Wchodzisz i wiesz

Myślisz, że znasz ortografię? Ten quiz sprawdzi, czy naprawdę potrafisz rozróżniać "u' od "ó' w najtrudniejszych przypadkach. Wybierz poprawną odpowiedź - a lub b - i przekonaj się, czy ortografia nie ma przed Tobą tajemnic! Weronika Papiernik

Rząd przyjął projekt ustawy Prawo oświatowe przygotowany przez MEN. Ma on związek z reformą edukacji, nazwaną przez resort "Reformą26 - Kompas Jutra". Zmiany obejmą m.in. matury i egzaminy ósmoklasisty. Agnieszka Maj

Rząd przyjął projekt ustawy Prawo oświatowe przygotowany przez MEN. Ma on związek z reformą edukacji, nazwaną przez resort "Reformą26 - Kompas Jutra". Zmiany obejmą m.in. matury i egzaminy ósmoklasisty. Agnieszka Maj

Czy naprawdę znasz swój świat? Przekonaj się, jak dobrze rozumiesz fascynujące tajemnice natury, historii i technologii! Odpowiedz na 10 prostych pytań i odkryj zdumiewające fakty. Gotowy na wyzwanie? Weronika Papiernik

Amerykański startup Elona Muska xAI zajmujący się wykorzystaniem sztucznej inteligencji przy budowie modeli językowych Grok zamierza pozyskać z rynku 20 mld dolarów. Ok. 7,5 mld dolarów pochodzić będzie z nowej emisji akcji, a 12,5 mld dolarów to będzie finansowanie dłużne.

Polscy piłkarze w czwartek podejmą na Stadionie Śląskim w Chorzowie w towarzyskim meczu Nową Zelandię. Będzie to sprawdzian przed spotkaniem z Liwą w eliminacjach do finałów mistrzostw świata. – Nie ma wątpliwości, że dalej jesteśmy w fazie budowy reprezentacji – ocenił trener Jan Urban.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uruchomiło nabór wniosków w ramach programu "Ochrona zabytków". Właściciele i posiadacze cennych obiektów mają czas do 5 listopada 2025 roku, aby ubiegać się o dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub budowlanych zaplanowanych na 2026 rok. Całkowity budżet programu wynosi ponad 201 milionów złotych. Program realizuje cel zachowania materialnego dziedzictwa kulturowego, wspierając zarówno małe ośrodki wiejskie, jak i obiekty z listy UNESCO. Olga Papiernik

Selekcjoner rozpoczął pracę z kadrą wrześniowym zgrupowaniem – też w Katowicach – podczas którego Polacy w dwóch meczach o punkty zremisowali z Holandią 1:1 w Rotterdamie i pokonali w Chorzowie Finlandię 3:1.

Drużyna Urbana w niedzielę zagra w Kownie z Litwą o punkty w kwalifikacjach mistrzostw świata. – Trzeba mieć marzenia. Po wrześniowym zgrupowaniu możemy być zadowoleni. Szukamy jak najlepszych rozwiązań, potrzebujemy czasu, zdając sobie sprawę z tego, że go nie ma – dodał szkoleniowiec.

– Na pewno zobaczymy nowe twarze przy okazji meczu z Nową Zelandią. Chcę zobaczyć niektórych zawodników, którzy rozegrali mniej minut we wrześniu – mówił Jan Urban.

Jan Urban o składzie na mecz z Nowa Zelandią

Przyznał, że o zespole Nowej Zelandii, który już awansował do finałów MŚ, trudno coś powiedzieć. Zaznaczył, że będą zmiany w polskim składzie, w porównaniu z poprzednimi spotkaniami. – W czwartek zobaczymy na pewno nowe twarze, zawodników, którzy mają rozegranych mniej minut. Jestem zadowolony, że wszyscy przebywający na zgrupowaniu są do mojej dyspozycji – stwierdził.

– Damy Kamilowi Grabarze coś „przekąsić” – śmiał się selekcjoner, który przyznał że bramkarz VfL Wolfsburg pojawi się w czwartek na boisku. – Poziom naszych bramkarzy jest zbliżony, ale o niektórych mówi się dużo, może nawet za dużo – stwierdził.

