Wchodzisz i wiesz

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek poprosił minister rodziny, pracy i polityki społecznej o zajęcie stanowiska w sprawie przepadku składek obywateli w ZUS. Chodzi o przypadek kobiety przez 19 lat odprowadzającej składki od wynagrodzenia w swojej spółce. ZUS uznał, że nigdy nie powinna była ich płacić i zarekwirował uskładane przez kobietę 350 tys. zł. Agnieszka Maj

Senat przyjął bez poprawek nowelizację ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. Ustawa czeka teraz na podpis prezydenta.

Unia Europejska nie planuje zakazu montowania ani użytkowania kotłów gazowych - do 2030 roku wciąż można je instalować bez żadnych ograniczeń, zarówno w nowych obiektach, jak i tych poddawanych modernizacji. Mimo to w najnowszej odsłonie programu "Czyste Powietrze" urządzenia te nie kwalifikują się już do wsparcia finansowego. Z badań wynika, że to nie podoba się Polakom.

To w tej chwili jeden z najbardziej wyczekiwanych tytułów w polskich kinach. Mowa o spektakularnym thrillerze SF "Pies 51", który światową premierę miał na Festiwalu Filmowym w Wenecji. Adaptacja kultowej powieści Laurenta Gaudé łączy widowiskową formę, odważną wizję przyszłości i znakomite aktorstwo gwiazd francuskiego kina. Ten najgłośniejszy francuski tytuł sezonu przyciągnął do kin nad Sekwaną ponad 1,3 mln widzów. Kiedy film zobaczą Polacy? Piotr Kozłowski

Ukraińskie maszyny uderzyły między innymi w zakłady chemiczne w Nowogrodzie Wielkim. Mieszkańcy relacjonowali w mediach społecznościowych przeloty bezzałogowców i kilka eksplozji, a następnie ogromny pożar fabryki chemicznej Akron. Atak potwierdził gubernator obwodu nowogrodzkiego, jednak nie podał żadnych informacji o zniszczeniach.

Akron to jeden z największych rosyjskich producentów nawozów mineralnych. Zakład ma również strategiczne znaczenie dla przemysłu wojskowego, bo zajmuje się też produkcją amoniaku, kwasu azotowego i saletry amonowej służących do produkcji prochu i materiałów wybuchowych na potrzeby armii rosyjskiej.

Eksplozje w okolicach Moskwy

Serwis Mash w Telegramie przekazał, że w podmoskiewskich miejscowościach słychać było eksplozje. Świadkowie zarejestrowali wybuchy w Zielienogradzie, Ramieńskom i Siergijew Posadzie.

Przez całą noc nie funkcjonowały lotniska: Domodiedowo, Szeriemietiewo, Żukowski i Wnukowo. Łącznie odwołano 133 rejsy. Nie działały też porty lotnicze w kilkunastu innych regionach Rosji.

Okupanci zaatakowali Ukrainę między innymi przy pomocy pocisków balistycznych. Spadły między innymi w obwodzie połtawskim, celem Rosjan były obiekty infrastruktury energetycznej. W obiektach wybuchły pożary z powodu spadających gruzów i uderzeń – przekazał Wołodymyr Kohut, szef administracji wojskowej obwodu połtawskiego.

Ogromne straty okupantów

Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy przekazał, że minionej doby wyeliminowano 1460 żołnierzy wroga (około 1 169 690 od początku pełnoskalowej agresji) oraz między opancerzone wozy bojowe piechoty (23 699), 23 systemy artyleryjskie (34 992) i 1 wieloprowadnicową wyrzutnię rakiet (1564).

Kijów miała przekazać Stanom Zjednoczonym odpowiedź na kolejny plan pokojowy. Pierwotnie, według propozycji Waszyngtonu i Kremla zawierał on 28 punktów, które godziły w suwerenność Ukrainy. Plan po amerykańsko-ukraińskich, a w ostatnich dniach także ukraińsko-europejskich konsultacjach został zredukowany do 20 punktów i ma uwzględniać stanowisko administracji prezydenta Wołodymyra Zełenskiego, a także stolic europejskich. Dotyczy między innymi kwestii gwarancji bezpieczeństwa i powojennej odbudowy kraju.

