Wchodzisz i wiesz

W streamingu pojawił się piąty odcinek piątego sezonu nagrodzonego Emmy i BAFTA thrillera szpiegowskiego "Kulawe konie" z udziałem laureata Oscara Gary'ego Oldmana. Serial jest adaptacją powieści "London Rules" pochodzącej z nagrodzonej CWA Gold Dagger Award serii książek Micka Herrona "Slough House". Gdzie można oglądać nowy odcinek genialnej produkcji? Piotr Kozłowski

Na świecie co cztery sekundy rozpoznaje się chorobę alzheimera. Dotyka ona już ponad 50 mln ludzi, a specjaliści przewidują, że w 2050 roku będzie ich trzykrotnie więcej. To rodzaj choroby neurodegeneracyjnej, która prowadzi do postępującego upośledzenia funkcji poznawczych i funkcjonowania społecznego, głównie w postaci objawów otępienia polegających na utracie lub zaburzeniu pamięci, orientacji, rozumienia, mowy, oceny sytuacji i wykonywania codziennych czynności. Wobec ograniczonej skuteczności dostępnej obecnie farmakoterapii choroba stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny.

Obecnie dostępne leki działają wyłącznie objawowo, nieznacznie spowalniając rozwój choroby we wczesnych fazach, ale nie wpływają na długofalową poprawę stanu pacjenta.

Nad poprawą losu osób, u których zdiagnozowano alzheimera, od 10 lat pracuje zespołu polskich naukowców. Prowadzone pod kierownictwem łódzkiego neurologa prof. Adama Broncela badania poświęcone są nieinwazyjnej neuromodulacji, koncentrującej się na kluczowym objawie choroby – zaburzeniach pamięci i innych deficytach poznawczych. Naukowcy skupili się na funkcjonalnym wsparciu procesów, które są naturalnie zaburzone, a mianowicie konsolidacji pamięci w trakcie snu.

Innowacyjna terapia

Efektem ich wieloletnich prac jest stworzenie specjalnego, niewielkich rozmiarów urządzenia do neurostymulacji nerwu błędnego (VNS) u chorych pacjentów i opatentowanie innowacyjnej terapii Vguard.

Jak wyjaśnił prof. Broncel, polega ona na wykorzystaniu nerwu błędnego jako „autostrady” do przesyłania impulsów elektrycznych do ośrodkowego układu nerwowego. Odbywa się to za pomocą urządzenia mającego formę nieinwazyjnego stymulatora mózgu. Impulsy elektryczne są dozowane w trakcie snu – fizjologicznego okresu konsolidacji pamięci.

Czytaj też: Kolejny dowód na globalne ocieplenie. Komarów na Islandii nigdy nie było

– Opracowane algorytmy dostosowują impulsy do rytmu snu pacjenta, działając poniżej progu czucia i progu wybudzenia. Stymulacja jest nieodczuwalna, nie zakłóca snu i jest bardzo dobrze tolerowana. To podejście wzmacnia aktywność struktur mózgu odpowiedzialnych za przetwarzanie pamięci – tłumaczył neurolog i naukowiec specjalizujący się w neuromodulacji oraz zaburzeniach poznawczych.

Dodał, że w obliczu ograniczonej skuteczności obecnie dostępnej farmakoterapii nowe metody, takie jak neuromodulacja, koncentrujące się na stymulacji kluczowych struktur mózgu odpowiedzialnych za przetwarzanie pamięci, budzą ogromne nadzieje.

Urządzenie działa nieinwazyjnie, przez skórę i ma postać tekstylnej opaski wyposażonej w zaawansowany elektroniczny stymulator. Stymulacja odbywa się głównie podczas fazy snu REM, co wspiera naturalne procesy mózgu związane z utrwalaniem pamięci.

– Opracowane algorytmy dozują impulsy w zgodzie z rytmem snu i działają poniżej progu czucia i poniżej progu wybudzenia pacjenta. Dzięki temu stymulacja jest nieodczuwalna, nie zakłóca snu i jest bardzo dobrze tolerowana, co udowadniają przeprowadzone wstępne badania kliniczne. Terapia może być prowadzona w sposób powtarzalny przez cały okres nocy – tłumaczył prof. Broncel.

Proces zarządzany przez aplikację mobilną

Cały proces jest zarządzany przez aplikację mobilną, która zapisuje przebieg terapii i umożliwia zdalny nadzór lekarski. Innowacyjność systemu chroniona jest przez pięć globalnych patentów.