Mecz towarzyski Polska – Nowa Zelandia [szczegóły transmisji]

Kiedy mecz: 9 października (czwartek), godzina 20:45

Gdzie oglądać: transmisja od 18:45 w TVP Sport, TVPSPORT.PL, aplikacji mobilnej, Smart TV, HbbTV, od 20:25 w TVP 1

Skomentują: Mateusz Borek, Grzegorz Mielcarski

Prowadzący studio: Jacek Kurowski

Reporterzy: Maja Strzelczyk, Hubert Bugaj, Kacper Tomczyk (analiza)

Goście/eksperci: Artur Wichniarek, Jakub Wawrzyniak, Radosław Gilewicz, Michał Zachodny (analiza)

Czytaj więcej: Lewandowski ostrzega przed Litwą. „Żaden wynik nie jest pewny”

Jak przekazał podczas spotkania z ambasadorami państw G7 Witalij Zajczenko – przewodniczący zarządu Ukrenergo, czyli operatora systemu energetycznego Ukrainy – Rosjanie analizują skutki wcześniejszych ataków i dostosowują swoje działania, aby wywoływać jak największe zakłócenia w pracy systemu energetycznego.

– Widać, że przeciwnik koncentruje się na miejscach, których uszkodzenie prowadzi do poważnych przerw w dostawach energii – stwierdził Zajczenko.

Konstrukcje obronne

Zaznaczył, że przy większości kluczowych stacji przesyłowych zbudowano już konstrukcje ochronne. Ich skuteczność, jak powiedział, została potwierdzona podczas ostatnich rosyjskich ataków – sprzęt pozostał nienaruszony. Budowa kolejnych zabezpieczeń jest kontynuowana i finansowana ze środków międzynarodowych grantów oraz pożyczek.

Rosyjskie ataki z 8 października spowodowały przerwy w dostawach prądu w kilku regionach Ukrainy. Służby pracują nad przywróceniem stabilnych dostaw energii.

Czytaj też: Europa znalazła sposób na rosyjskich „dyplomatów”. Kreml straszy zemstą

Do włamania doszło w jednej z rzeszowskich galerii handlowych. 39-latek dostał się do jubilera przez szyb wentylacyjny. Jego łupem padła biżuteria, której wartość może sięgać nawet miliona złotych.

Złodziej zdążył już sprzedać część łupu

Zabezpieczone na miejscu ślady oraz skrupulatna praca kryminalnych przełożyła się na wytypowanie sprawcy tego zuchwałego przestępstwa. Sąd Rejonowy w Rzeszowie zdecydował o jego tymczasowym aresztowaniu na okres 3 miesięcy.

Zobacz także: Miał na palcach kilkanaście pierścionków. Od policji dostał „bransoletki”

Policjantom z Podkarpacia pomogli ich stołeczni koledzy. Podczas wykonywanych czynności, kryminalni z warszawskiej Woli, znaleźli przy 39-letnim mieszkańcu powiatu mieleckiego m.in. złotą zawieszkę pochodzącą z przestępstwa. Mężczyzna miał przy sobie również umowę dotyczącą kupna-sprzedaży 14 karatów złota o wadze ponad 105 gramów za kwotę prawie 28 500 złotych.

Złoto zakopane w ogródku

Zapakowane do reklamówek złote łańcuszki, pierścionki i bransoletki policjanci ujawnili w miejscu zamieszkania 39-latka. Część z nich była zakopana w przydomowym ogródku. Inna ukryta była w pomieszczeniu gospodarczym. Ich wartości nie została dokładnie wyceniona, ale pokrzywdzony szacuje, że całość zrabowanego mienia może sięgać nawet miliona złotych.

Zgromadzeniem pełnego materiału dowodowego w sprawie zajęli się funkcjonariusze z wydziału dochodzeniowo-śledczego komendy miejskiej. Akta sprawy przekazali do Prokuratury Rejonowej dla miasta Rzeszów, która wszczęła w sprawie śledztwo. W poniedziałek (6 września), prokurator wystąpił do Sądu Rejonowego w Rzeszowie z wnioskiem o zastosowanie wobec podejrzanego aresztu tymczasowego. Sąd przychylił się do jego wniosku i zastosował wobec mieszkańca powiatu mieleckiego areszt tymczasowy.

