Wchodzisz i wiesz

Wprowadzenie zakazu korzystania ze smartfonów w szkołach jest możliwe, ale politycy boją się wprowadzania ograniczeń i od społeczeństwa potrzebują sygnału o ich akceptacji - mówił w środę w Lublinie wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak. Dodał, że Konfederacja przygotowuje projekt ustawy w tej sprawie. Prawdopodobnie inne partie też szykują podobne projekty. Agnieszka Maj

Wprowadzenie zakazu korzystania ze smartfonów w szkołach jest możliwe, ale politycy boją się wprowadzania ograniczeń i od społeczeństwa potrzebują sygnału o ich akceptacji - mówił w środę w Lublinie wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak. Dodał, że Konfederacja przygotowuje projekt ustawy w tej sprawie. Prawdopodobnie inne partie też szykują podobne projekty. Agnieszka Maj

W tym quizie sprawdzimy Twoją wiedzę o czasach PRL. Jeśli się nie pomylisz, to znaczy, że jesteś omnibusem. Powodzenia! Michał Ignasiewicz

W środowe przedpołudnie w kuluarach Sejmu doszło do niecodziennej rozmowy. Poseł PiS Przemysław Czarnek pojawił się w gabinecie wicemarszałka Sejmu Piotra Zgorzelskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Spotkanie trwało około 10 minut, co samo w sobie nie byłoby niczym szczególnym, gdyby nie fakt, że PSL dotąd otwarcie dystansowało się od Czarnka. Aneta Malinowska

- Przegrane wybory prezydenckie to koniec Donalda Tuska. Już tonie, ale w desperacji będzie jeszcze miotał się, szczuł i kąsał, ale jego los jest już przesądzony. Z zimną krwią łamał prawo, popełniał liczne przestępstwa kryminalne, napędzany ideologicznym zapałem demokracji walczącej, ale przede wszystkim interesem zimnym, wykalkulowanym interesem partyjnym, począwszy od bezprawnego, z użyciem przemocy przejęciu mediów publicznych, TVP, potem nielegalnej uzurpacji Prokuratury Krajowej, paraliżu organów konstytucyjnych polskiego państwa, jak TK, KRS - stwierdził Zbigniew Ziobro na konferencji prasowej.

W Gdańsku odbyły się obchody upamiętniające 36. rocznicę pierwszych częściowo wolnych wyborów z 4 czerwca 1989 r. W wydarzeniu wzięli udział m.in. Lech Wałęsa oraz prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz.

 

Lech Wałęsa podkreślił znaczenie tamtych wyborów, mówiąc, że zwycięstwo sprzed lat było trudne do osiągnięcia, a także dodał, że obecna sytuacja również jest wymagająca.

 

– 36 lat temu możliwe były dwie drogi – albo droga chińska, jak na placu Tiananmen, albo nasza droga – pewnie nie doskonała, z wybojami, ale droga, która utrwala demokrację, choć niełatwą – powiedziała przed uroczystościami prezydent Dulkiewicz. – O to chodzi 4 czerwca. Dlatego w Gdańsku już od sześciu lat w samo południe zapraszamy na plac Solidarności – gdzie z jednej strony mamy uroczyste podniesienie flagi, odśpiewanie hymnu, ale też ważne słowa osób, które tego dnia chcą być z nami – dodała.

Zobacz także: Atrakcje nie śpią. Noc Muzeów w całej Polsce

36 lat od czerwcowych wyborów

4 czerwca 1989 r. zjednoczona wokół Lecha Wałęsy solidarnościowa opozycja wygrała wybory parlamentarne. Przyspieszyło to upadek dyktatury komunistycznej w Polsce i innych krajach.

Wybory były rezultatem porozumienia zawartego pomiędzy władzą komunistyczną a przedstawicielami części opozycji i Kościoła podczas obrad Okrągłego Stołu.

