Wchodzisz i wiesz

Ponad 715 tys. osób otrzymało wyższe świadczenia w ramach tzw. renty wdowiej. Od 1 lipca trafiło do nich dodatkowo łącznie 253 mln zł – wynika z najnowszych danych ZUS. Równolegle do wypłat świadczeń przetwarzane są także decyzje odmowne, których łączna liczba wynosi obecnie 87,7 tys.

– Niestety, w ostatnim okresie czasu, z przykrością to powiem, nie tyle odeszliśmy od tego, ale nie realizowaliśmy swojego programu i jeżeli nie wrócimy do tego, to wydaje mi się, że nie ma jakiejś dużej perspektywy, a jeżeli wrócimy do źródeł, nie tylko mówię o Polsce 2050, ale również o koalicji całej, czyli […]

– Zamach stanu w Polsce miał miejsce w roku 2015, jak PiS upolitycznił TK wbrew Konstytucji, potem powstał neoKRS, następnie osłabiono SN, tworząc izbę, która jest nielegalna i to potwierdziły trybunały europejskie. To to była próba zamachu stanu – stwierdził Ryszard Petru w „Jeden na jeden” TVN24.

- Obejrzałem ten program, bo jak pierwszy raz usłyszałem, to byłem zaskoczony, ale potem zobaczyłem jednak, że to była figura retoryczna. Według mojej najlepszej wiedzy nie było żadnej próby zamachu stanu, nikt nikogo nie namawiał na zamach stanu i jestem ostatni, który by komuś wytykał wpadki słowne. W związku z tym tak traktuję tę wypowiedź - stwierdził Ryszard Petru w rozmowie z Arletą Zalewską w „Jeden na jeden” TVN24.

Jeśli wniosek o rentę wdowią wpłynie do ZUS do 31 lipca 2025 r. i zostanie rozpatrzony pozytywnie, świadczenia będą wypłacane także za lipiec. W przypadku wniosków złożonych w następnych miesiącach i rozpatrzonych pozytywnie wypłata będzie uruchomiona od miesiąca, w którym dany wniosek trafi do ZUS.

– Renta wdowia to największy projekt publiczny realizowany przez ZUS w ostatnich latach. Obsługa wniosków odbywa się zgodnie z przyjętym harmonogramem. To wszystko jest możliwe dzięki ogromnemu zaangażowaniu pracowników Zakładu – wskazała wiceprezes ZUS Dorota Bieniasz.

Co to renta wdowia?

Renta wdowia polega na połączeniu dwóch świadczeń – przykładowo może to być 100 procent własnej emerytury lub renty oraz 15 procent świadczenia należnego po zmarłym współmałżonku, albo odwrotnie. Taka sytuacja nazywana jest zbiegiem świadczeń. Niektóre osoby uprawnione otrzymają pieniądze z dwóch różnych instytucji – z ZUS oraz innego organu wypłacającego emerytury lub renty. W praktyce oznacza to, że w jednym miesiącu dostaną dwie oddzielne wypłaty, każdą w innym terminie.

Osoby te otrzymają natomiast jedną decyzję – od tego organu, który będzie im wypłacał 15 proc. świadczenia. Druga instytucja poinformuje je o kontynuowaniu wypłaty dotychczasowego świadczenia w wysokości 100 proc.

Komu ZUS odmawia przyznania renty wdowiej?

ZUS zwrócił uwagę, że w zbiegu świadczeń może wystąpić kombinacja aż 140 różnych świadczeń. Zakład zaznaczył, że równolegle do wypłat świadczeń przetwarzane są także decyzje odmowne, których łączna liczba wynosi obecnie 87,7 tys.

Do najczęstszych przyczyn decyzji odmownych w sprawie renty wdowiej należą: zbyt wysoka kwota świadczenia aktualnie wypłacanego (powyżej trzykrotności kwoty najniższej emerytury). Nabycie prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku wcześniej niż pięć lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Brak prawa do własnego świadczenia. Brak prawa do renty rodzinnej. Zawarcie nowego związku małżeńskiego. Niepozostawanie we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka oraz nieosiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego.

Czytaj też: Katastrofa myśliwca w Kalifornii. Pilot zdążył się katapultować

26 czerwca 1997 r. do księgarń w Wielkiej Brytanii trafiła powieść „Harry Potter i Kamień Filozoficzny”, pierwsza z serii książek o losach czarodzieju z Hogwartu. Autorka – Joanne Kathleen Rowling ukończyła ją dwa lata wcześniej. Początkowo jednak żadne wydawnictwo nie dostrzegło w Harrym Potterze wystarczającego potencjału. Jedni uważali, że nie ma szans na sukces, inni wypominali zbyt skomplikowaną fabułę. Pisarkę wielokrotnie odsyłano z kwitkiem.

