Wchodzisz i wiesz

Czy wiesz, jak działa fotosynteza? Który organ filtruje krew? Sprawdź swoją wiedzę i zobacz, ile punktów uda Ci się zdobyć. Zdasz maturę z biologii? Weronika Papiernik

W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny towarów i usług utrzymały się przeciętnie na poziomie zanotowanym przed miesiącem (przy wzroście cen towarów o 0,1 proc. i spadku cen usług o 0,2 proc.).

Inflacja ogółem wyniosła 2,9 proc., przy wzroście cen usług o 5,8 proc., a towarów o 1,9 proc.

Ekonomiści ING Banku Śląskiego prognozują, że inflacja CPI powinna pozostać w przedziale 2,5-3,0 proc. w porównaniu do roku ubiegłego, czyli blisko celu inflacyjnego NBP.

Dane GUS potwierdzają tym samym wstępny szacunek wrześniowej inflacji na poziomie 2,9 proc. rok do roku. Ceny towarów wzrosły w ubiegłym miesiącu o 1,9 proc., a ceny usług o 5,8 proc., wobec odpowiednio 1,7 proc. i 6,0 proc. w sierpniu (w skali rocznej).

Stabilizacji rocznej inflacji – jak czytamy w komentarzu ING – na takim samym poziomie jak w poprzednim miesiącu sprzyjało wyhamowanie wzrostu cen żywności, które zrekompensowało mniejszą skalę spadku cen paliw w ujęciu rocznym. W porównaniu do sierpnia wyraźnie potaniały owoce (-3,7 proc. miesiąc do miesiąca) oraz warzywa (-2,2 proc.). Spadły także ceny usług (-0,2 proc.), w tym turystyki zorganizowanej (-4,0 proc.) oraz usług transportowych (-12,4 proc.).

Czytaj także: Mniej formalności, więcej wsparcia dla biznesu. UE upraszcza zasady

Według ekonomistów banku wrzesień był drugim miesiącem z rzędu, gdy poziom cen był stabilny w ujęciu miesięcznym. Żywność potaniała o 0,5 proc. w porównaniu z sierpniem, a ceny paliw spadły o 0,4 proc. miesiąc do miesiąca.

Zauważyli jednak, że we wrześniu nastąpił wzrost cen ciepła o 1,1 proc., który może być kontynuowany w kolejnych miesiącach ze względu na uwolnienie cen od lipca br. „Wzrost cen w kategoriach bazowych w ostatnich miesiącach stopniowo wyhamowuje do poziomów 0,2-0,3 proc. m/m z wartości 0,4-0,6 proc. m/m obserwowanych na początku roku. Szacujemy, że we wrześniu inflacja bazowa wyniosła 3,1 proc. rok do roku i była zbliżona do sierpniowej (3,2 proc.)” – napisali.

19-letni mężczyzna został skreślony z listy studentów zachodniopomorskiej uczelni. Decyzję podjęto, powołując się na przepisy dotyczące bezpieczeństwa publicznego. Mężczyzna kilka lat temu próbował zabić matkę. Beata Zatońska

Katarzyna Stoparczyk zginęła w wypadku samochodowym, do którego doszło 5 września 2025 r. na trasie S19 w miejscowości Jeżowe. Śledczy badają okoliczności zdarzenia. Teraz prokuratura ujawniła nowe szczegóły dotyczące tego postępowania. Co wiadomo? Marta Kawczyńska

Truman ma swój balkon, Lincoln gabinet, Trump nie może być więc gorszy. Na południowym trawniku prezydenckiej rezydencji powstaje właśnie sala balowa o powierzchni 8,5 tys. metrów kwadratowych, której koszt ma sięgnąć 250 milionów dolarów. Trump określa ją jako „najpiękniejszą salę, jaką kiedykolwiek zbudowano dla narodu”. Pomysł, rzecz jasna, ma jednak wielu krytyków.