W książce „Pół wieku dziejów Polski 1939-1989” prof. Andrzej Paczkowski pisał: „Najważniejszym owocem Okrągłego Stołu było obszerne porozumienie polityczne, nazwane – na poły ironicznie, na poły krytycznie – kontraktem stulecia”. Obejmowało ono pakiet ustaleń dotyczących zarówno zasadniczej reorganizacji najwyższych organów państwowych – wprowadzenie drugiej izby parlamentu (Senat) i urzędu Prezydenta PRL – jak i kształtu ordynacji wyborczej. Strona koalicyjno-rządowa ustąpiła ze swego najistotniejszego żądania odbycia wyborów z jednej listy i na podstawie wspólnej deklaracji.

 

Po długich targach ustalono, że wszystkie miejsca w Senacie oraz 35 proc. miejsc w Sejmie obsadzonych będzie w wyniku wolnej gry wyborczej, natomiast pozostałe 65 proc. posłów zostanie wybranych z list o charakterze „kurialnym”, podzielonych między PZPR i jej sojuszników z PRON (w tym 35 z listy krajowej). W ten sposób komuniści zapewniali sobie, jak sądzili, „kontrolny pakiet” mandatów, wystarczający do bieżącego zarządzania państwem, ale praktycznie uniemożliwiali jednostronne zmiany o charakterze konstytucyjnym wymagające 2/3 głosów.

Zobacz także: Andrzej Wajda i Jerzy Giedroyć patronami roku 2026. Senat podjął uchwały

„Niekonfrontacyjne” wybory

Dzięki ograniczonemu do 100 miejsc składowi Senatu stwarzali też ogromną szansę wyboru na prezydenta popieranego przez siebie kandydata, ponieważ elekcji tej miały dokonywać obie izby połączone w Zgromadzenie Narodowe. W ten sposób, wedle litery zapisu, wybory stawały się w istocie „niekonfrontacyjne”, przy czym PZPR uważała, iż formuła ta oznacza także łagodną kampanię wyborczą.

Ustalenia zawarte wówczas w sprawie wyborów parlamentarnych były jednorazowe. Kolejne wybory miały być już przeprowadzone według zasad całkowicie demokratycznych.

7 kwietnia 1989 r. Sejm przyjął „Ustawę o zmianie Konstytucji PRL”, wprowadzającą m.in. zapisy o Senacie, urzędzie prezydenta oraz ordynacjach wyborczych do Sejmu i Senatu. 13 kwietnia Rada Państwa wyznaczyła termin wyborów na 4 i 18 czerwca 1989 r.

Kilka dni później, zgodnie z ustaleniami Okrągłego Stołu, nastąpiła legalizacja NSZZ „Solidarność” (17 kwietnia 1989 r.) i NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” (20 kwietnia 1989 r.). Zgodnie z wolą Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ Solidarność kierownictwo kampanii wyborczej do parlamentu powierzone zostało Komitetowi Obywatelskiemu „S”. 23 kwietnia na jego pierwszym posiedzeniu z przedstawicielami regionalnych komitetów obywatelskich zatwierdzono listy wyborcze do Sejmu i Senatu oraz przyjęto program wyborczy.

Zobacz także: „Nigdy więcej wojny”. Papież zaapelował do dziennikarzy

Zdjęcia z Wałęsą

Prof. Antoni Dudek, politolog i historyk, w jednym z tekstów o wyborach z 4 czerwca 1989 r. zwrócił uwagę na dobrą kampanię wyborczą opozycji. Znakomitym pomysłem okazały się plakaty reklamujące kandydatów opozycji przy pomocy zdjęcia z Lechem Wałęsą. Twarz przywódcy „Solidarności” była powszechnie znana, ale o niektórych kandydatach tego obozu mało kto wcześniej słyszał.

