Wchodzisz i wiesz

Średnia wysokość nowego świadczenia wynosi 355 zł brutto miesięcznie. By je otrzymać należy jednak złożyć wniosek. Paula Nowak

Niemiecki państwowy gigant kolejowy zamierza wejść na polski rynek pasażerski w ciągu najbliższych kilku lat i już czyni ku temu przygotowania. Umożliwi to dalsza liberalizacja rynku kolejowego w Unii Europejskiej – także w Polsce. Łatwiej będzie przewoźnikom kolejowym zza granicy uruchomić własne, komercyjne połączenia krajowe, konkurujące np. z PKP Intercity. Będą też mogli startować w przetargach na obsługę pociągów dotowanych przez państwo, bo zlecanie takich przewozów z wolnej ręki państwowemu przewoźnikowi nie będzie możliwe.

Co oznacza wolny kolejowy rynek?

Pierwsze przetargi zaplanowane są już na 2027 rok, a efekty będą widoczne dla pasażerów na przełomie 2030/2031 roku. Jak to może wyglądać? Dla przykładu: pociągi TLK i Intercity z Warszawy do Krakowa są dotowane przez państwo i obsługuje je na zlecenie ministerstwa – PKP Intercity. Jeśli na ich obsługę za kilka lat zostanie ogłoszony przetarg i bardziej atrakcyjną ofertę złożą np. koleje czeskie, to one będą obsługiwały takie połączenia przez określony czas. Przy czym należy wspomnieć, że pociągi ekspresowe, takie jak EIC czy Pendolino, są uruchamiane na zasadach komercyjnych bez dotacji i na ryzyko finansowe PKP Intercity, więc one przetargami nie będą objęte.

By szansa na biznes na polskich torach nie umknęła zagranicznym przewoźnikom, już teraz prowadzą przygotowania do wejścia na obcy dla nich rynek po jego całkowitym „uwolnieniu”. Największą uwagę przyciągają działania kolei niemieckich.

Koleje niemieckie chcą jeździć w Polsce

Od kilku tygodni na torze doświadczalnym Instytutu Kolejnictwa w Żmigrodzie, a także na Centralnej Magistrali Kolejowej, odbywają się testy szybkich składów ICE 3neo. To najnowsze nabytki DB wyprodukowane przez Siemens Mobility, mogące rozpędzać się do 320 km/h. DB zamówiło 90 takich pojazdów. Obecnie kursują m.in. z Frankfurtu do Amsterdamu i Brukseli. Władze DB zapowiedziały, że przeznaczą 200 mln euro na ich dostosowanie do wymagań m.in. kolei francuskich i polskich. To element strategii Niemców, którzy już teraz przygotowują swojego przewoźnika, by za kilka lat jeździć bezpośrednio z Berlina np. do Paryża i Warszawy. Kluczowym elementem tych przygotowań jest właśnie dostosowanie niemieckich pociągów do polskiej infrastruktury.

Choć polska infrastruktura na trasie do Berlina nie umożliwia osiągania prędkości większych niż 160 km/h, to DB dobrze wie, co robi już teraz pracując nad dostosowaniem swoich ICE do polskich przepisów i infrastruktury np. w zakresie energetyki, łączności czy sygnalizacji. Proces ten może bowiem zająć nawet kilka lat, tak samo budowa szybkich kolei w Polsce. Jej pierwsze fragmenty z Warszawy przez CPK do Łodzi mają być gotowe w 2032 roku.

Czytaj też: Koniec jazdy na gapę. Gdzie kontroler nie może, tam... AI pośle

Linia kolei dużych prędkości z Warszawy przez CPK do Łodzi i do Poznania stanie się podstawową trasą dla pociągów Warszawa – Berlin i to właśnie na tej trasie niemieckie składy będą mogły w pełni wykorzystać swoje możliwości, konkurując z PKP Intercity. Nie jest jednak wykluczone, że DB nie będzie chciało wejść na polski rynek wcześniej, by mieć czas na zdobycie odpowiednich kompetencji i doświadczenia wykorzystując swoje nowoczesne pociągi, choć jeszcze nie z pełną, dozwoloną dla nich prędkością.