Choć nie są znane szczegóły dokumentu wciąż, najpewniej najtrudniejszymi są kwestie terytorialne. Rosja żąda od Ukraińców między innymi oddania całości Donbasu, także części kontrolowanej przez Kijów.

Czytaj także: Podstęp Rosjan. Zmuszają Ukraińców do bratobójczej walki

Dziennik podaje, że do kancelarii prawnych zgłaszają się kobiety, które od lat prowadzą działalność gospodarczą, płacą składki, mają klientów, faktury, realny obrót. ZUS w przeszłości wypłacał im świadczenia macierzyńskie i chorobowe, nie kwestionując ani ich tytułu do ubezpieczeń, ani legalności świadczeń.

Matki-przedsiębiorczynie pod presją

„Po latach zmienił jednak ocenę i wydał decyzje, w których cofa podleganie ubezpieczeniom społecznym wyłącznie za okres pobierania świadczeń, a następnie zażądał zwrotu rzekomo nienależnie pobranych kwot wraz z gigantycznymi odsetkami. Chodzi o te kobiety, które przed urodzeniem dziecka podwyższyły sobie składki na ubezpieczenia społeczne i pobierały wyższy zasiłek” – informuje.

„DGP” zaznacza, że w wydawanych decyzjach zakład powołuje się na nowelizację ustawy systemowej z 2021 r., sugerując, że nowe przepisy stworzyły możliwość nieograniczonego czasowo żądania zwrotu świadczeń, a wręcz – że zwrot takich świadczeń „się nie przedawnia”.

Zakład tłumaczy, że powodem prowadzenia kontroli jest troska o pieniądze należące do wszystkich ubezpieczonych. – Rocznie wypłacamy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 18,3 mld zł związanych z absencją chorobową i prawie 10,3 mld zł bezpośrednio na zasiłki macierzyńskie (dla matek i ojców). Są to pieniądze wszystkich uczestników powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych, a naszym ustawowym obowiązkiem jest dbałość o prawidłowość wypłat z FUS – podkreślił Karol Poznański, rzecznik prasowy ZUS.

Czytaj też: Milion dolarów za „złotą wizę”. Trump: Wielka ekscytacja

Śledztwo w zakresie wręczenia przez właściciela firmy korzyści majątkowej funkcjonariuszowi publicznemu zostało umorzone z powodu klauzuli niekaralności.

Batalia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z Gazpromem o 174,5 mln zł zasądzonych Polsce przyjęła niezwykle ciekawy obrót. Jak informuje w czwartek "Puls Biznesu", prezes UOKiK znalazł sposób na wyegzekwowanie należnej kwoty. Piotr Kozłowski

Okres przedświąteczny i samo Boże Narodzenie to nie tylko czas zadumy, ale też dużych wydatków Polaków i dodatkowej pracy. Od początku grudnia gwałtownie rośnie zapotrzebowanie na świętych Mikołajów. Na jakie stawki mogą oni liczyć w tym roku?

Święty Mikołaj przynosi prezenty i radość nie tylko w wigilię. Zlecenia zaczynają przychodzić znacznie wcześniej.

– To się zaczyna przed mikołajkami, nawet tydzień przed 6 grudnia. Są to wizyty w przedszkolach, hospicjach, domach dziecka bądź prywatne – opowiadał w programie „Agrobiznes” pan Łukasz, który od czterech lat dorabia jako Mikołaj.

W tym roku za godzinę pracy animator może zarobić nawet 250 złotych. W czołówce najbardziej obłożonych pracowników są też kurierzy i kierowcy. Jeżeli chodzi o prace dorywcze, sprzedawcy karpi mogą liczyć na 45, zaś choinek na 55 złotych za godzinę. Dodatkowych rąk do pracy potrzebuje też branża gastronomiczna.