Liczyło się też poparcie, którego kandydatom „Solidarności” udzielili znani artyści i ludzie kultury, również z zagranicy, tacy jak Jane Fonda, Yves Montand i Stevie Wonder. W kraju, w którym od kilkudziesięciu lat wybory były fikcją, trzeba było ludzi szybko nauczyć, co mają zrobić z kartą, żeby ich głos się liczył, i jak mają zaznaczyć poparcie dla konkretnego kandydata. W czasie spotkań przedwyborczych (ale też przed lokalami wyborczymi 4 czerwca, bo nie było ciszy wyborczej) kolportowano więc ściągi z instrukcją. Zaznaczano na nich jedynie nazwiska kandydatów „Solidarności”, zalecając równocześnie skreślanie wszystkich innych nazwisk, w tym także tych umieszczonych na liście krajowej.

Wybory

W niedzielę, 4 czerwca 1989 r. odbyła się pierwsza tura wyborów do Sejmu i Senatu. Wzięło w niej udział 62 proc. uprawnionych do głosowania. W wyborach do Senatu kandydaci Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” uzyskali 92 mandaty, strona koalicyjna ani jednego.

Z kolei w wyborach do Sejmu „Solidarność” zdobyła 160 ze 161 możliwych do zdobycia miejsc. Kandydaci koalicyjni z 299 przysługujących im mandatów uzyskali zaledwie trzy. Natomiast na 35 kandydatów z listy krajowej, na której znajdowali się czołowi przedstawiciele koalicji rządowej, tylko dwaj (Mikołaj Kozakiewicz z ZSL, już wkrótce marszałek Sejmu, i Adam Zieliński – prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, a potem rzecznik praw obywatelskich) otrzymali ponad 50 proc. głosów. Zgodnie z ordynacją oznaczało to, że pozostali zostali wyeliminowani, a 33 mandaty poselskie będą nieobsadzone. Wybory zakończyły się wielkim zwycięstwem „Solidarności”. Jego rozmiary zaskoczyły nie tylko komunistów, ale także stronę solidarnościowo-opozycyjną.

Zobacz także: Prezydent o polskiej fladze: Wzbudza w nas wzruszenie, to nasza duma

Druga tura wyborów

8 czerwca na posiedzeniu Komisji Porozumiewawczej przedstawiciele „Solidarności” zgodzili się na zmianę ordynacji wyborczej, umożliwiającej obsadzenie 33 mandatów z listy krajowej przez koalicyjnych kandydatów.

12 czerwca Rada Państwa wydała dekret zmieniający ordynację wyborczą do Sejmu X kadencji. Na jego podstawie 33 mandaty z listy krajowej miały być przekazane do okręgów i obsadzone w drugiej turze wyborów.

Odbyła się ona 18 czerwca 1989 r. Do urn wyborczych udało się tylko 25 proc. uprawnionych do głosowania. „Solidarność” zdobyła jedyny brakujący jej mandat poselski oraz 7 z 8 pozostałych do obsadzenia mandatów senatorskich.

Ostatecznie więc kandydaci Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” uzyskali w wyborach 260 miejsc w 560-osobowym Zgromadzeniu Narodowym. W związku z czym, jak w syntezie „Pół wieku dziejów Polski 1939-1989” pisał prof. Andrzej Paczkowski, „przy wahaniach ze strony posłów ZSL czy SD wybór Jaruzelskiego na prezydenta mógł być poważnie zagrożony”.

Zobacz także: Pochody, przemowy i czekolada z nyski. 1 maja, czyli „imieniny” PRL

Dochody Rosji ze sprzedaży ropy naftowej spadły w ubiegłym miesiącu do najniższego poziomu od czerwca 2023 r. - informuje agencja Bloomberga. Wpływ na tę sytuację ma m.in. spadek globalnych cen surowca. Rosyjska gospodarka w dużej mierze opiera się na przychodach z ropy i gazu.

Wiosna puka do drzwi. I to dosłownie! Gdy natura eksploduje kolorami, a promienie słońca coraz śmielej zaglądają do mieszkań, budzi się nieodparta chęć odświeżenia przestrzeni. Zwykle sięgamy po nowe poduszki, świeże kwiaty czy modne dodatki. Tymczasem prawdziwa rewolucja pomieszczenia czai się tuż przed nosem. A dokładniej – w drzwiach wewnętrznych, które codziennie otwieramy i zamykamy, nie doceniając ich potencjału. Te perełki wystroju mogą stać się prawdziwym game-changerem w Twoim domu. Zaskoczenie? To dopiero początek metamorfozy!