PKP szykuje szybkie koleje

Aspekt konkurencyjności szybkich pociągów już teraz jest brany pod uwagę przez PKP Intercity, które przygotowuje się do zakupu superszybkich składów do obsługi m.in. CPK. Przewoźnik zakłada ich minimalną prędkość na poziomie 320 km/h, bo jego zdaniem to warunek, by w pełni wykorzystać projektowaną dla 350 km/h kolej dużych prędkości z Warszawy przez CPK do Łodzi, Poznania i Wrocławia. Zamówienie wolniejszych składów – a takie planowano w latach 2021-2023 dla maksymalnie 250 km/h – uniemożliwiłoby nie tylko wykorzystanie budowanej za miliardy złotych infrastruktury i znaczące skrócenie czasu przejazdu pomiędzy największymi miastami w Polsce. Wolne składy nie byłyby w stanie konkurować na szybkiej trasie w Polsce z o wiele szybszym pociągami, czy to kolei niemieckich, czy innych zainteresowanych naszym rynkiem.

PKP intercity przetarg na nawet 55 składów dużych prędkości chce ogłosić jeszcze w tym roku: 20 jednostek ma zostać dostarczonych w ramach zamówienia podstawowego, a 35 w ramach opcji – te miałyby posłużyć do obsługi połączeń międzynarodowych. Zamówienie w wersji podstawowej ma kosztować 2,5 mld zł. Pierwsze z nich mają wyjechać na tory przed 2032 roku, czyli tuż przed planowanym oddaniem do użytku pierwszej kolei dużych prędkości w Polsce na odcinku z Warszawy przez CPK do Łodzi.

Zakup z potencjałem na zagranicę

PKP Intercity zakłada, że superszybkie składy mają zostać zamówione od razu z obowiązkiem ich dopuszczenia do jazdy za granicą: w Niemczech, Belgii, Czechach, Austrii i Francji, aby w przyszłości możliwa była obsługa nimi bezpośrednich pociągów z Warszawy do Berlina, Brukseli, Paryża, Pragi i Wiednia. Choć PKP zastrzega, że za granicę miałyby kursować składy z zamówienia dodatkowego (na 35 sztuk), to jednak już teraz przewoźnik planuje ekspansję na zagraniczne rynki.

Dlatego władz PKP Intercity, jak i przedstawicieli Ministerstwa Infrastruktury nie dziwią przygotowania kolei niemieckich. Co ciekawe, polskie Pendolino też przechodziło podobne jazdy homologacyjne w Niemczech czy Czechach, by mogły wozić tam pasażerów z Polski, jednak liczba pociągów Pendolino jest obecnie niewystarczająca, by obsłużyć rosnący ruch pasażerski w Polsce i jednocześnie trasy zagraniczne. Jest to więc przykład tego, że nie zawsze przygotowania do wejścia na obcy rynek muszą się ziścić.

Ubiegły rok był rekordowy pod względem liczby pasażerów. Polska kolej przewiozła ich łącznie 407,5 mln. Według danych Urzędu Transportu Kolejowego to o ponad 33 mln więcej niż w 2023 roku i najwięcej od 1997 r. Nie dziwi więc, że rosnący polski rynek kolejowy staje się coraz bardziej atrakcyjny nie tylko dla PKP Intercity, ale także dla przewoźników zagranicznych.

Czeska konkurencja już rozpycha się w Polsce

Zagraniczni przewoźnicy już od kilku lat ostrzą sobie zęby na polską kolej. Mowa przede wszystkim o lukratywnych trasach z Warszawy do Krakowa, Poznania, czy Trójmiasta, gdzie monopol od lat ma państwowe PKP Intercity. Choć niemieckie DB dopiero się przygotowuje do ekspansji w Polsce, to pierwsze kroki w tym zakresie czescy przewoźnicy mają już za sobą.

Czytaj też: Pendolino pojedzie do Zakopanego. Niespodzianki w rozkładzie jazdy PKP

Mowa o RegioJet i LeoExpress, którzy od wielu lat z powodzeniem wożą pasażerów w Czechach. Co ciekawe, swoje połączenia międzynarodowe uruchamiają też do Krakowa i Przemyśla, więc polski rynek po części nie jest im obcy. Jednak jak do tej pory nie mogli oni wozić pasażerów pomiędzy polskimi miastami. Pasażer mógł kupić bilet z Polski tylko do stacji w Czechach. To był warunek zgody na uruchomienie ich pociągów w Polsce na drodze tzw. otwartego dostępu.