Zobacz także: Okradli salon jubilerski w Strzelcach Opolskich. Dali się nagrać [WIDEO]

Za kradzież z włamaniem kodeks karny przewiduje karę do 10 lat pozbawienia wolności.

Funkcjonariusze Straży Granicznej z oddziału Rzeszów-Jasionka skutecznie rozpracowali grupę przestępczą. Zajmowała się ona wydawaniem cudzoziemcom dokumentów uczelni wyższych, które miały służyć legalizacji ich pobytu w Polsce. Dotychczas w sprawie zarzuty usłyszało 12 osób, ale służby podkreślają, że sprawa jest rozwojowa. Przemysław Paterek

Wniosek o odwołanie Emmanuela Macrona motywowany był obecnym kryzysem rządowym we Francji. Dokument do francuskiego Zgromadzenia Narodowego wpłynął od razu po ogłoszeniu rezygnacji przez premiera Sébastiena Lecornu.

„W związku z rezygnacją Sébastiena Lecornu domagamy się natychmiastowego rozpatrzenia wniosku złożonego przez 104 posłów o odwołanie Emmanuela Macrona” – napisał Jean-Luc Melenchon, lider Francji Niepokornej w mediach społecznościowych.

Za brak stabilnych rządów – w dużej mierze – obarczany przez opinię publiczną i partie polityczne jest prezydent. Jego odwołanie może nastąpić w przypadku naruszenia, które jest „ewidentnie niezgodne z wykonywaniem jego mandatu”.

Wniosek został odrzucony stosunkiem pięciu członków głosowało za i dziesięciu przeciw. Pięciu posłów wstrzymało się od głosu.

Zobacz także: Już nawet ludzie z otoczenia Macrona wzywają go do dymisji

Ostatnia próba premiera

Pomimo ogłoszenia rezygnacji, ustępujący premier Francji Sebastien Lecornu podejmuje ostatnie próby porozumienia z partiami politycznymi. Jedna ze stron, z którymi prowadzi rozmowy są socjaliści, stawiają oni jednak warunek zawieszenia reformy emerytalnej. Premier nie dał gwarancji jego spełnienia.

Lecornu pod koniec dnia przedstawi wyniki tych rozmów prezydentowi Emmanuelowi Macronowi i o godz. 20 wypowie się w telewizji. Decyzja o dalszych działaniach należy do prezydenta. AFP przekazała w środę, że według Pałacu Elizejskiego premier jest jedynie upoważniony do „określenia płaszczyzny” możliwych działań na rzecz stabilności kraju.

W razie fiaska rozmów jednym ze scenariuszy jest rozwiązanie parlamentu, co oznaczałoby ponowne wybory. Rano w środę Lecornu powiedział, że perspektywa ta się oddala, ponieważ istnieje wola partii politycznych, by do końca roku parlament przyjął ustawę budżetową.

Zobacz też: Tysiące euro przeszły koło nosa. Francuscy ministrowie bez odpraw

Nóż ze śladami krwi miał znajdować się w plecaku chłopca. Znaleziono tam również zakrwawione ubranie. Uważa się, że należy do 17-latki.

Śledczy pracujący w domu w Herdecke odkryli również, że duże plamy krwi zostały usunięte przed wezwaniem pogotowia. Zostały one ponownie odkryte podczas badań kryminalistycznych. Służby nie wykluczają, że ślady próbowano usunąć, kiedy kobieta krwawiła siedząc na krześle. 

Burmistrzyni w stabilnym stanie

Jedno jest pewne: polityk SPD została dźgnięta nożem w sumie 13 razy. Początkowo doznała obrażeń górnej części ciała zagrażających życiu. Prokurator prowadzący śledztwo powiedział Bild w środę rano, że jej stan jest obecnie stabilny. Doznała również poważnych obrażeń czaszki spowodowanych tępym narzędziem.

Pomimo stabilnego stanu, lekarze początkowo nie wykluczali dalszego zagrożenia życia, ponieważ liczne rany kłute – w tym uraz płuca – mogły szybko prowadzić do poważnych powikłań.

Natomiast kierownik operacyjny policji Ursula Schönberg przekazała w środę, że „życie pani Stalzer nie jest już zagrożone i jest ona na dobrej drodze do powrotu do zdrowia”.