„To będzie moje dziedzictwo”

Od miesięcy prezydent osobiście nadzoruje zmiany w otoczeniu Białego Domu. Dwie monumentalne flagi – jedna na północnym, druga na południowym trawniku – widoczne są już z lotniska w stolicy. W Ogrodzie Różanym trawa ustąpiła miejsca kamiennym płytom stylizowanym na patio w Mar-a-Lago, a na kratkach odpływowych pojawił się motyw amerykańskiej flagi. Sam Gabinet Owalny zdobią pozłacane gzymsy i cherubiny sprowadzone prosto z Florydy.

– To będzie projekt, który przetrwa pokolenia – powiedział Trump dziennikarzom. – Uwielbiam ten budynek i chcę, żeby wyglądał tak wspaniale, jak na to zasługuje. To będzie moje dziedzictwo.

Nowa sala balowa ma być przeszklonym pawilonem w stylu neoklasycznym, ze złotymi kolumnami, kryształowymi żyrandolami i marmurową posadzką w biało-czarną szachownicę. Trump zapewnia, że dzięki niej zniknie konieczność stawiania tymczasowych namiotów podczas oficjalnych kolacji. – Kiedy pada, jest katastrofa. Panie w sukniach po kostki, włosy zniszczone… To nie przystoi – mówił w lipcu.

Kto za to zapłaci?

Trump obiecał, że nowa sala nie obciąży podatników. Projekt finansują prywatni darczyńcy – oraz on sam. Według informacji CBS News, do tej pory zebrano ponad 200 milionów dolarów, a wśród sponsorów znalazły się m.in. Google, Lockheed Martin, Booz Allen Hamilton, R.J. Reynolds, Palantir, NextEra Energy i kilku wpływowych finansistów, w tym Stephen Schwarzman z Blackstone Group.

Niektórzy wpłacili po 5 milionów dolarów, a Lockheed Martin – według źródeł – nawet ponad 10 milionów. Firma potwierdziła jedynie, że „z dumą wspiera wizję prezydenta Trumpa i symbol amerykańskich ideałów, jakie reprezentuje Biały Dom”.

Darowizny koordynuje Meredith O’Rourke, wieloletnia fundraiserka Trumpa, we współpracy z organizacją Trust for the National Mall, co pozwala sponsorom odpisać wpłaty od podatku. Potencjalni donatorzy otrzymali formularze z nagłówkiem „The Donald J. Trump Ballroom at the White House”, w których mogą zadeklarować jednorazową wpłatę lub trzy raty do 2027 roku.

W zamian mają otrzymać „trwałe uznanie za wkład w projekt”. Jedną z opcji jest wygrawerowanie nazwisk darczyńców w murach sali balowej – rozwiązanie, które, jak mówią ludzie z otoczenia Trumpa, „doskonale pasuje do jego stylu”.

Trump lubi podkreślać, że „zna się na budowaniu jak nikt inny”. Jako przedsiębiorca przez dekady stawiał wieżowce i kasyna – teraz swoją wizję przenosi do najbardziej symbolicznego budynku Ameryki. „Żaden prezydent nie wiedział, jak zbudować salę balową. Ja wiem” – śmiał się w rozmowach z dziennikarzami. 

To nie pierwszy raz, gdy o niej wspomina. Już w 2010 roku proponował Barackowi Obamie, że zbuduje ją na własny koszt – wtedy usłyszał odmowę. – Byłem gotów zapłacić sto milionów dolarów. Nigdy nie oddzwonili – wspominał z żalem.

Tym razem nikt nie oponował. Opozycja krytykuje projekt jako ekstrawagancję, której Ameryka nie potrzebuje. Była sekretarz Białego Domu z czasów Obamy, Deesha Dyer, nazwała pomysł „oderwanym od rzeczywistości”. – My skupialiśmy się na sprawach, które naprawdę dotyczyły ludzi. Nie na budowaniu sal balowych – żaliła się.

Trump liczy, że jego sala balowa stanie się trwałym elementem amerykańskiego pejzażu. Jak mówią jego doradcy, poświęca jej więcej uwagi niż niejednemu posiedzeniu rządu. Podczas spotkań gabinetowych potrafi zapytać nagle: „A gdybyśmy pozłocili ten sufit? Kto by to zrobił?”