Wstępne badania skuteczności stymulacji w trakcie snu za pomocą urządzenia Vguard przeprowadzono na grupie ponad 50 pacjentów we wczesnym stadium choroby Alzheimera.

Czytaj też: Młodzi w błędnym kole. Im bardziej niewyspani, tym więcej scrollują

Trwające od trzech do sześciu miesięcy badania w opinii neurologa są bardzo obiecujące. Poinformował, że u pacjentów zauważono znaczne polepszenie funkcji poznawczych, potwierdzone istotną statystycznie poprawą.

– Zauważyliśmy u pacjentów realne korzyści: od lepszej orientacji, przez poprawę koncentracji, po możliwość powrotu do codziennych aktywności, które wcześniej były utrudnione. Zarówno pacjenci, jak i ich opiekunowie zgłaszali poprawę jakości życia, w tym większą orientację, lepszą koncentrację i samopoczucia w ciągu dnia. W kontekście choroby, w której tradycyjna farmakologia ma tak ograniczone możliwości, te wstępne sygnały oceniamy jako bardzo obiecujące – przekonywał prof. Broncel.

Potwierdzono również dobrą tolerancję urządzenia przez pacjentów.

Trwają przygotowania do badań klinicznych 

Badania powtórzono w mniejszej grupie w ośrodku w Tel Awiwie, obejmującej osoby w zaawansowanym stadium choroby. Wyniki były zbliżone, choć efekt był mniej wyraźny, co zdaniem zespołu naukowców potwierdza opinię, że wcześniejsze wdrożenie terapii zwiększa jej skuteczność.

Wyniki badań zespołu prof. Broncel zaprezentował niedawno podczas 35. Konferencji Europejskiego Towarzystwa Alzheimera w Bolonii. To jedno z najważniejszych europejskich spotkań poświęconych badaniom i praktyce w zakresie chorób neurodegeneracyjnych, w szczególności demencji i choroby Alzheimera.

Urządzenie Vguard uzyskało medyczny znak CE, dopuszczający je do stosowania na rynku europejskim. Terapia nie jest jednak jeszcze komercyjnie dostępna. Obecnie trwają przygotowania do szerokich, wieloośrodkowych badań klinicznych w Polsce i Europie, które mają na celu potwierdzenie dotychczasowych wyników na większej próbie pacjentów. 

Czytaj też: Kino przyszłości w Krakowie. Science & Technology Film Festival

Joanna Kurska była świadkiem podczas rozprawy Katarzyny Cichopek przeciwko Paulinie Smaszcz. Żona byłego prezesa TVP składała zeznania. Teraz w ostrych słowach wypowiedziała się na temat byłej żony Macieja Kurzajewskiego. Nazwała ją "nieszczęśnicą". Marta Kawczyńska

Sprawdź się w quizie ortograficznym na bardzo wysokim poziomie trudności. To okazja, aby podszlifować swoją znajomość języka polskiego i wznieść się na poziom mistrza. Powodzenia! Agnieszka Maj

Mszę pogrzebową, która od godz. 12.30 będzie celebrowana w Konkatedrze Matki Bożej Zwycięskiej w Warszawie, poprzedzi o godz. 12 różaniec w intencji zmarłego. O godzinie 14.30 zaplanowano tzw. odprowadzenie do grobu rodzinnego na Starych Powązkach.

Zgodnie z wolą rodziny pogrzeb ma mieć charakter prywatny, a nie urzędowy. Bliscy profesora zachęcają, by zamiast kupowania kwiatów, wesprzeć Interwencyjny Ośrodek Preadopcyjny prowadzony w Otwocku przez Fundację Rodzin Adopcyjnych. Po mszy świętej wolontariusze będą zbierać do puszek datki na ten cel.

Profesor spocznie w środę na Starych Powązkach w Warszawie     

Prof. Adam Strzembosz urodził się 11 września 1930 roku w Warszawie. Po maturze studiował prawo na UJ i UW, a w 1953 roku uzyskał magisterium z prawa międzynarodowego. Od 1963 roku związał się z nauką – pracował w Zakładzie Kryminologii PAN, gdzie obronił doktorat sześć lat później. Habilitację z kolei uzyskał w 1979 roku, specjalizował się w kryminologii i przestępczości nieletnich. Równolegle rozwijał karierę sędziowską: odbył aplikację sądową, był asesorem i sędzią, a w latach 1968-1981 pracował w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie.