Podejrzane adoptowane dzieci

Ze względu na okoliczności, policja szybko założyła, że przestępstwo było spowodowane przez członków rodziny. Udowodniono, że napaść miała miejsce w domu. W chwili przestępstwa w domu przebywali jej 15-letni adoptowany syn i 17-letnia adoptowana córka. W środę rano dzieci nadal przebywały na policji.

Burmistrz Herdecke została przesłuchana wieczorem w szpitalu. Miała ona rzekomo obciążyć swoją córkę. Miejscem zbrodni miała być piwnica budynku.

Według dziennika, do kłótni między matką a córką dochodziło już latem ubiegłego roku. Wspomniano o przemocy domowej i użyciu noża. Powtarzały się również napięte sytuacje z synem.

Dalsze kroki policji

Prokuratura klasyfikuje teraz przestępstwo nie jako usiłowanie zabójstwa, lecz jako ciężkie uszkodzenie ciała. W związku z tym nie złożono wniosku o wydanie nakazu aresztowania. Oczekuje się, że adoptowane dzieci zostaną zwolnione z aresztu w ciągu dnia i przekazane do opieki społecznej.

Czytaj też: Niemiecka broń w Ukrainie. Ujawniono długą listę problemów

Następca safeguardu ma ograniczyć bezcłowy import stali do 18 mln ton, a na pozostałe wolumeny nałożyć 50 proc. cła. Przemysł stalowy się cieszy, ale przypomina, że bariery to nie wszystko – potrzeba polityki przemysłowej zwiększającej popyt i ograniczającej ceny energii.

Morskie oko, położone na niemal 1400 metrów w sercu Tatr, od dawna fascynuje turystów i artystów swoimi walorami oraz legendą o podziemnym połączeniu z morzem. To najchętniej odwiedzane miejsce w polskich górach zyskało nawet światowe uznanie, gdy prestiżowy "The Wall Street Journal” umieścił je w gronie pięciu najpiękniejszych jezior na świecie. Weronika Papiernik

Do tragicznego zdarzenia doszło w Bełchatowie.

Mężczyzna zmarł na miejscu

Jak przekazała nadkomisarz Iwona Kaszewska z Komendy Powiatowej Policji wstępne ustalenia wskazują, że w trakcie wykonywania robót budowlanych doszło do nagłego osunięcia się gruntu, w wyniku czego jeden z mężczyzn został zasypany.

Świadkowie zdarzenia natychmiast ruszyli na pomoc i wydobyli go spod zwałów ziemi.

Na miejsce wezwano służby ratunkowe, które podjęły próbę reanimacji. Mimo wysiłków, życia mężczyzny nie udało się uratować.

Zmarły był mieszkańcem powiatu bełchatowskiego. Sprawę bada policja pod nadzorem prokuratora.

Czytaj też: Niemiecka policja kontra drony. Nowe uprawnienia służb

Były czeski europoseł, a obecnie lider eurosceptycznej partii Kierowcy dla Siebie (cz. Motoristé sobě) w tegorocznych wyborach parlamentarnych został ogłoszony liderem okręgowej listy wyborczej. W latach poprzedzających swój polityczny angaż był amatorskim kierowcą wyścigowym. Opinii publicznej dał się zapamiętać jako kontrowersyjna postać. W latach 2013-2018 publikował komentarze dotyczące Adolfa Hitlera oraz wykonywał nazistowskie gesty. 

Ostatnie medialne spekulacje dotyczące objęcia przez Turka funkcji ministra spraw zagranicznych rozpaliła opinie publiczną. Media społecznościowe zostały zalane jego archiwalnymi fotografiami, na których posługuje się nazistowskimi gestami. 6 października na portalu X czeski politolog Jrii Pehe zamieścił zdjęcie Turka, na którym polityk wykonuje z samochodu nazistowski gest z dopiskiem – „Gdyby Filip Turek został ministrem spraw zagranicznych, to zdjęcie obiegłoby cały świat”.

Z kolei w ubiegłym roku czeska partia Zieloni opublikowała fotografikę polityka z czasów jego kariery wyścigowej. Na grafice Turek miał na sobie złoty kask z symbolem greckiej neonazistowskiej partii Złoty Świt.