Czytaj też: Generał USA: Gdyby Rosja ruszyła Polskę, byłaby zniszczona w kilka godzin

W południe Narodowy Bank Polski opublikował tabelę średnich kursów krajowej waluty w stosunku do walut obcych: 

  

Kurs euro (EUR) 15.10.2025: 

• Kurs euro opublikowany w środę 15 października 2025 roku przez NBP wynosi: 4,2556 zł. 

  

Kurs dolara (USD) 15.10.2025: 

• Kurs dolara opublikowany w środę 15 października 2025 roku przez NBP wynosi: 3,6585 zł. 

  

Kurs funta szterlinga (GBP) 15.10.2025: 

• Kurs funta szterlinga opublikowany w środę 15 października 2025 roku przez NBP wynosi: 4,8820 zł. 

  

Kurs franka szwajcarskiego (CHF) 15.10.2025: 

• Kurs franka szwajcarskiego opublikowany w środę 15 października 2025 roku przez NBP wynosi: 4,5739  zł. 

  

Pozostałe kursy walut w środę15.10.2025: 

• Kurs hrywny ukraińskiej (UAH) wynosi 0,0875 zł 

• Kurs korony szwedzkiej (SEK) wynosi 0,3856 zł 

• Kurs korony norweskiej (NOK) wynosi 0,3620 zł 

• Kurs korony czeskiej (CZK) wynosi 0,1754 zł.

Nasz kraj jest zdecydowanym liderem regionu pod względem liczby parków handlowych - działa u nas ponad 710 obiektów o łącznej powierzchni ponad 4,47 mln mkw. (z czego ponad 3 mln mkw. stanowią parki powyżej 5 tys. mkw.).

Chcesz mieć 5 tysięcy złotych emerytury? Musisz się przygotować. Z wyliczeń głównego ekonomisty FPP, Łukasza Kozłowskiego, wynika, że aby osiągnąć ten pułap, obecni 30-latkowie muszą dziś zarabiać od 6200 zł do nawet 9800 zł brutto. Wysokość wymaganych zarobków zależy kluczowo od tego, czy pracować będą do 60. czy do 65. roku życia. Weronika Papiernik

Bezpieczeństwo jest priorytetem rządu premiera Donalda Tuska – powiedział podczas konferencji prasowej w Połowcach na Podlasiu szef MSWiA Marcin Kierwiński. Jak podkreślił, „dwa ostatnie lata to niekończące się inwestycje, jeśli chodzi o kwestie bezpieczeństwa”.

ZAPYTANIE OFERTOWE NR ZNP/05/2025/SIP/4.3

W związku z realizacją projektu pn:

 „Społeczny Inspektor Pracy SIP –gwarancją przestrzegania praw pracowniczych w Twoim miejscu pracy.” FERS.04.03-IP.06-002/23 realizowanego w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego, Priorytetu FERS.04.00, Działania FERS.04.03., przez Związek Nauczycielstwa Polskiego (Partner projektu) zaprasza do udziału w konkursie ofert na przygotowanie i przeprowadzenie ogólnopolskiego badania na temat ryzyka psychologicznego i stresu w zawodzie nauczyciela.

Oferty można składać w formie elektronicznej przez Bazę Konkurencyjności.

Link do ogłoszenia w Bazie Konkurencyjności (ZAPYTANIE OFERTOWE WRAZ Z ZAŁACZNIKAMI):

Baza Konkurencyjności – szczegóły ogłoszenia Społeczny Inspektor Pracy SIP – gwarancją przestrzegania praw pracowniczych w Twoim miejscu pracy

The post Zaproszenie do składania ofert na badanie społeczne w ramach projektu „Społeczny Inspektor Pracy SIP –gwarancją przestrzegania praw pracowniczych w Twoim miejscu pracy.” appeared first on ZNP.

Rosyjski okręt podwodny wpłynął przez duńską cieśninę Wielki Bełt na Morze Bałtyckie i jest obecnie przez nas śledzony – poinformowały w środę siły zbrojne Szwecji. Według mediów jest to jednostka, z której awarii żartował sekretarz generalny NATO Mark Rutte. Aneta Malinowska

Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe? W 2025 roku system orzekania o niepełnosprawności przeszedł prawdziwą rewolucję. Wprowadzono nowy katalog 208 chorób, który jasno określa, kiedy orzeczenie przyznawane jest na stałe, a kiedy tylko na kilka lat. Sprawdź, kiedy dostaje się orzeczenie o niepełnosprawności na stałe. Paula Nowak

Marcin Kierwiński mówił o procesie wzmacniania służb, który dokonywał się przez ostatnie lata. Szef MSWiA wyraził wdzięczność wobec żołnierzy i funkcjonariuszy za codzienny trud, żeby „Polacy mogli czuć się bezpieczni, co pokazują wszelkie sondaże”.