W skrócie: aby przewoźnik zza granicy mógł jeździć w Polsce, musi złożyć wniosek o tzw. otwarty dostęp do torów np. na trasie Praga – Przemyśl. Taki wniosek podlega ocenie Urzędu Transportu Kolejowego. Biorąc pod uwagę to, że na tej trasie kursują pociągi PKP Intercity dotowane przez państwo, PKP mogłoby złożyć wniosek o zbadanie tzw. równowagi ekonomicznej, by sprawdzić, czy pociąg konkurencji nie uszczupli przychodów PKP Intercity i nie wpłynie na zwiększenie dziury w budżecie. Jeśli tak – zgoda może zostać wstrzymana lub wydana z ograniczeniami, co miało miejsce w przypadku pociągów RegioJet z Pragi do Przemyśla. Tym ograniczeniem była możliwość wożenia pasażerów tylko pomiędzy stacją w kraju i za granicą, bez możliwości konkurowania w kraju.

Obecnie przedstawiciele PKP Intercity i Ministerstwa Infrastruktury otwarcie przyznają, że nie zamierzają blokować konkurencji zza granicy. RegioJetowi udało się uzyskać zgodę na krajowe pociągi z Warszawy do Krakowa, Poznania i Trójmiasta. 18 września ruszyły jego pilotażowe połączenia Kraków – Warszawa, a od grudnia pociągów będzie nawet kilka w ciągu dnia w czasie jazdy zbliżonym do Pendolino z Warszawy do Krakowa, Poznania, Gdyni i Pragi. Od marca pociągi z Warszawy do Krakowa i Pragi uruchomi – także prywatny – czeski LeoExpress.

Czy PKP Intercity ma się czego obawiać?

Na ten moment wszystko wskazuje na to, że nie. W rozmowach z przedstawicielami Ministerstwa Infrastruktury nie widać obaw przed konkurencją zza granicy. Rosnąca popularność kolei może sprawić, że znajdzie się miejsce dla nowych graczy bez szczególnego uszczuplenia w działalności państwowego monopolisty. Już teraz w szczytach przewozowych PKP Intercity ma trudności z zapewnieniem odpowiedniej liczby miejsc w sprzedaży. To efekt wieloletnich opóźnień w realizacji strategii taborowej, przez co nowe pociągi pojawią się dopiero za kilka lat. Może się więc okazać, że dodatkowe pociągi przysłużą się wszystkim, w szczególności pasażerom. Potwierdza to czeski rynek kolejowy, który jest przykładem korzyści płynących z konkurencji na torach. Po wejściu konkurencji na trasie z Pragi do Ostrawy liczba pasażerów wszystkim przewoźnikom wzrosła, a ceny biletów spadły do połowy wartości sprzed wejścia konkurencji.

Czytaj też: Ważny etap CPK na półmetku. Spółka kupiła ponad 100 hektarów

Od 1 stycznia 2026 r. gliwicki PSZOK będzie przyjmował odpady wyłącznie na podstawie wygenerowanego kodu QR. Bez niego mieszkańcy nie będą mogli oddać żadnych odpadów do punktu selektywnej zbiórki.

Przedstawienie „Bolesław Chrobry – pierwszy koronowany król Polski, legenda o Częstochu i powstaniu Częstochowy” wystawiono na scenie Miejskiego Domu Kultury w ramach obchodów 1000-lecia koronacji tego piastowskiego władcy.

Biletami wstępu były wykonane przez same maluchy królewskie korony, spośród których wybrano te najładniejsze. W rolę aktorów wcielili się zastępca prezydenta Częstochowy Łukasz Pabiś, naczelnik Wydziału Edukacji UM Rafał Piotrowski, radny Dariusz Kapinos, dyrektor Zespołu Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych Rafał Dziwis, a także dyrekcje miejskich przedszkoli i szkół. Na scenie pojawiły się także postacie Leosi i Bielusia, czyli przyjaciół częstochowskich przedszkolaków.

Organizatorami imprezy były Miejskie Przedszkole nr 6 i Miejskie Przedszkole nr 21 we współpracy z Wydziałem Edukacji Urzędu Miasta.

Źródło: UM Częstochowy

Każde kąpielisko - także niestrzeżone - powinno być zgłoszone do gminnego wykazu, a na jego uruchomienie muszą się zgodzić radni. W Częstochowie jest tylko jeden taki obiekt: "Adriatyk" w parku Lisiniec.

Władimir Putin obchodził we wtorek 73. urodziny. Z tej okazji, życzenia złożyli mu m.in. . prezydent Białorusi Alaksandr Łukaszenka, prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan, premier Izraela Benjamin Netanjahu, dyktator z Korei Północnej Kim Dzong Un. Okazało się, że do tego grona dołączyła jedna z polskich partii. Agnieszka Maj

T.Love rozstaje się z jednym z muzyków. Informacja pojawiłą się w mediach społecznościowych. Gitarzysta i kompozytor był związany z zespołem z przerwami od lat 90. O kogo dokładnie chodzi? Marta Kawczyńska

Tomczyk był pytany o prace dotyczące dobrowolnych powszechnych szkoleń wojskowych, które w marcu br. zapowiedział premier Donald Tusk; szef rządu mówił wtedy w Sejmie, że model tego rodzaju szkoleń ma być gotowy do końca roku.