Ostatecznie tym, które podjęło ryzyko, było wydawnictwo Bloomsbury. Niewiele wskazywało jednak na to, że pozycja może odnieść jakiś sukces. Zaproponowano, by autorka podpisała się, jako J.K. Rowling. Obawiano się bowiem, że chłopcy nie będą zainteresowani czytaniem książki napisanej przez kobietę. Wbrew pozorom Kathleen nie jest jej drugim imieniem. Pisarka użyła go w hołdzie dla swojej babci.

Wydrukowano jedynie 500 egzemplarzy, z czego 300 trafiło do szkół i bibliotek, co finalnie okazało się strzałem w dziesiątkę, bo to głównie za sprawą poczty pantoflowej wśród dzieci, książka zaczęła cieszyć się powodzeniem. Po latach z pięciuset sztuk zrobiło się pięćset milionów sprzedanych egzemplarzy, przetłumaczonych na 80 języków, a „Harry Potter” stał się popkulturowym fenomenem i prawdziwą żyłą złota, czyniąc z autorki jedną z najbogatszych kobiet w Wielkiej Brytanii.

Pisarką chciała być od zawsze

J.K. Rowling urodziła się 31 lipca 1965 r. w Yate niedaleko Bristolu, jako córka Anne i Petera Jamesa Rowlingów. Od najmłodszych lat interesowały ją książki. W wywiadach często sama określa się mianem typowego mola książkowego. „Chciałam zostać pisarką, odkąd tylko dowiedziałam się, że istnieje taki zawód” – wyznała w 2024 r. w rozmowie z „The Sunday Times”. „Kiedy miałam cztery lata i nie umiałem jeszcze pisać, kopiowałam historię litera po literze, kształt po kształcie. Nie wiedziałam jeszcze, co to znaczy, po prostu kopiowałam słowa” – wspominała Rowling.

W 1986 r. „Jo” – tak nazywali ją rodzice i znajomi, została absolwentką Uniwersytetu w Exeter, kończąc studia z zakresu filologii francuskiej i klasycznej. Po uzyskaniu dyplomu przeprowadziła się do Londynu, gdzie pracowała dla Amnesty International. Przez pewien czas mieszkała w Manchesterze. Pomysł na powieść o czarodzieju z Hogwartu, powstać miał podczas oczekiwania na pociąg. Początkowo nie miała gdzie go zapisać, ale jak wspominała po latach „dobrze się stało”, bo podczas podróży mogła lepiej to przemyśleć. Pierwsze strony powstały w wynajętym przez Joan Rowling mieszkaniu w londyńskiej dzielnicy Clapham Junction.

Czytaj też: Zdobywca Oscara wraca po kilkuletniej przerwie. „Aktorstwo to wakacje”

W 1990 r. zmarła jej matka. Anne Rowling miała zaledwie 45 lat, od dawna cierpiała na stwardnienie rozsiane. Joanne nigdy nie powiedziała jej, że pisze książkę. Krytycy, którzy po latach badali psychologiczne tło opowieści, wskazywali na cierpienia Harry'ego po stracie matki i jego chęć ponownego spotkania z nią, co miało odzwierciedlać odczucia samej pisarki.

Po śmierci matki postanowiła wyjechać z Wielkiej Brytanii i zamieszkała na Półwyspie Iberyjskim w portugalskim Porto, gdzie utrzymywała się z lekcji języka angielskiego. Tam poznała swojego pierwszego męża, dziennikarza Jorge Arantesa. Pobrali się w 1992 r. Choć już rok później na świat przyszła ich córka, to małżeństwo z Portugalczykiem nie było dla pisarki udane i wkrótce zakończyło się rozwodem. Arantes bił ją i wykorzystywał seksualnie. „Niestety, rany, które zostały po przemocy i wykorzystywaniu seksualnym nie znikają. Nieważne jak bardzo kochana jesteś, ani jak dużo pieniędzy zarobiłaś” – wyznała po latach.

„Czasami głodowałam”

Po rozwodzie, wraz z córką wróciły do Londynu, niedługo później przenosząc się do Edynburga. Jako samotna matka Rowling zmagała się z coraz trudniejszą sytuacją finansową. „Czasami dosłownie głodowałam, ponieważ priorytetem było dla mnie nakarmienie córki, ale to nie było najgorsze. Najgorsze były codzienne upokorzenia – przede wszystkim niemożność zapewnienia dziecku tego, czego by się chciało” – wspominała prasie.