Użytkownicy odnieśli się do archiwalnych zdjęć polityka, sugerując jego niewłaściwą postawę. Jeden z internautów skomentował: „Cóż, myślę, że to całkiem prawdopodobne.. .Niestety, czas, kiedy nie musieliśmy się wstydzić przedstawicieli naszego kraju, niestety minął (pisownia oryginalna)”. Z kolei inni podawali wątpliwości autentyczność zdjęć i sugerowali, że to fake.

Czytaj także: W Czechach podliczono głosy. Wybory wygrywa ruch ANO

W sieci nic nie ginie

Zdjęcia Filipa Turka pochodzą głównie z okresu przed jego zaangażowaniem politycznym, czyli z lat 2013-2018. Komentarze dotyczące Hitlera zamieszczał na platformie Facebook. Z kolei zdjęcia ukazały się podczas kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego w zeszłym roku. Oprócz fotografii w złotym kasku opublikowano zdjęcie polityka, na którym widoczny jest świecznik z symbolem swastyki.

Turek odniósł się do opublikowanych materiałów, tłumacząc, że kask oraz świecznik są częścią prywatnej kolekcji antyków oraz pamiątek. Zaznaczył, iż nie „należy utożsamiać tego z ideologią nazistowską”. Czeska policja prowadziła dochodzenie w sprawie posługiwania się nazistowskimi symbolami, które zostało umorzone w listopadzie 2024 roku. 

Archiwalne zdjęcia oraz publikowane komentarze ponownie rozgrzały przestrzeń medialną po nieoficjalnych informacjach dotyczących rzekomego objęcia funkcji ministra spraw zagranicznych przez Turka. Polityk w rozmowie z czeskimi mediami nie potwierdził domysłów, które pojawiły się na portalach internetowych. Oficjalne decyzje zostaną podjęte po zakończeniu negocjacji przez ANO (Tak) oraz SPD (Wolność i Demokracja Bezpośrednia). 

Zobacz również: Miliarder i skandalista zostanie premierem Czech. Co myśli o Polsce?

Jury XIX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, któremu przewodzi Amerykanin Garrick Ohlsson, do II etapu prestiżowego wydarzenia zakwalifikowało 40 pianistów. W tym gronie znalazło się czterech Polaków: Piotr Alexewicz, Adam Kałduński, Piotr Pawlak i Yehuda Prokopowicz. To skromniejsza reprezentacja naszego kraju niż w poprzednich edycjach konkursu: w 2021 r. do II etapu awansowało dziewięciu Polaków, a sześć lat wcześniej, w roku 2015 – ośmiu.

W II etapie tegorocznego konkursu wystąpią artyści z całego świata – reprezentanci aż 14 krajów, co świadczy o rozmachu, zasięgu i prestiżu Konkursu Chopinowskiego. Wśród nich znaleźli się: Jonas Aumiller (Niemcy), Yanyan Bao (Chiny), Kai-Min Chang (Chińskie Tajpej), Kevin Chen (Kanada), Xuehong Chen (Chiny), Zixi Chen (Chiny), Yubo Deng (Chiny), Yang (Jack) Gao (Chiny), Eric Guo (Kanada), Xiaoyu Hu (Chiny), Zihan Jin (Chiny), David Khrikuli (Gruzja), Shiori Kuwahara (Japonia), Hyo Lee (Korea Południowa), Hyuk Lee (Korea Południowa), a także Kwanwook Lee (Korea Południowa), Xiaoxuan Li (Chiny), Zhexiang Li (Chiny) i Tianyou Li (Chiny).

Pozostali uczestnicy konkursu to: Eric Lu (Stany Zjednoczone), Philipp Lynov (niezależny pianista neutralny), Tianyao Lyu (Chiny), Ruben Micieli (Włochy), Nathalia Milstein (Francja), Yumeka Nakagawa (Japonia), Vincent Ong (Malezja), Hao Rao (Chiny), Anthony Ratinov (Stany Zjednoczone), Miyu Shindo (Japonia), Gabriele Strata (Włochy), Tomoharu Ushida (Japonia), Zitong Wang (Chiny), Yifan Wu (Chiny), Miki Yamagata (Japonia), William Yang (Stany Zjednoczone) oraz Jacky Zhang (Wielka Brytania).