Czternasta emerytura jest istotnym wsparciem finansowym dla polskich seniorów. Jednak pojawia się pytanie: czy komornik może zająć "czternastkę" osobom borykającym się z problemami finansowymi? Oto szczegóły. Anna Kot

Nad Polskę nadciąga front burzowy. RCB wydało alerty, a IMGW ostrzeżenia I i II stopnia dla 12 województw. Burze będą się utrzymywać na południowym-wschodzie do niedzieli - poinformowała synoptyk Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Grażyna Dąbrowska. Jakub Laskowski

Jak pokazują najnowsze dane sprzedaży tylko mała liczba klientów decyduje się na elektrycznego Mercedesa Klasy G. Firma ze Stuttgartu planowała mniejszą serię terenowej klasy G również z napędem elektrycznym. Czy teraz zmieni swoje plany?

Wizz Air będzie latał do stolicy Hiszpanii trzy razy w tygodniu. To już trzecia jego nowa trasa w tym miesiącu.

Kiedy rząd i Koalicja Obywatelska szykują się na powyborcze rozliczenia i poszukiwanie rozwiązań kryzysu związanego z porażką Rafała Trzaskowskiego, Prawo i Sprawiedliwość triumfuje i poszukuje dróg, które umożliwią partii szybki powrót do władzy.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: „Tusk nie ma innego wyjścia”. Leszek Miller o „dramatycznym scenariuszu”

Onet twierdzi, że dowiedział się w kręgach Prawa i Sprawiedliwości o planowanych roszadach wewnątrzpartyjnych w ramach nadchodzącego kongresu. Jak podkreślono, rola byłego ministra edukacji i nauki wzrosła w ostatnich latach, wybił się zarówno w kampanii Karola Nawrockiego, jak i odpowiadając za kontakty z politykami Konfederacji. 

Przemysław Czarnek – postrzegany przez środowiska liberalne i lewicowe jako radykał – jest dla prawicy postacią wyrazistą i jednoznaczną w swoich poglądach oraz cieszącą się sporą sympatią zarówno elektoratu PiS jak i Konfederacji, co przy potencjalnej koalicji mogłoby odegrać znaczącą rolę.

CZYTAJ TAKŻE: Reset konstytucyjny? Czarnek chce rozmów z Konfederacją

Zdaniem Onetu były szef resortu edukacji i nauki jest postrzegany jako osoba, która „mogłaby skonsolidować całą prawicę”. 

Zmiana miałaby dotknąć także najwyższe władze partii, czyli samego Jarosława Kaczyńskiego, który miałby zająć strategiczną pozycję w PiS, desygnując na prezesa kogoś innego. Tutaj pojawiają się nazwiska Mariusza Błaszczaka, Mateusza Morawieckiego, znów ministra Czarnka czy Patryka Jakiego. 

„Bzdury niebywałe”

Zapytaliśmy o te doniesienia samego Przemysława Czarnka. – Bzdury niebywałe, nie mam takich ambicji – uciął krótko spekulacje na temat swojej przyszłej roli.

Pytany z kolei o zmianę roli Jarosława Kaczyńskiego odparł: „nic takiego nie ma”. – Jestem przekonany, że pan prezes Kaczyński zostanie prezesem na kolejną kadencję – powiedział polityk portalowi TVP.Info. 

Sam Jarosław Kaczyński pytany przez Onet o to, czy chce kontynuować prezesurę, odpowiada zagadkowo: nie wie, decyzja nie zapadła, albo nie jest ostateczna.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Kto zastąpi Kaczyńskiego? Polacy wskazali faworyta

Kim jest Przemysław Czarnek?

Przemysława Czarnka – według sondaży – rozpoznaje 92 proc. Polaków. Ale warto przyjrzeć się ścieżce jego politycznej i naukowej kariery.