Po 1980 roku aktywnie zaangażował się w działalność Solidarności, pełniąc funkcje w strukturach związku. Po wprowadzeniu stanu wojennego został pozbawiony stanowisk i był represjonowany. Podjął pracę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, obejmując kierownictwo Katedry Prawa Karnego, a w 1986 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. Prowadził zajęcia z prawa karnego, postępowania w sprawach nieletnich i prawa rodzinnego, uczestniczył w debatach nad reformą prawa karnego.

Od grudnia 1988 roku uczestniczył w pracach Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie i współprzewodniczył podzespołowi ds. prawa i sądów przy Okrągłym Stole. Po 1989 roku został wiceministrem sprawiedliwości, rok później sędzią Sądu Najwyższego oraz pierwszym prezesem tego sądu i z urzędu przewodniczącym Trybunału Stanu. Od 24 marca 1994 do 24 marca 1998 roku przewodniczył Krajowej Rady Sądownictwa. Wspierał reformę wymiaru sprawiedliwości, dążył do odbudowy autorytetu sądów i postulował samooczyszczenie środowiska sędziowskiego po okresie PRL.

Po przejściu w stan spoczynku w 1998 roku powrócił do pracy naukowej na KUL, dwa lata później został profesorem zwyczajnym i aktywnie działał w życiu publicznym. Opublikował liczne książki i był odznaczany najwyższymi orderami, w tym Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski i Orderem Orła Białego. W ostatnich latach angażował się w obronę niezależności sądów, ostrzegając przed odchodzeniem od zasad państwa prawa i powrotem do autorytarnego modelu władzy.

Profesor Adam Strzembosz zmarł 10 października w wieku 95 lat.

Czytaj też: „Dawał nadzieję, którą tak łatwo było utracić”. Polska żegna profesora

- W dwa lata w prawie połowie polskich szkół odbyły się zajęcia w ramach "Edukacji z wojskiem" - mówi wiceminister edukacji Henryk Kiepura. Pod koniec października startuje kolejna edycja, a zainteresowanie udziałem wśród szkół nie słabnie.

Południowokoreańskie Kolegium Połączonych Szefów Sztabów (JCS) poinformowało, że wykryło starty około godziny 8:10 czasu lokalnego (godz. 1:10 w Polsce) z okolic Junghwa, na południe od Pjongjangu. Pociski przeleciały dystans ok. 350 km w kierunku Morza Japońskiego. To piąta w tym roku próba balistyczna Pjongjangu.

W odpowiedzi Seul postawił wojsko w stan podwyższonej gotowości. „Nasze wojsko zintensyfikowało monitoring w ramach przygotowań na (możliwość) dodatkowych wystrzałów i utrzymuje stałą gotowość, dzieląc się jednocześnie odpowiednimi informacjami z USA i Japonią” – podało JCS w komunikacie.

Test rakietowy ma miejsce tuż przed szczytem Wspólnoty Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC), który odbędzie się w dniach 31 października – 1 listopada. Wśród gości ma być Donald Trump.

Trump spotka się z Kimem?

W mediach w ostatnich dniach pojawiły się spekulacje, że przy tej okazji może dojść do czwartego spotkania Trumpa z przywódcą Korei Północnej Kim Dzong Unem.

Agencja Yonhap zwraca uwagę, że Pjongjang może kontynuować eskalację prowokacji, dążąc do uznania Korei Północnej przez USA za państwo posiadające broń jądrową.

Zdaniem analityków cytowanych przez AFP, reżim Kima chce zamanifestować swoją siłę przed ważnym międzynarodowym wydarzeniem. Jak ocenił prof. Park Won-gon z Uniwersytetu Ewha w Seulu, wystrzelenie rakiet to „odpowiedź na działania Trumpa”, a Kim „potwierdza obecność swojego reżimu podczas wydarzenia organizowanego przez Seul, tak jak to robił wcześniej”.

Czytaj także: Podejrzane balony nad lotniskiem w Wilnie. Wstrzymane loty

Donald Trump zapowiedział, bez podania szczegółów, że "może" ubiegać się o 230 milionów dolarów odszkodowania od własnego Departamentu (ministerstwa) Sprawiedliwości (DOJ) z powodu krzywd wyrządzonych w wytoczonych przeciwko niemu śledztwach. Ma przekazać uzyskane pieniądze na cele charytatywne. Aneta Malinowska