„To uczucie życia od zasiłku do zasiłku jest straszne. Nie życzyłabym tego nawet mojemu najgorszemu wrogowi. Chciałam pracować, ale nie mogłam sobie pozwolić na czekanie miesiąc na wypłatę, ponieważ nie miałam pieniędzy, aby nas wyżywić” – wyznała Rowling dodając, że „nikt, kto nie był biedny, nie może zrozumieć, co to znaczy”.

Pomimo trudnej sytuacji pisarka nieustannie wierzyła w swój pomysł. Kolejne strony powieści powstawały nawet w kawiarni. „Kiedy po raz pierwszy poszłam do kawiarni The Elephant House, pisałam już od kilku lat” – ogłosiła w mediach społecznościowych.

Wtedy z pomocą przyszła jej przyjaciółka. Kobieta pożyczyła Rowling pieniądze, dzięki którym pisarka wynajęła opiekunkę i ukończyła książkę. „Jedna z moich przyjaciółek zaproponowała, że pożyczy mi 4 tysiące funtów. Dla mnie ta suma znaczyła wtedy więcej niż teraz pół miliona funtów. Wynajęłam opiekunkę i zabrałam się za pisanie. Wtedy właśnie powstała pierwsza część sagi o Harrym Potterze” – wyznała w rozmowie z BBC.

Powstało siedem części serii

Kiedy po dwóch latach poszukiwania wydawcy książka trafiła na sklepowe półki, szybko okazało się, że wbrew początkowym obawom pomysł chwycił. „Nie znaleziono jeszcze dziecka, które mogłoby odłożyć tę książkę” – donoszono na łamach „Glasgow Herald”. „Harry Potter i Kamień Filozoficzny ma wszystkie cechy klasyka” – oceniła Lindsey Fraser. „Rowling z wdziękiem i oryginalnością wykorzystuje klasyczne środki narracyjne i przedstawia złożoną i wymagającą fabułę w formie niezwykle wciągającego thrillera” – pisano.

Czytaj też: „Avatar” jako animowana antologia. James Cameron zdradza plany

W ciągu dziesięciu lat powstawały kolejne części serii, łącznie siedem. „Zawsze wiedziałam, że opowieść o Harrym zakończy się wraz z siódmą książką, ale powiedzieć mu ‘do widzenia’ jest tak ciężko, jak się tego zawsze spodziewałam. Nigdy nie odczuwałam w moim życiu takiej mieszaniny skrajnych emocji, nigdy nie przypuszczałam, że mogę czuć równocześnie gorycz i euforię” – ogłosiła pisarka.

Powieść o „Harrym Potterze” stała się światowym fenomenem. Wbrew spadającym statystykom czytelnictwa, w przygodach czarodzieja z Hogwartu zaczytywali się zarówno ci młodsi, jak i ci nieco starsi. Na jej podstawie nakręcono serię filmów, które podobnie jak książka, okazały się prawdziwą żyłą złota.

W Polsce sprzedaż liczono w milionach

W Polsce pierwsze wydanie liczyło 5 tys. egzemplarzy i szybko okazało się, że potrzebny jest dodruk. Przygotowano kolejnych 20 tys. ale i to okazało się niewystarczające. Wkrótce sprzedaż liczono w milionach. Podobne tendencje można było zaobserwować w innych krajach.

Rowling stała się osobą niezwykle majętną, która swoimi milionami chętnie wspiera organizacje charytatywne. „Przekazała ponad 25 milionów funtów na rzecz Uniwersytetu w Edynburgu, który ku pamięci jej matki utworzył Klinikę Neurologii im. Anne Rowling. W sumie ze swoich zarobków przekazała ponad 100 milionów funtów na cele charytatywne” – podaje szkockie wydanie „Daily Express”.

26 grudnia 2001 r. pisarka po raz drugi wyszła za mąż. Ze związku z Neilem Murrayem ma dwójkę dzieci. Trzy lata później została pierwszą na świecie miliarderką, która swój majątek zawdzięcza w dużej mierze książkom.

Z czasem coraz chętniej zaczęła zabierać głos także w kwestiach politycznych. W 2014 r. przed niepodległościowym referendum w Szkocji, pisarka opublikowała esej sprzeciwiający się wyjściu z Wielkiej Brytanii ze wspólnoty. Przekazała przy tym 1 mln funtów na kampanię mającą temu zapobiec.

