Wchodzisz i wiesz

Rządowa agencja BełTA, będąca tubą propagandową reżimu w Mińsku przytoczyła słowa Alaksandra Łukaszenki, które padły podczas drugiej sesji VII Wszechbiałoruskiego Zgromadzenia Ludowego.

„Wspomniano tu o produkcji rakiet. Nie ma ucieczki – musimy mieć zdolności obronne. Nauczyliśmy się już kilku rzeczy w produkcji rakiet. Mówimy o Orieszniku, Orieszniku. Nie słuchałem, ale Władimir Władimirowicz Putin powiedział mi: 'Czy ty w ogóle wiesz, że Oresznik to w ponad połowie białoruska produkcja?'. Odpowiedziałem: 'Niech Bóg cię błogosławi, słyszę o tym po raz pierwszy'” – mówił dyktator.

„Okazuje się, że tylko rakieta – skomplikowana konstrukcja techniczna – jest produkcji rosyjskiej. Cała reszta jest białoruska” – twierdził Łukaszenka, który podnosił konieczność rozwoju sił rakietowych przeznaczenia strategicznego na Białorusi.

Łukaszenka: Potrzebujemy rakiety

„Potrzebujemy rakiety. Rosjanie ją mają. Oczywiście, nie zbudujemy rakiety Oriesznik. To za drogie. Moglibyśmy to zrobić z Rosjanami. Co więcej, spotkałem się z konstruktorami, którzy między innymi zapewniają strategiczną tarczę dla Federacji Rosyjskiej. Jesteśmy ludźmi, mówimy tym samym językiem, rozumiemy się. Jeden z nich rozwinął nawet nasz potencjał nuklearny w czasach sowieckich – nazywał się to projektem Pionier. I od tamtej pory lubi Białoruś. Lubi z nami współpracować i bardzo pomógł w stworzeniu wyrzutni rakiet Oresznik” – opowiadał

Ten nowy rosyjski pocisk hipersoniczny, rozwijający nawet 10-krotną prędkość dźwięku, jest zdolny do przenoszenia głowic jądrowych. Został już zainstalowany na Białorusi, co potwierdził sam dyktator. „Oriesznik jest na Białorusi od środy i pełni służbę bojową” – przekonywał.

Białoruś, była republika sowiecka, jest kluczowym sojusznikiem Rosji. Moskwa wykorzystała terytorium tego kraju do rozpoczęcia ofensywy przeciwko Ukrainie w lutym 2022 roku. W sierpniu Mińsk zapowiedział, że przećwiczy rozmieszczenie pocisków Oriesznik podczas wspólnych ćwiczeń Zapad-2025 w pobliżu wschodniej granicy Unii Europejskiej i NATO. Moskwa zaprezentowała tę broń w ubiegłym roku, używając jej w ataku terrorystycznym na ukraińskie miasto Dniepr. Już w 2023 roku Kreml rozmieścił natomiast na Białorusi taktyczną broń jądrową.

Czytaj także: Kolejna śmierć opozycjonisty. Łukaszenka: Wyeliminowaliśmy łajdaka

Od 1 stycznia 2026 roku wchodzą w życie przepisy, które mogą kosztować przedsiębiorców dziesiątki tysięcy złotych rocznie. Wyższe składki, nowe limity aut firmowych, obowiązki KSeF i raportowanie JPK_CIT – eksperci ostrzegają przed ukrytym wzrostem kosztów prowadzenia biznesu.

Do decyzji sądu Żurek odniósł się na platformie X. Podkreślił, że została ona podjęta „jednoosobowo, na posiedzeniu niejawnym, bez wiedzy i zawiadomienia prokuratury, co rodzi poważne wątpliwości proceduralne”.

„Uzasadnienie wewnętrznie sprzeczne”

W ocenie prokuratora generalnego „uzasadnienie postanowienia jest wewnętrznie sprzeczne i pozostaje w oczywistej kolizji z aktami sprawy”. Jak dodał, okoliczności uznane przez sąd za nowe i fundamentalne były mu znane już wcześniej i „nie przeszkodziły w utrzymaniu ENA w mocy”. Zwrócił także uwagę, że sąd stwierdził, iż został wprowadzony przez prokuraturę w błąd, „a zarazem przyznaje, że informacje o azylu politycznym Romanowskiego znajdowały się w aktach i były mu znane co najmniej z urzędu”.