– Zgodnie z wolą premiera i zgodnie z decyzją wtedy na Radzie Ministrów, ten model został opracowany przez Sztab Generalny Wojska Polskiego. W ciągu najbliższych dwóch najdalej trzech tygodni będzie publicznie zaprezentowany ten program powszechnych szkoleń obronnych i również tych, które dotyczą obrony cywilnej. I każdy Polak i każda Polka będą mogli się zapisać i przejść takie przeszkolenie – odpowiedział Tomczyk w TVN24.

Nowy program szkoleń obronnych. Pilotaż jeszcze w tym roku

Podkreślił też, że dla MON powszechne szkolenia obronne są jednym z priorytetów. – Chcemy, żeby w tym roku został uruchomiony pilotaż, żeby w przyszłym roku już szkolenia od 1 stycznia ruszyły pełną parą, a rok 2027 to już będzie skala powiedzmy 100 tysięcy przeszkolonych rocznie – mówił.

Wiceszef MON przypomniał też, że niezależnie od planowanego programu obecnie funkcjonuje dobrowolna zasadnicza służba wojskowa, w ramach której szkolonych jest rocznie 20-40 tys. osób, a także programy takie jak „Wakacje z wojskiem”, „Trenuj z wojskiem”, Legia Akademicka czy inne formy zajęć przygotowawczych. Z kolei planowane szkolenia powszechne mają stanowić nową formę – umożliwiać każdemu chętnemu udział w kursach indywidualnych, realizowanych samodzielnie lub grupowo, np. w ramach zakładu pracy.

Tomczyk wyjaśnił, że każda firma w Polsce – np. TVN, Poczta Polska, Polska Grupa Zbrojeniowa czy nawet samo Ministerstwo Obrony Narodowej – będzie mogła zgłosić grupę pracowników do wspólnego szkolenia. – Jednocześnie każdy Polak i każda Polka już za chwilę będzie mogła zapisać się na indywidualne szkolenie – mówił, dodając, że chętna osoba otrzyma informację o dostępnych terminach i będzie mogła wybrać jednostkę wojskową, w której przejdzie przeszkolenie.

– W modelu idealnym chciałbym, żeby gotowych do wzięcia na siebie odpowiedzialności albo bycia w rezerwie Wojska Polskiego było około miliona ludzi, bo to jest fundament – dodał. Wskazał też, że skala programu szkoleń, który – jak ocenił – będzie miał znaczący wpływ społeczny, będzie jednak zależała od chęci obywateli.

Czytaj też: Publiczne zaprzeczanie zbrodni w Auschwitz. PE bada sprawę Grzegorza Brauna

Za brak przeglądu kominiarskiego grozi mandat w wysokości nawet do 500 zł. Ale to nie wszystko. Brak takiego protokołu może skutkować brakiem wypłaty odszkodowania w przypadku pożaru domu.

Chcesz wyciąć sosnę bez zezwolenia na własnej działce? Dowiedz się jakie są obowiązujące przepisy, aby uniknąć potencjalnych kar. Możliwość wycinki drzewa bez zgłoszenia zależy od obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 5 cm od ziemi, który jest różny w zależności od jego gatunku. Ważny jest też termin wycinki. Praktycznie każde drzewo na własnej posesji można wyciąć, ale wcześniej trzeba dopełnić pewnych formalności. Marzena Sarniewicz

W tym tygodniu Pentagon wybierze firmę zbrojeniową, która zaprojektuje i zbuduje kolejny myśliwiec stealth F/A-XX dla Marynarki Wojennej USA. W wyścigu pozostali Boeing i Northrop Grumman. Projekt uważany za kluczowy dla utrzymania amerykańskiej przewagi w konfrontacji z Chinami pochłonie miliardy dolarów.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) ogłosiło dwa nowe nabory w ramach Platformy Technologii Strategicznych dla Europy – STEP, w obszarze czystych i zasobooszczędnych technologii. Przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowo-przemysłowe mogą starać się o łącznie 300 mln zł na projekty B+R z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Działanie ma wesprzeć niezależność Unii Europejskiej od rynków zewnętrznych i wzmocnić suwerenność technologiczną Europy.