CZYTAJ TAKŻE: Polska armia rośnie w siłę. Zmiany po pandemii i rosyjskiej agresji

„Nasza granica jest bezpieczna”

– Nasza granica jest bezpieczna (...). Zastaliśmy granicę chronioną płotem, teraz mamy prawdziwą zaporę, której skuteczność oceniana jest na 98 proc. – podkreślił.

Kierwiński mówił także, że zwiększono liczbę funkcjonariuszy policji do 101 tysięcy. – Zatrzymaliśmy trend spadkowy – wskazał, dodając, że w czasach rządu PiS funkcjonariusze masowo odchodzili ze służby. Powiedział również, że obecnie mamy do czynienia z najwyższym poziomem etatyzacji Straży Granicznej. 

– Nasi funkcjonariusze to elita, to ludzie o najwyższych kwalifikacjach. Muszą być dobrze opłacani i chronieni, co robi rząd Donalda Tuska – podkreślił. 

„Społeczeństwo widzi w wojsku swoich obrońców” 

Wiceminister obrony narodowej Cezary Tomczyk wskazał, że bezpieczeństwo państwa jest najwyższym nakazem.  – Jedyny sondaż, który mnie interesuje, to sondaż zaufania do Wojska Polskiego, pokazujący zaufanie na poziomie 94 proc. – powiedział. – Społeczeństwo widzi w żołnierzach swoich obrońców – podkreślił Tomczyk, dodając, że podobnie jest z zaufaniem do innych służb. 

Polityk mówił, że kiedy rząd Donalda Tuska przejął władzę, na granicy zastano brak koordynacji między służbami i liczne uchybienia, co przez dwa lata udało się naprawić.

Tomczyk podkreślił, że nie ma drugiego kraju, który w stosunku do swojego PKB wydaje takie kwoty na swoje bezpieczeństwo. 

Wspomniał także o „Tarczy Wschód” i wsparciu Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych. 

Polityk przypomniał, że w ciągu ostatnich dwóch lat podpisano liczne kontrakty. Jako sukces rządu Tuska wymienił wywalczenie programu SAFE, którego Polska jest największym beneficjentem. 

Czytaj więcej: Polska z rekordowym wsparciem z Brukseli. Do wykorzystania miliardy euro

Według polskich nauczycieli ich zawód jest niedoceniany i nieszanowany. Jedynie 10% nauczycieli jest zdania, że społeczeństwo ceni ich zawód (średnia krajów UE 15%). Poczucie uznania znacznie spadło na przestrzeni dekady – takie są wyniki z ostatniego badania TALIS 2024.

TALIS to międzynarodowy program badawczy poświęcony organizacji nauki i nauczania, sposobom oraz warunkom pracy nauczycieli i szkół, prowadzony przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD od 2008 r. Celem TALIS jest wsparcie systemów edukacyjnych w realizacji skutecznych polityk oraz praktyk edukacyjnych na rzecz jakości nauczania. Badanie w każdym kraju prowadzone jest na reprezentatywnej próbie nauczycieli, zapewnia porównywalność wyników pomiędzy krajami.

RAPORT ZNP w oparciu o badanie TUTAJ.

Średni wiek nauczycieli klas 5–8 w Polsce to 48 lat. W Unii Europejskiej 46 lat, a we wszystkich krajach 44. Kobiety stanowią w Polsce 78% kadry nauczycielskiej.

Jedynie 4% nauczycieli ma mniej niż 30 lat. W krajach, które skutecznie przyciągają młodych nauczycieli, łączy się wyższe płace początkowe z intensywnym wsparciem.