Zapowiedź wyłączenia sędziego

„Prokuratura nie odstępuje od ścigania Marcina Romanowskiego i złoży ponowny wniosek o zastosowanie europejskiego nakazu aresztowania. Jeżeli sprawa ponownie trafi do tego samego sędziego, zostanie złożony wniosek o jego wyłączenie z uwagi na brak obiektywizmu” – zapowiedział Żurek.

Sprawa Funduszu Sprawiedliwości

Poseł PiS, były wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski, jest podejrzany w śledztwie dotyczącym nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości. 19 grudnia 2024 roku Sąd Okręgowy w Warszawie, na wniosek prokuratury, zdecydował o wydaniu wobec niego Europejskiego Nakazu Aresztowania. Wówczas ujawniono, że Romanowski uzyskał azyl polityczny na Węgrzech.

Czytaj też: Dwa wnioski do sądu przeciw byłemu szefowi CBA

"Heweliusz" w zasadzie tonął dwa razy. Głośne zdarzenie z 1982 roku w porcie Ystad też było zatonięciem. Statek stracił pływalność, tylko że nie wywrócił się na burtę, bo oparł się o nabrzeże – powiedział PAP prowadzący przez wiele lat dziennikarskie śledztwo ws. katastrofy kpt. żeglugi wielkiej Marek Błuś. Oficer polskiej marynarki handlowej zdradził też, dlaczego ostatecznie obniża ocenę serialowi Netflixa. Piotr Kozłowski

Członkowie zarządu Narodowego Banku Polskiego będą mogli wstrzymać się od głosu przy podejmowaniu uchwał - taką zmianę wprowadza najnowsza wersja regulaminu NBP. Zgodnie z nowymi zasadami, w posiedzeniach zarządu nie będą już obowiązkowo uczestniczyć dyrektorzy audytu wewnętrznego oraz departamentu komunikacji.

Policjanci z Zespołu do Walki z Handlem Ludźmi Wydziału Kryminalnego KWP w Łodzi, wspierani przez funkcjonariuszy Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego, przeprowadzili dwustopniową akcję zatrzymań. 

Pierwszy etap miał miejsce 3 grudnia w Łodzi, Zgierzu i Działoszynie – wówczas policjanci zatrzymali sześć osób i zabezpieczyli m.in. telefony, laptopy, dokumenty, samochody oraz gotówkę. Drugi etap realizacji odbył się 17 grudnia w Łodzi, a zatrzymano wówczas trzech kolejnych mężczyzn, w tym prawdopodobnego lidera grupy.

Łódź: Tak działał gang sutenerów

– Ofiarami procederu było co najmniej kilkanaście kobiet, w większości obywatelki Polski, ale również kobiety innych narodowości. W części przypadków sprawcy stosowali tzw. metodę „loverboy'a”, polegającą na nawiązywaniu relacji uczuciowej z ofiarą – nadkom. Anna Sobieraj z łódzkiej policji.

Przestępcy zdobywali zaufanie ofiar, okazywali zainteresowanie, składali obietnice wspólnej przyszłości, a następnie stopniowo uzależniali je emocjonalnie i wykorzystywali, nakłaniając lub zmuszając do prostytucji. Z czasem relacja oparta na pozornej bliskości przeradzała się w kontrolę, presję psychiczną, a niejednokrotnie także przemoc. 

Zarzuty dla dziewięciu osób

Wszystkie osoby usłyszały zarzuty dotyczące m.in. udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, czerpania korzyści z nierządu, zmuszania do prostytucji oraz czynienia sobie z tego stałego źródła dochodu oraz prania brudnych pieniędzy.

Śledczy ustalili, że od stycznia 2024 roku zatrzymani werbowali kobiety, wykorzystywali ich trudną sytuację życiową i zmuszali do prostytucji. W niektórych przypadkach stosowano metodę „loverboy'a” – sprawcy nawiązywali relacje uczuciowe, wzbudzali zaufanie i obiecywali wspólną przyszłość, by następnie stopniowo uzależniać i wykorzystywać emocjonalnie oraz finansowo.

