinie w przyszłym tygodniu.

Zgodnie ze statystykami policja naliczyła w ubiegłym roku około 217 300 przestępstw, które sklasyfikowała jako przestępstwa z użyciem przemocy. Od 2010 roku wzrosła między innymi liczba niebezpiecznych i poważnych napaści o prawie jedenaście procent. Po spadku podczas pandemii koronawirusa, od 2022 roku liczba takich przestępstw stale rośnie. W ubiegłym roku policja sklasyfikowała około 29 tysięcy przestępstw jako „ataki z użyciem noża”, w tym zarówno dokonane, jak i usiłowane ataki.

Według magazynu wzrost liczby przestępstw z użyciem przemocy wśród nieletnich był w szczególnie znaczący: o 11,3 proc. wśród dzieci i 3,8 proc. wśród młodzieży. Według statystyk jednym z powodów może być wzrost stresu psychicznego, który wraz z „innymi niekorzystnymi czynnikami” zwiększa prawdopodobieństwo, że ktoś stanie się sprawcą, pisze „Der Spiegel”.

#MeToo

Liczba gwałtów, poważnych napaści na tle seksualnym i wymuszeń również znacznie wzrosła – do 13 320 przypadków, czyli o 9,3 proc. Jednym z wyjaśnień wzrostu liczby przestępstw na tle seksualnym może być większa świadomość tej kwestii w wyniku ruchu #MeToo i większa gotowość ofiar do wnoszenia oskarżeń.

Liczba osób podejrzanych o przestępstwa z użyciem przemocy pochodzących spoza Niemiec również wzrosła o 7,5 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. „Można to częściowo wytłumaczyć faktem, że odsetek cudzoziemców w populacji nadal rósł w 2024 roku; więcej ludzi, więcej przestępstw” – komentuje „Der Spiegel”. Ponadto – jak dodaje tygodnik – uchodźcy często doświadczają przemocy i stresu psychicznego. Według raportu te „czynniki ryzyka” zwiększają „prawdopodobieństwo popełnienia przestępstw”.

Jednak policyjne statystyki przestępczości na 2024 rok wskazują także na pozytywne zmiany: liczba kradzieży nieznacznie spadła do 1,94 mln zarejestrowanych przestępstw. Zarejestrowana w policyjnych statystykach przestępczość uliczna również spadła – od 2010 roku o 18,7 procent.

Uderzający jest również znaczny spadek przestępczości związanej z narkotykami, o około jedną trzecią. Według raportu wynika to jednak głównie z faktu, że rząd Niemiec zalegalizował uprawę i posiadanie konopi indyjskich wiosną 2024 roku. Zmiana prawa jest również powodem, dla którego odnotowano niewielki ogólny spadek zarejestrowanych przypadków w statystykach przestępczości. W sumie policja odnotowała w ubiegłym roku 5 837 445 przestępstw, o 1,7 proc. mniej niż w 2023 roku.

Czytaj więcej: Nastolatkowie skatowali mężczyznę. Nie potrafili powiedzieć dlaczego

– Ja jestem katolikiem, jestem chrześcijaninem, więc moje generalne stanowisko jest oczywiście za życiem, to jest pewna generalna refleksja. Odnosi się pani do przypadku gwałtu, polskie prawo to reguluje jak pani redaktor i jak państwo to wiecie, ta decyzja oczywiście należy do kobiety – powiedział Karol Nawrocki na konferencji prasowej. […]