Czytaj też: South Park wraca z hukiem. Bezlitosna satyra na Trumpa i własnych mocodawców

Zarzuty o transfobię

Rowling początkowo przypisywaną do nurtu lewicowego-liberalnego i feministycznego, z czasem coraz częściej zaczęto kojarzyć z poglądami konserwatywnymi. Wobec pisarki pojawiły się zarzuty o transfobię. „Znam i kocham osoby transpłciowe, ale wymazywanie koncepcji płci uniemożliwia rozmowę na temat życia wielu ludzi. Prawda to nie nienawiść” – odpierała autorka. „Niemożliwe jest adekwatne stawienie czoła przemocy wobec kobiet i dziewczynek, jeśli nie możemy nazwać mężczyzny mężczyzną” – podkreślała innym razem.

Krótko po ataku Rosji na Ukrainę, w 2022 r. ogłosiła, że przekaże milion funtów na wsparcie dla ukraińskich dzieci. W tym samym czasie skrytykowała projekt szkockiej ustawy, która miała ułatwić zmianę płci. Niedługo później pod pseudonimem Robert Galbraith Rowling, napisała powieść „Serce jak smoła” w której główną bohaterkę oskarżoną o transfobię i rasizm, po internetowym prześladowaniu finalnie zabito.

Pisarka otrzymywała groźby

Rok wcześniej miała otrzymywać groźny pod swoim adresem. Podobnie było, kiedy w sierpniu 2022 r. Rowling potępiła w social mediach atak nożownika na pisarza Salmana Rushdiego. Wówczas w obronie pisarki stanęła dziennikarka „New York Times”, zdaniem, której nagonka na pisarkę staje się zbyt brutalna i niebezpieczna.

„Brutalne dźgnięcie nożem Salmana Rushdiego (...) pokazuje, do czego może doprowadzić demonizacja pisarzy. Nazywanie Rowling transfobką ma się nijak do jej poglądów” – przekonywała Pamela Paul. Rok później BBC oficjalnie przeprosiła pisarkę za stawiane na antenach stacji zarzuty wobec pisarki. „To zaniża nasze rygorystyczne standardy redakcyjne” – czytamy w oświadczeniu wydanym przez stację.

Głoszone przez Rowling poglądy podzieliły także aktorów. Krytycznie odniósł się do nich sam Daniel Radcliffe (filmowy Harry Potter). Pisarkę krytykuje także mający transpłciową siostrę, znany z serialu „The Last of Us” Pedro Pascal.

W 2013 r. pod pseudonimem Robert Galbraith wydała powieść detektywistyczną „Wołanie kukułki”. Do 2022 r. powstało kolejne pięć części. „Mam w głowie sześć książek. Jedną z nich właśnie piszę. Będą jeszcze dwie części serii, a potem trzy kolejne książki, które naprawdę chcę napisać” – ogłosiła pisarka.

Czytaj też: Uciekli z Korei Północnej, by zostać gwiazdami K-popu. Wydali właśnie album

Na czwartek proponujemy coś pysznego, czyli placki z jabłkami na kefirze. Przygotujemy je z pierwszych, pachnących słońcem jabłek. Papierówki będą do nich idealne. Beata Zatońska

Premier Donald Tusk po kilku latach obiecywania i zapowiadania w końcu przyznał, że w obecnej sytuacji finansowej państwa podniesienia kwoty wolnej w PIT nie będzie. Będzie za to spadek inflacji, o czym przekonamy się już dziś. Do tego pojawiły się nowe dane o PKB w Europie i w USA, nowe wyniki gigantów z Doliny Krzemowej i nowe decyzje Fed o stopach procentowych. Oto pięć wydarzeń w gospodarce, na które warto zwrócić uwagę.

Kobiety będą przechodzić obowiązkowe testy płci. Badaniom muszą się poddać wszystkie panie, które chcą wystąpić w lekkoatletycznych mistrzostwach świata w Tokio. Przepisy wprowadzone przez Międzynarodową federację (World Athletics) wejdą w życie od pierwszego września. Michał Ignasiewicz

Propozycja dokładania nowych środków jest atrakcyjna z punktu widzenia beneficjentów, jednak jej realizacja wiąże się z koniecznością znalezienia źródeł finansowania, co oznacza zwiększenie zadłużenia - powiedział prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Zbigniew Derdziuk, komentując pomysł prezydenta elekta Karola Nawrockiego dotyczący waloryzacji emerytur.