Wszyscy zatrzymani usłyszeli zarzuty udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, zmuszania do prostytucji i prania pieniędzy pochodzących z przestępstwa. Grozi im kara nawet do 12 lat więzienia, a liderowi – do 15 lat. Policja przypomina, że osoby znajdujące się w kryzysie emocjonalnym, finansowym lub rodzinnym są szczególnie narażone na wykorzystywanie, a każda informacja o podejrzeniu handlu ludźmi może uratować życie.

Zobacz także: Policja złapała małżeństwo sutenerów. Para zgromadziła milion złotych

Nauczyciele edukacji obywatelskiej - nowego obowiązkowego przedmiotu w szkołach ponadpodstawowych - od początku sygnalizowali potrzebę ich metodycznego wsparcia. Dlatego dwie fundacje uruchomiły praktyczny program w tym zakresie, któremu patronuje między innymi Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Zobacz także: Sadysta katował psy. „Reporterzy” dotarli do drastycznych nagrań

– Arkadiusz Milik zostanie powołany jutro, jest jak szczęśliwe dziecko. On ma ważne cechy. Doskonale wie, jak odgrywać swoją rolę – dodał szkoleniowiec Luciano Spalletti.

Arkadiusz Milik w kadrze Juventusu na mecz z Romą

Piłkarz reprezentacji Polski po raz ostatni zagrał w barwach Juventusu 25 maja 2024 w meczu z Monzą w ostatniej kolejce sezonu 2023/24 włoskiej ekstraklasy. Dwa tygodnie później doznał kontuzji kolana w pierwszych minutach towarzyskiego spotkania z Ukrainą w Warszawie, jednego z ostatnich sprawdzianów przed mistrzostwami Europy w Niemczech. Uraz wykluczył go z gry w tym turnieju.

Mimo kontuzji Milik 30 kwietnia przedłużył kontrakt z Juve do końca czerwca 2027 roku.

W sobotę wieczorem Juventus zmierzy się z Romą na własnym stadionie w meczu 16. kolejki Serie A. Zespół z Turynu zajmuje w tabeli piąte miejsce, tuż za rywalem z Rzymu, do którego traci cztery punkty. 

Nowe przepisy mają lepiej chronić osoby inwestujące swoje oszczędności.

Nowe zasady inwestowania

Chodzi o to, by klienci dostawali uczciwe, dopasowane do ich potrzeb produkty finansowe, mogli łatwiej je porównywać i byli chronieni przed wprowadzającymi w błąd reklamami, także w internecie i mediach społecznościowych.

Uzgodnienia zapadły podczas sesji plenarnej europarlamentu i dotyczą zmian w kilku unijnych dyrektywach. Ich wspólnym celem jest wzmocnienie ochrony inwestorów, zwiększenie udziału klientów detalicznych w rynkach kapitałowych oraz ograniczenie nadmiernej zależności przedsiębiorstw – zwłaszcza mniejszych – od finansowania bankowego.

Czytaj także: Limity wpłat na IKE, IKZE i OIPE w 2026 roku. Sprawdź, który program wybrać

Dopasowanie produktów do potrzeb klientów

Zgodnie z uzgodnionym projektem przepisów, doradcy finansowi i ubezpieczeniowi będą zobowiązani do zapewnienia, że oferowane przez nich produkty i usługi są odpowiednie dla konkretnych klientów.

Ocena tej odpowiedniości musi opierać się na proporcjonalnych i niezbędnych informacjach o kliencie, takich jak:

• poziom wiedzy i doświadczenia inwestycyjnego,

• sytuacja finansowa,

• zdolność do ponoszenia pełnych lub częściowych strat,

• potrzeby i cele inwestycyjne,

• tolerancja ryzyka.

Celem jest zagwarantowanie, że klienci nie będą oferowani produktami niedopasowanymi do ich realnych możliwości i oczekiwań.

Czytaj także: Te miejsca przyciągają milionerów. Nowy raj dla bogaczy

Koniec z produktami, które nie dają realnej wartości

Współprawodawcy uzgodnili również, że na rynek nie powinny trafiać produkty finansowe, które nie oferują odpowiedniej relacji jakości do ceny. Takie produkty nie będą mogły być sprzedawane klientom detalicznym.