Wielu młodszych nauczycieli w Polsce deklaruje, że rozważa odejście z zawodu. Co trzeci nauczyciel, który odszedł z zawodu w ostatnich latach, miał mniej niż 5 lat stażu. To sygnał, że sam fakt wejścia do zawodu nie wystarcza, potrzebne są programy systematycznego wsparcia: mentoring w pierwszych latach pracy, zmniejszenie obciążeń biurokratycznych, ścieżki specjalizacji dopasowane do zainteresowań i kompetencji młodych nauczycieli.

Tylko 20% nauczycieli deklaruje zadowolenie z wynagrodzenia, co stanowi jeden z niższych wyników (średnia dla badanych krajów UE: 37%).

Na tle innych krajów w Polsce szczególnie szeroko rozpowszechnione wśród kadry nauczycielskiej jest przekonanie, że jej głos nie jest uwzględniany przez władze. Tylko 15% nauczycieli wskazało, że decydenci cenią opinie nauczycieli, a 9% – że nauczyciele w Polsce mają wpływ na politykę edukacyjną.

Wielu polskich nauczycieli nie czuje, że ich praca jest ceniona. Jedynie 2 na 3 nauczycieli czuje się docenianych przez uczniów (66%), a co drugi – przez rodziców (53%). Jeszcze rzadziej nauczyciele czują, że władze cenią ich opinie (15%), ich zawód jest doceniany w społeczeństwie (10%) i w mediach (9%). Na tle innych krajów takie wyniki lokują Polskę w grupie państw o najniższym poziomie odczuwanego poważania społecznego!

Co drugi nauczyciel (47%) mówi o braku uznania ze strony rodziców uczniów w swojej szkole, co trzeci (34%) ze strony samych uczniów. Są to jedne z najniższych wyników spośród wszystkich krajów uczestniczących w badaniu!

Znaczna część polskich nauczycieli zmaga się ze stresem zawodowym – ponad jedna trzecia (38%) doświadcza w pracy stresu w znacznym lub dużym stopniu. Skutki stresu widać szczególnie w sferze psychicznej: 30% nauczycieli ocenia, że praca w znacznym lub dużym stopniu negatywnie wpływa na ich zdrowie psychiczne, a 21% – na zdrowie fizyczne. Zaburzenia równowagi między obowiązkami zawodowymi a życiem osobistym deklaruje 63% nauczycieli (8% twierdzi, że pracy w ogóle nie da się pogodzić z życiem prywatnym, a 55% – że tylko w pewnym stopniu).

Za główne źródła stresu zawodowego polscy nauczyciele uważają wychowawcze i relacyjne aspekty swojej pracy oraz obciążenie zadaniami administracyjnymi. Mniej więcej 4 na 10 nauczycieli deklaruje, że w dużym lub znacznym stopniu doświadcza stresu związanego z:

• odpowiedzialnością za osiągnięcia uczniów (46%)
• oraz za ich dobrostan społeczny i emocjonalny (42%),
• reagowaniem na problemy zgłaszane przez rodziców (44%),
• nadmiarem zadań administracyjnych (44%),
• utrzymywaniem dyscypliny w klasie (37%).

Czynniki najsilniej negatywnie powiązane z kondycją psychofizyczną i stresem zawodowym nauczycieli w Polsce to napięcia w relacjach społecznych oraz nadmierne obciążenia organizacyjne (zbyt duża liczba lekcji i czasochłonne przygotowanie zajęć).

Nauczyciele w Polsce odczuwają bardzo pozytywne emocje wobec nauczania. Niemal wszyscy (99%) lubią przedmiot, którego uczą, i utrzymują, że uczą z entuzjazmem (93%). Wśród krajów uczestniczących w badaniu Polska charakteryzuje się jednym z najwyższych odsetków nauczycieli (88%), którzy uważają za bardzo ważne w swojej pracy to, że lubią pracę z dziećmi i młodzieżą (średnia TALIS 49 – 73%, dla krajów UE 22 – 76%).

Polska wyróżnia się na tle innych krajów wysokim udziałem nauczycieli w doskonaleniu zawodowym w zakresie pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (84% uczestniczyło w doskonaleniu w ostatnim roku przed badaniem, średnio we wszystkich krajach badania: 55%) oraz w obszarze indywidualizacji nauczania (75% polskich nauczycieli, średnio we wszystkich badanych krajach – 59%, średnio w badanych krajach UE – 50% ).