Sprawdź swój horoskop dzienny na środę 22 października 2025 r. i wybierz jedną drobną rzecz, którą możesz zrobić, by uszczknąć coś dobrego dziś dla siebie. Dzisiejszy dzień łączy konkretność z odrobiną intuicji – dobry moment, by posprzątać priorytety i użyć wyczucia w działaniach. Poniżej moc krótkich wskazówek do Miłości, Zdrowia, Pracy oraz prosta Rada, którą możesz zastosować od razu. Helena Tarotis

Kasia Smutniak zagra Maryję w kontynuacji "Pasji", którą reżyseruje Mel Gibson. Nie wszyscy ucieszyli się z sukcesu pochodzącej z Polski aktorki. Bardzo konserwatywna część kinomanów jest wręcz oburzona tym wyborem Gibsona. Grożą, że "połowa Polaków" nie obejrzy tego filmu. Beata Zatońska

Korea Północna wystrzeliła w środę kilka pocisków balistycznych krótkiego zasięgu – poinformowała południowokoreańska armia. To pierwsza taka próba od objęcia urzędu przez prezydenta Korei Płd. Li Dze Mjunga i ma miejsce tuż przed szczytem APEC w Seulu, w którym ma wziąć udział prezydent USA Donald Trump. Aneta Malinowska

Kawa to jeden z tych produktów, które gdy tylko objęte zostaną promocją cieszą się zainteresowaniem klientów. Jedna z dużych sieci proponuje w tym tygodniu dobrą kawę o połowę taniej. Czasu na skorzystanie z tej oferty jest dosyć dużo. Jakie limity obowiązują? Ile zapłacimy za dobrą kawę w ramach tej promocji? Marta Kawczyńska

Chryzantemy to królowe jesieni. Ich bogate kwiatostany w odcieniach złota, purpury, bieli i pomarańczy rozświetlają szare, chłodne dni. Aby jednak zachowały swój urok przez długie tygodnie, trzeba wiedzieć, jak właściwie o nie dbać. Kluczem do sukcesu jest odpowiednia pielęgnacja oraz naturalne wspomaganie roślin. Podpowiadamy, jak przygotować prostą i ekologiczną odżywkę do chryzantem z trzech składników. Dominika Górtowska

Jak już informowaliśmy w WNP, wykuwa się nowa formuła Funduszu Kolejowego. Zamiast 18 szufladek z pieniędzmi przeznaczonymi na poszczególne inwestycje, będzie jedno źródło finansowania. Fundusz ma być też o wiele zasobniejszy niż dziś. Rozmawiamy o tym z Maciejem Klisiem, wiceprezesem Banku Gospodarstwa Krajowego.

- Jeśli JSW może się połączyć w łańcuchu produktowym, to z hutnictwem, bo to jest naturalny odbiorca koksu - podkreśla w rozmowie z WNP Jarosław Zagórowski, dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa-Państwowego Instytutu Badawczego, były prezes Jastrzębskiej Spółki Węglowej.

Ten quiz ortograficzny jest naprawdę niełatwy. Zawiera wyłącznie wyrazy i zwroty, z którymi znaczna część Polaków miewa nagminne problemy. Jak jest w Twoim przypadku? Przetestuj swoje umiejętności językowe, choć pamiętaj, że przede wszystkim liczy się dobra zabawa! Piotr Kozłowski

Rząd przygotował projekty ustawy budżetowej i okołobudżetowej na 2026 rok. Zgodnie z nimi wynagrodzenia nauczycieli mają wzrosnąć o 3 proc. Ile będą wynosić minimalne pensje nauczycieli? W porównaniu do obecnych kwota zwiększy się nieznacznie. Agnieszka Maj

Środa, 22 października 2025 roku, upłynie w Polsce pod znakiem dużego zachmurzenia, chociaż w ciągu dnia możemy liczyć na przejaśnienia, a mieszkańcy wschodniej części kraju zobaczą nawet rozpogodzenia. Na większości obszaru wystąpią słabe opady deszczu, więc parasol lub kurtka przeciwdeszczowa będą niezbędne. Oto prognoza pogody na środę wraz ze wskazówkami dla uczniów jak się ubrać tego dnia. Anna Kot

Myśląc o dekarbonizacji i kosztach energii, przedsiębiorcy są coraz bardziej skłonni do tego, aby sięgać do procesów technologicznych i tam szukać tam obszarów do optymalizacji - mówi WNP Marek Zdanowicz, prezes Dalkia Polska Solutions.

Jarosław Kaczyński poparł zakaz hodowli zwierząt na futra, ale w głosowaniu klub PiS się podzielił. Przemysław Czarnek zapowiedział, że będzie namawiał prezydenta Karola Nawrockiego, aby zawetował tę ustawę.