Jednocześnie konsumenci powinni mieć możliwość łatwego porównywania różnych produktów inwestycyjnych – zarówno pod względem kosztów i opłat, jak i wyników, a także ewentualnych korzyści pozafinansowych.

Wspólne wskaźniki nadzorcze dla produktów inwestycyjnych

Aby ułatwić porównywanie ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych, Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) oraz Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) mają opracować tzw. benchmarki nadzorcze.

Będą to wskaźniki statystyczne, obliczane na podstawie reprezentatywnych danych, które krajowe organy nadzorcze będą mogły wykorzystywać jako punkt odniesienia przy ocenie, czy dany produkt oferuje klientom realną wartość.

Dodatkowo firmy inwestycyjne będą zobowiązane do porównywania swoich produktów z odpowiednimi grupami podobnych instrumentów finansowych.

Czytaj także: Budżet UE na lata 2028-2034. Trudne rozmowy przed decydującą debatą

Nowe zasady dotyczące zachęt i prowizji

Zachęty finansowe otrzymywane od stron trzecich (np. prowizje lub inne korzyści) mogą być uznane za działające w interesie klienta tylko wtedy, gdy realnie podnoszą jakość świadczonych usług – na przykład poprzez lepsze analizy, narzędzia czy szkolenia – oraz gdy ograniczone są konflikty interesów.

W tym celu negocjatorzy uzgodnili wprowadzenie nowego testu oceny zachęt, który ma zapewnić, że firmy inwestycyjne i ubezpieczeniowe działają w najlepszym interesie klientów, a same zachęty są wyraźnie odróżnialne od innych opłat.

Edukacja finansowa jako obowiązek państw członkowskich

Państwa członkowskie UE będą zobowiązane do promowania działań wspierających wiedzę finansową i edukację ekonomiczną klientów, zwłaszcza w zakresie odpowiedzialnego nabywania produktów inwestycyjnych i ubezpieczeniowych.

Tam, gdzie to uzasadnione, działania te powinny być dostosowane do potrzeb konkretnych grup wiekowych lub innych grup docelowych.

Czytaj także: Gospodarka na wschodzie UE nadal rośnie. „Polska prymusem”

Ochrona młodych inwestorów i nadzór nad influencerami finansowymi

Młodsi klienci są szczególnie narażeni na nieuczciwe praktyki sprzedażowe w internecie, często wzmacniane przez influencerów i media społecznościowe. Dlatego europosłowie zadbali o to, aby tego rodzaju działania podlegały odpowiedniemu nadzorowi.

Jeżeli firmy inwestycyjne korzystają z usług tzw. influencerów finansowych w celu promowania produktów lub umów, muszą posiadać z nimi pisemne umowy, dane kontaktowe oraz realną kontrolę nad ich działaniami.

Zmiany w kluczowym dokumencie informacyjnym 

Negocjatorzy uzgodnili również zmiany w kluczowym dokumencie informacyjnym (KID) dla pakietowych produktów inwestycyjnych i ubezpieczeniowych (PRIIPs).

Dokument ten ma zawierać bardziej użyteczne, przyszłościowe scenariusze dotyczące wyników inwestycji, oparte na realistycznych danych i wiarygodnych założeniach.

Czytaj także: Banki z grupy Pekao ukarane. Setki milionów zł kary za wakacje kredytowe

Głos sprawozdawczyni Parlamentu Europejskiego

Sprawozdawczyni Parlamentu Europejskiego Stéphanie Yon-Courtin (Renew, Francja) podkreśliła, że osiągnięte porozumienie stanowi istotny krok w kierunku unii oszczędności i inwestycji.

Jej zdaniem nowe przepisy łączą ochronę konsumentów z tworzeniem warunków sprzyjających rozwojowi europejskich przedsiębiorstw.

Zwróciła uwagę, że regulacje odpowiadają na wyzwania coraz bardziej zdigitalizowanego rynku, wzmacniają ochronę klientów przed ryzykami związanymi z doradztwem online oraz zapewniają lepszą kontrolę nad wyceną produktów i jakością porad inwestycyjnych.