Urodził się w 1977 roku w Kole. W 2001 roku ukończył studia prawnicze na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Na tej samej uczelni w 2006 roku obronił pracę doktorską z zakresu prawa konstytucyjnego. W 2015 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego z prawa konstytucyjnego, również na KUL.

Od 2003 roku pracował w Katedrze Prawa Konstytucyjnego WPPKiA KUL jako asystent. Związany był również z Akademią Leona Koźmińskiego w Warszawie oraz Wyższą Szkołą Handlową w Radomiu. Od 2020 roku jest profesorem KUL.

Zawodowo pracował w kilku kancelariach adwokackich i radcowskich, zajmował się obsługą jednostek samorządu terytorialnego w lubelskiem.

Działalność polityczna

W 2015 roku został powołany na stanowisko wojewody lubelskiego i funkcję tę pełnił do wyborów parlamentarnych w 2019 roku. W 2019 roku z powodzeniem startował do Sejmu z list PiS. Pracował m.in. w sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.

W 2020 roku prezydent Andrzej Duda powołał go na ministra edukacji i nauki. Funkcję tę pełnił do listopada 2023, do powołania nowego rządu.

W 2023 r. uzyskał reelekcję do Sejmu. W grudniu tego samego roku wszedł w skład sejmowej komisji śledczej dotyczącej przygotowań do wyborów prezydenta w 2020 r. w formie korespondencyjnej.

- Celem projektu jest ustanowienie normy na poziomie ustawy zasadniczej nakazującej, aby co roku w ustawie budżetowej nie mniej niż 4% PKB było przeznaczane na finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt zawiera przepis przejściowy wskazujący, że ta norma miałaby zastosowanie już do budżetu na rok 2026 – stwierdziła Małgorzata Paprocka w Sejmie. - Warto w tym kontekście wykorzystać konsensu polityczny, który panuje wokół tematów obronnych i wokół wydatków obronnych, jednocześnie również czy przede wszystkim wsparty również przez stanowisko opinii publicznej, która nigdy tych wydatków nie kwestionowała. Absolutnie Polki i Polacy te wydatki popierają, biorąc odpowiedzialność za system bezpieczeństwa w naszym kraju – kontynuowała.

Państwowa Inspekcja Pracy ujawniła szereg poważnych uchybień w szkolnych pracowniach chemicznych, które mogą zagrażać bezpieczeństwu uczniów. Nieaktualne karty charakterystyki, brak właściwych etykiet, nieprawidłowe instrukcje BHP i niewłaściwe przechowywanie substancji to tylko niektóre z problemów wykrytych podczas kontroli. Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki, apeluje do dyrektorów szkół o natychmiastowe działania. Olga Papiernik

Zbliżają się zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych. Jeśli członek spółdzielni będzie chciał udzielić pełnomocnictwa do głosowania podczas walnego zgromadzenia bliskiej osobie będącej z nim we wspólnym pożyciu, taka osoba będzie musiała być zameldowana na stałe w mieszkaniu tego lokatora. Zapowiedziało to Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Przepis będzie jednak trudny do egzekwowania.

System laserowy do zwalczania dronów, używany przez rosyjską jednostkę obrony powietrznej Koczownik, do złudzenia przypomina chiński Low Altitude Laser Defending System (LASS). Jakie ma możliwości?

Taryfa dynamiczne za prąd miały przynieść oszczędności odbiorcom prądu, którzy są świadomi cen energii. Jak się okazuje, odkąd taka możliwość pojawiła się na rynku, większość z nich zapłaciła za energię elektryczną więcej niż zapłaciłaby w ramach innych rodzajów umów objętych ceną maksymalną.

Od czasu zawarcia w Genewie tymczasowego porozumienia w sprawie ceł między USA a Chinami, negocjacje stron utknęły w miejscu, a napięcie znów zaczęło rosnąć. W środę Donald Trump stwierdził, że Xi Jinping „jest bardzo twardy i ekstremalnie trudno się z nim porozumieć”.