TALIS 2024. Źródło: IBE https://talis.ibe.edu.pl/znamy-wyniki-badania-talis-2024/

The post Polscy nauczyciele – raport w oparciu o badanie TALIS 2024 appeared first on ZNP.

Sprawdź, jak dobrze pamiętasz to, czego uczyłeś/ uczyłaś się na lekcjach WOS. Potrafisz poprawnie odpowiedzieć na wszystkie pytania? Powodzenia! Lena Ratajczyk

Autostrada D11, która połączy Czechy z polską drogą ekspresową S3, ma zostać ukończona do 2028 r. Umożliwi to bezpośrednią podróż z Czech przez całą Polskę nad Bałtyk.

HARMONOGRAM

Rejon I

• koszenie: skwer Sokołów, Pułaskiego, skwer Łęskiego, zieleniec przy ul. Kopernika i ul. Pułaskiego, Bulwary nad Wartą, Warta na wysokości placu Katyńskiego, teren przy ogrodzeniu zakładu energetycznego, ul. Goszczyńskiego, ul. POW, ul. Ogińskiego, ul. Sobieskiego,
• prace pielęgnacyjne: al. Jana Pawła II, Piłsudskiego, Opolczyka, USC.

Rejon II

• koszenie: ul. Zbierskiego, ul. Czarnieckiego, ul. Traugutta.

Rejon III

• koszenie: ul. Dekabrystów, Wały Generała Józefa Dwernickiego, aleja Wyzwolenia, zjazdy „Korytarza Północnego”,
• prace pielęgnacyjne: cięcie żywopłotów przy Promenadzie Czesława Niemena, różanki przy al. Wojska Polskiego, ul. Dekabrystów.

Rejon IV

• koszenie: ul. św. Rocha, ul. Piastowska, ul. Matejki, ul. Zaciszańska.

Rejon V

• koszenie: ul. Strefowa i ul. Faradaya,
• prace pielęgnacyjne: różanek przy ul. Legionów.

Rejon VI

• koszenie: ul. Bugajska, rowy przy ul. Korkowej, ul. Rejtana,
• prace pielęgnacyjne: rondo Reagana, skwer Limanowskiego i skarpa przy ul. Limanowskiego.

Rejon VII

• koszenie: Park 3-go Maja.

Źródło: CUK

W Polsce przez ostatnie lata obszar produkcji rozwijał się bardzo dobrze, byliśmy na super fali. Wiele polskich firm prezentuje europejski poziom jeżeli chodzi o poziom automatyzacji i cyfryzacji - to wnioski z panelu "Zarządzanie produkcją - nowe wyzwania", jaki odbył się podczas Forum Nowego Przemysłu.

Europoseł Krzysztof Śmiszek zmaga się z poważną chorobą i przechodzi terapię - poinformował Robert Biedroń. Jak dodał, ich sytuacja jest dramatyczne. Śmiszek zamieścił wpis na Instagramie. "Chciałem wszystkich uspokoić - będę żył, tak łatwo się mnie nie pozbędziecie" - napisał. Beata Zatońska

Pracownicy Straży Miejskiej z referatu ds. miejskiego monitoringu wizyjnego mieli jednak rysopisy sprawców. W piątek ok. godz. 14.45 mężczyźni zostali zauważeni przez operatorów miejskiego monitoringu w rejonie al. Niepodległości. Powiadomieni strażnicy miejscy ujęli wskazanych mężczyzn. O fakcie zostali powiadomieni funkcjonariusze z komisariatu VI.

Następnego dnia o godz. 1 w nocy w Parku 3-go Maja pracownik Straży Miejskiej z referatu ds. miejskiego monitoringu wizyjnego zaobserwował mężczyznę, który kopał w kosz na śmieci i tym samym doprowadził do jego uszkodzenia. Powiadomieni strażnicy miejscy szybko ujęli wandala. Trafił na komisariat I. Teraz musi liczyć się z odpowiedzialnością za swój czyn.

Źródło: Straż Miejska w Częstochowie