Czytaj także: 26 lat euro. Od księgowych zapisów po portfele milionów ludzi

W przypadku słynnej barokowej fontanny bilet będzie wymagany od tych turystów, którzy będą chcieli podejść do niej jak najbliżej i stanąć przy jej brzegu.

Władze Rzymu postanowiły ponadto, że na liście zabytków objętych od 1 lutego opłatą za wstęp znajdą się także: Willa Maksencjusza przy via Appia Antica, Muzeum Napoleońskie, Muzeum Rzeźby Antycznej im. Giovanniego Barracco, Muzeum Carlo Bilotti w dawnej oranżerii w parku Villa Borghese oraz muzeum poświęcone rzeźbiarzowi Pietrowi Canonice, również zlokalizowane w tym parku.

Od lipca 2023 roku obowiązuje także bilet wstępu do rzymskiego Panteonu, który kosztuje 5 euro.

Czytaj też: Kolędy, odcinki specjalne, pasterka z Watykanu. Świąteczna ramówka TVP

Rzeczniczka Praw Dziecka podkreśla, że rośnie liczba zgłoszeń dotyczących publikowania wizerunku bez zgody, często nawet bez wiedzy zainteresowanych. W takich sytuacjach biuro interweniuje, domagając się wyjaśnień i usunięcia materiałów. Problem staje się coraz bardziej powszechny, a młodzi ludzie są coraz bardziej świadomi tego, jak wykorzystywany jest ich wizerunek.

574 dni - tyle dni minęło od ostatniego występu Arkadiusza Milika w barwach Juventusu Turyn. Jest szansa, że Polak w sobotę zatrzyma licznik. 31-letni napastnik wreszcie jest zdrowy i gotowy do gry. Trener "Starej Damy" zapowiedział, że były reprezentant naszego kraju może pojawić się na boisku podczas ligowego meczu z Romą. Michał Ignasiewicz

Komentując czwartkowy wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE ws. polskiego Trybunału Konstytucyjnego, niemiecki dziennik "Frankfurter Allgemeine Zeitung" podkreślił, że członków UE obowiązują dobrowolnie przyjęte zasady, a kraj, który nie chce pozostać w Unii, może z niej po prostu wystąpić – tak, jak zrobiła to Wielka Brytania. Piotr Kozłowski

Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) wydał w piątek ostrzeżenie dotyczące określonych partii prażonej cebuli sprzedawanej w sklepach Ikea. Produkt może stanowić zagrożenie dla osób z alergią na pszenicę.

Kacper Tomasiak, Piotr Żyła, Dawid Kubacki, Kamil Stoch i Maciej Kot awansowali do sobotniego konkursu Pucharu Świata w Engelbergu. Z szóstki biało-czerwonych nie powiodło się tylko Pawłowi Wąskowi, który zajął 51. miejsce. Kwalifikacje wygrał Niemiec Felix Hoffmann. Michał Ignasiewicz

Liebich jest aktywny w środowisku skrajnej prawicy w Niemczech od lat 90. ubiegłego wieku. Jako mężczyzna o imieniu Sven był członkiem neonazistowskiej organizacji Blood&Honor, uznanej za grupę terrorystyczną. Niemiecki kontrwywiad zaklasyfikował go jako prawicowego ekstremistę.

Przed zmianą płci mężczyzna określał osoby queer mianem „pasożytów społeczeństwa”. Tranzycji dokonał przed planowanym wyrokiem więzienia. Skazanie w lipcu 2023 roku na 18 miesięcy pozbawienia wolności było wynikiem z licznych przestępstw, w tym podżegania do nienawiści, za które uznano rozdawanie kijów baseballowych z napisem „pomocnicy deportacyjni”.

W styczniu Liebich wykorzystał niemiecką ustawę o samostanowieniu, aby oficjalnie zmienić płeć na żeńską – wystarczyło złożenie prostego oświadczenia w urzędzie stanu cywilnego w Schkeuditz. Ustawa pozwala obywatelom niemieckim na zmianę płci bez konieczności przeprowadzania oceny lekarskiej lub psychologicznej.