Żeby poradzić sobie z tym quizem trzeba posiadać szeroką wiedzę. Wynik 7/10 to już wyczyn. Sprawdź, czy dasz radę go osiągnąć. Powodzenia! Michał Ignasiewicz

Eksport benzyny z Białorusi do Rosji wzrósł we wrześniu czterokrotnie w porównaniu z poprzednim miesiącem - informuje "Reuters". Moskwa zwiększyła zakupy paliw, by złagodzić niedobory wywołane atakami Ukrainy na rosyjską infrastrukturę energetyczną.

Zrównoważony rozwój, zrównoważone finanse są wtedy skuteczne, kiedy łączą się z efektywnością: kosztową, operacyjną, a także energetyczną - mówi w rozmowie z WNP dyrektorka Departamentu Zrównoważonych Finansów w mBanku Magdalena Andrejczuk.

– Ta nietypowa interwencja została zgłoszona policjantom z Ostrowa Wielkopolskiego wczoraj, tuż przed godziną 22.00. Zgłaszali tę interwencję strażacy, którzy zostali wezwani do pożaru w miejscowości Śliwniki – powiedział na antenie TVP Info mł. insp. Andrzej Borowiak, rzecznik komendanta wojewódzkiego policji w Poznaniu.

Alkomat wykazał spożycie alkoholu

Funkcjonariusze w pierwszej chwili otrzymali informację, że na posesji znajduje się „bardzo agresywny właściciel”, który może posiadać broń palną, ale po zjawieniu się policji na miejscu, mężczyzna zachowywał się spokojnie, pozwolił się zatrzymać i doprowadzić do radiowozu. Badanie alkomatem wykazało, że sprawca był pod wpływem alkoholu.

– Krótko potem okazało się, że pod tym adresem doszło do awantury domowej. Podczas kłótni mężczyzna strzelił z broni do swojej żony. Kobieta została ranna. Jeden z członków rodziny udzielił jej pomocy. Została ona przewieziona do szpitala – dodał Borowiak.

Ogień objął dom, garaż i zaparkowany samochód

Po postrzeleniu żony mężczyzna miał rozlać benzynę w różnych miejscach posesji, żeby wzniecić pożar. Ogień objął dom, pomieszczenia gospodarcze, garaż, a także zaparkowany w pobliżu samochód.

Czytaj także: Potrącił dzieci i uciekł. Sprawca w rękach policji

– Strażacy ugasili pożar, natomiast my na miejsce wezwaliśmy ekipę śledczą, zawiadomiliśmy prokuratora. Podczas przeszukań policjanci zabezpieczyli broń. Były to dwa pistolety czarnoprochowe oraz trzy wiatrówki. Ten mężczyzna przebywa obecnie w izbie zatrzymań i jest do dyspozycji prokuratorów – relacjonował rzecznik.

Na miejscu zabezpieczono nagranie z jednej z kamer i być może będzie ono mogło posłużyć jako potencjalny dowód dla prokuratorów, którzy prowadzą śledztwo w tej sprawie i badają motyw napaści.

ZUS przestrzega, że gdy lekarz wystawia zwolnienie o czasowej niezdolności do pracy, pacjent (pracownik) powinien pamiętać, by podać aktualny adres, pod którym będzie przebywał w czasie chorobowego. Jeśli miejsce pobytu chorego pracownika zmienia się w trakcie nieobecności spowodowanej chorobą, ma on obowiązek poinformować o tym pracodawcę i ZUS w ciągu 3 dni od tej zmiany. oprac. Paweł Huczko

Każdego dnia publikujemy setki tekstów, nasza strona zmienia się bardzo dynamicznie. W tym miejscu zbieramy najważniejsze wiadomości dnia.

Osoby, które nie mogą pracować z powodu złego stanu zdrowia, powinny sprawdzić, czy przysługuje im renta socjalna. To świadczenie ZUS gwarantuje wsparcie finansowe dla Polaków, u których całkowita niezdolność do pracy powstała w młodym wieku, przed pełnoletnością lub w trakcie nauki. Od 1 marca 2025 roku podstawowa kwota renty wynosi 1878,91 zł brutto. ZUS ma 30 dni na wydanie decyzji. Olga Papiernik

Lada chwila Ministerstwo Klimatu i Środowiska ma przedstawić projekt zmian w ustawie o czystości i porządku w gminach. Już teraz wiemy, czego można się spodziewać. Jedną z nowości w gospodarce odpadami będzie deklaracja zerowa.