Zmiana w kolejności występów

Zajdzie zmiana w kolejności występów pianistów. W tegorocznym Konkursie Chopinowskim uczestnicy pojawiają się na estradzie w kolejności alfabetycznej, począwszy od wylosowanej przed konkursem litery – „T”. Los wskazał na Ziye Tao z Chin i właśnie ten pianista zainaugurował chopinowski turniej. Jednak, jak wykazały badania, artyści występujący na początku etapu mają mniejsze szanse na uzyskanie wysokiej oceny niż pozostali. Podobnie ci grający na końcu nie czują się zbyt komfortowo, prezentując się ponownie pod koniec przesłuchań. Dlatego aby zniwelować ten efekt, w II etapie nastąpi przesunięcie o sześć liter, i w ten sposób ustali się nowa kolejność. Ideą tego posunięcia jest wyrównanie szans wszystkich uczestników. Tym samym pierwszym pianistą, którego usłyszymy w II etapie będzie Jacky Zhang z Wielkiej Brytanii – wystąpi w czwartek o godz. 10.

W regulaminie obecnej edycji konkursu zaszły zmiany programowe. Jakie zatem utwory Fryderyka Chopina pianiści zaprezentują podczas tych konkursowych zmagań?

Będą to preludia – sześć kolejnych z opusu 28, wybranych z następujących grup o numerach: 7-12, 13-18 lub 19-24.   

Jeden polonez spośród następujących: Andante spianato i Wielki Polonez Es-dur op. 22; Polonez fis-moll op. 44; Polonez As-dur op. 53; albo oba polonezy z op. 26.

A także dowolny solowy utwór lub utwory Fryderyka Chopina; według regulaminu możliwe jest wykonanie całego opusu 28, czyli kompletu 24 preludiów.

Preludia i polonezy – dwa oblicza Chopina

Preludia są kwintesencją stylu Chopina, ale także można w nich znaleźć odbicie osobistych doznań i nastroju kompozytora po nasileniu się u niego gruźlicy. Wyjazd z George Sand i dziećmi na Majorkę miał być miłym odpoczynkiem, jednak przerodził się – jak to opisała George Sand w liście – w koszmar. Mieszkańcy wyspy w obawie przed zarażeniem nie pozwolili rodzinie osiedlić się w mieście. Chopin i George Sand zamieszkali więc w klasztorze, miejscu ponurym i wilgotnym. A kiedy postanowili powrócić do Paryża, nikt nie chciał ich przyjąć na statek.

Nic dziwnego, że część preludiów ma charakter elegijny, ale są też m.in. preludia idylliczne, etiudowe, kantabilne, czyli śpiewne, scherzoidalne – szybkie, ekspresyjne.

Jeśli chodzi o polonezy, spośród szesnastu fortepianowych utworów tego gatunku skomponowanych przez Chopina jedynie siedem zostało opatrzonych numerem opusowym i uznanych przez kompozytora za godne publikacji. Pozostałe dziewięć pochodzi z wczesnego okresu jego twórczości.

Polonez As-dur op. 53, który jest w programie II etapu, uchodzi za arcydzieło, „szczyt polonezowej twórczości”.

Utwory mogą być wykonywane przez pianistę w dowolnym, wybranym przez niego porządku. Podczas etapu I najczęściej uczestnicy rozpoczynali swój występ od jednego z nokturnów. Nokturn grany na początku przesłuchań o godzinie 10 przed południem bywał swoistym wyzwaniem i dla artysty, i dla słuchaczy.

Czytaj też: „Zacznijmy od Bacha”, czyli… Chopin i jego festiwal

Życie na emeryturze w Niemczech staje się luksusem. Rosnące koszty czynszów, żywności i energii sprawiają, że tysiące seniorów, ledwo wiąże koniec z końcem. Jak informuje portal buerger-geld.org, coraz więcej z nich rozważa przeprowadzkę za granicę, a Polska staje się jedną z najatrakcyjniejszych destynacji. Weronika Papiernik

Już 14 i 15 października w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach odbędzie się Forum Nowego Przemysłu, podczas którego spotkają się przedsiębiorcy, przedstawiciele firm przemysłowych i produkcyjnych, teoretycy i praktycy. To ostatnie dni na zgłoszenie udziału.