Odsiadka w więzieniu dla kobiet w Chemnitz

Neonazistka miała rozpocząć odbywanie kary w więzieniu dla kobiet w Chemnitz 29 sierpnia, ale nie stawiła się. Władze wydały nakaz aresztowania. Wcześnie, 5 sierpnia, Liebicha złożył wniosek o urzędową zmianę płci na „różnorodna” lub „niezarejestrowana”.

W tej sytuacji prawo wymaga trzymiesięcznego okresu oczekiwania między takimi zmianami. Urzędnicy nie poszli na rękę skazanej. Urząd Stanu Cywilnego odmówił dokonania zmiany bez osobistego stawiennictwa wnioskodawcy. Wizyta była zaplanowana na 6 listopada, ale Liebich się nie stawiła. Złożyła formalną skargę na decyzję urzędu, argumentując, że wystarczy podpis poświadczony notarialnie. Termin złożenia podpisu upływa 6 lutego 2026 roku.

Euronews podaje, że ekstremistka ukrywa się Rosji. „Chcę oddzielić moje życie prywatne od mojej osoby publicznej” – tłumaczyła. „Nie chcę już być Marlą Svenją, bo inni mi to zepsuli” – przekonywała.

Liebich dowodzi, że przeżywa kryzys tożsamości. „Bycie kobietą nie wydaje mi się już właściwe, wobec wszystkich kampanii nienawiści i oszczerstw skierowanych przeciwko mnie”. Zaznaczyła, że „Marla Svenja Liebich jest marką, awatar jest oddzielony od osoby” – skwitowała.

Czytaj także: Korekta płci w urzędzie będzie formalnością. Przegłosowano ustawę

Politycy Konfederacji zgromadzili się w piątek przed Sejmem na pikiecie w związku z wizytą prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w Warszawie. Protest odbył się pod hasłem sprzeciwu wobec "polityki rządu względem Ukrainy". Politycy mieli ze sobą baner z napisem "Zełenski! Oddaj nasze 100 milionów!”. Agnieszka Maj

Politycy Konfederacji zgromadzili się w piątek przed Sejmem na pikiecie w związku z wizytą prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w Warszawie. Protest odbył się pod hasłem sprzeciwu wobec "polityki rządu względem Ukrainy". Politycy mieli ze sobą baner z napisem "Zełenski! Oddaj nasze 100 milionów!”. Agnieszka Maj

Uzgodnione rozwiązanie opiera się na propozycji przedstawionej wcześniej przez Komisję Europejską i ma stanowić jedno z kluczowych narzędzi usprawniających funkcjonowanie wspólnego systemu azylowego.

Jednolita lista dla całej UE

Europosłowie zakończyli negocjacje z Radą UE, osiągając nieformalne porozumienie w sprawie ustanowienia ogólnounijnej listy bezpiecznych krajów pochodzenia. Oznacza to, że państwa członkowskie będą korzystać z tego samego wykazu przy rozpatrywaniu wniosków azylowych.

Na liście znalazły się: Bangladesz, Kolumbia, Egipt, Kosowo, Indie, Maroko oraz Tunezja. Wnioski o azyl składane przez obywateli tych państw będą rozpatrywane w trybie przyspieszonym. Osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową będą musiały wykazać, że w ich indywidualnym przypadku kraj pochodzenia nie może zostać uznany za bezpieczny.

Czytaj także: Sondaż: Niemcy chcą innej polityki azylowej

Kryteria uznania kraju za bezpieczny

Uznanie państwa trzeciego za bezpieczny kraj pochodzenia na poziomie Unii Europejskiej będzie odbywało się zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu w sprawie procedur azylowych oraz z nowymi zasadami uzgodnionymi w ramach porozumienia.

Lista ma charakter otwarty i w przyszłości może zostać rozszerzona. Każda zmiana będzie jednak wymagała zastosowania zwykłej procedury ustawodawczej UE, z udziałem Parlamentu Europejskiego i Rady UE.

Czytaj także: Straż Graniczna zaostrza kurs wobec migrantów łamiących prawo

Kraje kandydujące do UE

Zgodnie z porozumieniem, państwa kandydujące do członkostwa w UE co do zasady również będą uznawane za bezpieczne kraje pochodzenia.