Celem było nie tylko wyzwolenie Warszawy spod okupacji niemieckiej, ale też pokazanie, że Polacy sami, jako reprezentanci legalnego, suwerennego rządu, witają u siebie Armię Czerwoną. Jak wspominał „Bór” Komorowski w Radiu Wolna Europa, Polacy chcieli uniknąć sytuacji, w której walki między Niemcami a sowietami obrócą miasto w gruzy – jak wcześniej Stalingrad.

Fałszywy sygnał o ataku

Ostateczną decyzję przyspieszyła błędna informacja o pojawieniu się sowieckich czołgów na Pradze. Sądzono, że szturm już się rozpoczął. Liczono, że powstanie skróci czas walk i uratuje miasto przed zniszczeniem.
 „Bór” Komorowski podkreślał, że decyzja o oporze dojrzewała w narodzie od 1939 roku. – Społeczeństwo nie chciało czekać. Ludzie pragnęli zemsty na okupancie – mówił dowódca AK.

Zryw, który przeszedł do historii

Rozkaz padł 31 lipca 1944 roku. Dzień później, 1 sierpnia o godzinie 17:00 rozpoczęło się Powstanie Warszawskie – największy zryw zbrojny w okupowanej Europie. Trwało 63 dni. Pozostawione bez pomocy z zewnątrz, zakończyło się klęską 2 października. Ale duch walki, nadziei i niezgody na niewolę pozostał w polskiej historii na zawsze.

Czytaj też: Rosyjskie wojsko ofiarą HIV. W tle narkotyki i brak zabezpieczenia

Przepowiednie siostry Łucji do dziś ciekawię i ekscytują. Była jedną z trójki dzieci, które doświadczyły objawień fatimskich. Ta portugalska zakonnica miała wizje dotyczące przyszłości świata, w tym III wojny światowej. Widziała, co stanie się z Polską i innymi krajami. Które z nich, gdy wybuchnie III wojna światowa "zaznają klęski" a które zostaną zostaną ocalone? Marta Kawczyńska

Polska zdecydowała się na zakup 32 myśliwców F-35, które mają zostać dostarczone do 2030 roku. Aktualnie polskie siły powietrzne dysponują 48 samolotami F-16 oraz kilkunastoma przestarzałymi MiG-29 pochodzącymi jeszcze z czasów ZSRR. Eksploatacja F-16 wiąże się z wysokimi kosztami – jeden lot może kosztować nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Polacy zawdzięczają swój bezprecedensowy wzrost gospodarczy i dobrobyt mentalności wzrostu, której brak jest Niemcom, ale polityczna słabość rządu Donalda Tuska może wpłynąć negatywnie na kontynuację wzrostu gospodarczego – ostrzega niemiecki dziennik „Die Welt”. Aneta Malinowska

Festiwal Pol’and’Rock rusza już dziś, w czwartek (31 lipca). Potrwa do 2 sierpnia. Impreza odbywa się na lotnisku Czaplinek-Broczyno. Kto zagra na tym muzycznym festiwalu? Z kim odbędą się spotkania w ramach Akademii Sztuk Przepięknych? Marta Kawczyńska

W piątek zostanie zawarta umowa na 180 sztuk K2. W 2030 r. Polska będzie mieć więcej czołgów niż teraz Niemcy, Francja, Włochy i Wielka Brytania razem wzięte - pisze czwartkowa Rzeczpospolita. Aneta Malinowska

Badania pokazują, że większość Ukraińców mieszkających obecnie w Polsce nie wiąże z naszym krajem długofalowych planów. Może to mieć poważne konsekwencje dla polskiej gospodarki, szczególnie w tych obszarach rynku pracy, które już dziś borykają się z niedoborem pracowników.

Na jednej z czołowych platform streamingowych dostępnych w abonamencie pojawił się już niezwykle interesujący romans SF w reżyserii Piera Messiny, "Another End", który dotąd można było jedynie wypożyczyć na VOD. Gdzie można oglądać film, który co prawda podzielił krytyków, ale zarazem zyskał wielu entuzjastów? Piotr Kozłowski

W księgarniach były nie do kupienia, dostawało się je spod lady. W bibliotekach ustawiały się do nich kolejki. Wiele czytelniczek uroniło niejedną łzę nad tymi książkami. Pamiętacie? Sprawdźcie się w naszym quizie. Beata Zatońska

Liczba kierowców, którzy w pierwszym półroczu tego roku złamali sądowy zakaz prowadzenia pojazdów przekroczyła siedem tysięcy - wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości. W ubiegłym roku doszło do ponad 13 tys. takich przypadków.