Wyjątki będą możliwe w sytuacjach szczególnych, takich jak występowanie masowej, nieukierunkowanej przemocy w związku z konfliktem zbrojnym.

Innymi przesłankami do odstępstwa mogą być m.in. wysoki – przekraczający 20 proc. – wskaźnik uznawalności wniosków azylowych na poziomie UE lub objęcie danego kraju sankcjami gospodarczymi w związku z naruszeniami praw podstawowych i wolności. W takich przypadkach Komisja Europejska będzie zobowiązana do informowania Parlamentu Europejskiego.

Czytaj także: Premier Słowacji krytykuje pakt migracyjny: To dyktat

Monitorowanie i możliwość zawieszenia statusu

Komisja Europejska będzie na bieżąco monitorować sytuację w krajach umieszczonych na liście, a także w państwach kandydujących do UE. Jeżeli okoliczności ulegną zmianie, Komisja będzie mogła zareagować, w tym czasowo uznać, że dany kraj nie spełnia już kryteriów bezpieczeństwa.

Jeżeli zagrożenia, takie jak przemoc, mają charakter regionalny, decyzja może dotyczyć jedynie części terytorium danego państwa lub jasno określonych grup osób.

Kompetencje państw członkowskich i sądów

Państwa członkowskie zachowają prawo do wyznaczania dodatkowych bezpiecznych krajów pochodzenia na poziomie krajowym, z wyjątkiem tych państw, których status został zawieszony na poziomie UE.

W przypadku sądowej kontroli decyzji na szczeblu krajowym główny nacisk powinien być położony na ocenę indywidualnej sytuacji osoby ubiegającej się o azyl. Uzgodniony tekst podkreśla również, że zgodnie z traktatami UE to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania o ważności decyzji UE dotyczących uznania kraju trzeciego za bezpieczny kraj pochodzenia.

Czytaj także: Ruszyły kontrole na granicach. Pierwsze zatrzymania

Nowe przepisy i harmonogram wdrażania

Porozumienie przewiduje, że zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym, możliwe będzie uznanie państwa trzeciego za bezpieczny kraj pochodzenia lub bezpieczny kraj trzeci z określonymi wyjątkami – na przykład dla części jego terytorium lub konkretnych kategorii osób.

Niektóre z tych rozwiązań będą mogły być stosowane jeszcze przed pełnym wejściem w życie unijnego prawa azylowego, zaplanowanym na czerwiec 2026 roku. Państwa członkowskie zyskają również możliwość wcześniejszego stosowania przyspieszonych procedur granicznych wobec wnioskodawców pochodzących z krajów, dla których wskaźnik uznawalności azylu w UE jest niższy niż 20 proc.

Rozporządzenie w sprawie procedur azylowych, przyjęte w maju 2024 roku jako część paktu o migracji i azylu, będzie w pełni stosowane od 12 czerwca 2026 roku.

Czytaj także: Kryzys migracyjny. Hiszpańska granica naszpikowana zaawansowanymi technologiami

Głos sprawozdawcy Parlamentu Europejskiego

Sprawozdawca Parlamentu Europejskiego Alessandro Ciriani (ECR, Włochy) podkreślił, że osiągnięte porozumienie stanowi punkt zwrotny w podejściu UE do zarządzania migracją. Jego zdaniem Unia zyskuje jasne i wiążące narzędzia do reagowania na presję migracyjną.

Jak zaznaczył, przyjęta lista – obejmująca zarówno kraje kandydujące do UE, jak i Tunezję, Egipt, Indie, Kolumbię, Bangladesz, Maroko i Kosowo – nie jest jedynie rozwiązaniem administracyjnym. Ma ona realnie przyspieszyć procedury, umożliwić lepsze ukierunkowanie zasobów na osoby faktycznie potrzebujące ochrony oraz ograniczyć nadużycia obciążające krajowe systemy azylowe.

Kolejne kroki

Aby nowe przepisy mogły wejść w życie, porozumienie musi zostać formalnie przyjęte zarówno przez Parlament Europejski, jak i Radę UE.

Czytaj także: Decyzja zapadła. Hiszpania bliska legalizacji setek tysięcy imigrantów