Czytaj także: „Pasażerowie na gapę”. Sprawdź, czy szkodnik urwał się z choinki

„Nie powiedziałbym, że to jest hamletyzowanie, bardziej wrodzona skromność Włodzimierza Czarzastego. Niewątpliwe dobrych zaprzęgów i koni się w trakcie biegu się nie zmienia” – powiedział Tomasz Lewandowski na antenie TVP.Info.

Nowe dane o długu publicznym Polski są zaskakujące, bo w relacji do PKB dług stanął w miejscu i pierwszy raz od dwóch lat nie rośnie. Na rynkach nastroje nie są dobre, pomimo obniżki stóp procentowych w USA, bo w strefie euro stopy mogą iść w górę, a Oracle straszy inwestorów swoimi wynikami. Na szczęście nic strasznego nie ma w planach budowy elektrowni atomowej w Polsce - banki oferują na ten cel więcej niż potrzeba. Oto pięć wydarzeń w gospodarce, na które warto zwrócić uwagę.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych żąda zwrotu świadczeń wypłaconych matkom prowadzącym firmy, nawet sprzed kilkunastu lat, doliczając do nich wysokie odsetki. Według ZUS-u takie roszczenia nie ulegają przedawnieniu - podaje w czwartek "Dziennika Gazeta Prawna".

Trump napisał w serwisie Truth Social, że „złota karta” Trumpa, na której widnieje jego wizerunek, to „bezpośrednia ścieżka do obywatelstwa dla wszystkich wykwalifikowanych i sprawdzonych osób”. – Nasze wspaniałe amerykańskie firmy w końcu mogą zatrzymać swoje bezcenne talenty – dodał.

– Wszystkie środki trafiają do rządu USA. To mogą być ogromne sumy pieniędzy (...) To trochę jak zielona karta, ale ma dużo większe zalety niż zielona karta – powiedział prezydent Trump na spotkaniu z przedstawicielami biznesu.

Opłata za wniosek – 15 tys. dolarów

Aplikujący o kartę musi uiścić niepodlegającą zwrotowi opłatę za rozpatrzenie wniosku w wysokości 15 tys. dolarów. Po zaakceptowaniu aplikacji i po sprawdzeniu przez resort bezpieczeństwa krajowego wnioskodawca ma wpłacić co najmniej 1 mln dolarów, by „otrzymać prawo pobytu w USA w rekordowym czasie” – czytamy na stronie internetowej programu.

Po złożeniu dokumentów aplikacyjnych proces potrwa – jak wyjaśniono – „tygodnie” i obejmie rozmowę kwalifikacyjną. Mogą obowiązywać również dodatkowe opłaty na rzecz Departamentu Stanu „w zależności od wnioskodawcy”. Pomyślnie rozpatrzony wniosek otrzyma status stałego rezydenta jako posiadacz wizy EB-1 lub EB-2, wizy opartej na zatrudnieniu przyznawanej osobom, które mają „nadzwyczajne” lub „wyjątkowe” zdolności.

Przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o „korporacyjną złotą kartę” dla ich pracowników. Oprócz opłaty manipulacyjnej za każdego zaakceptowanego pracownika firma ma zapłacić 2 mln dolarów.

Szansa na obywatelstwo

Jak zapowiedziały władze, „złote karty” mają być odpowiednikiem „zielonych kart” pozwalających na stałe osiedlenie się i na zdobycie obywatelstwa w przyszłości. Nowy program ma zastąpić inwestycyjną wizę EB-5, która pozwalała na zdobycie zielonej karty po inwestycji 1 mln dolarów i stworzeniu 10 miejsc pracy.

Strona internetowa zapowiada również wprowadzenie w niedługim czasie „Platynowej Karty Trumpa” i zaprasza obcokrajowców do dopisywania się na listę oczekujących. Za 5 milionów dolarów administracja obiecuje, że kwalifikujący się wnioskodawcy będą mogli „spędzić do 270 dni w Stanach Zjednoczonych bez konieczności płacenia amerykańskich podatków od dochodów uzyskanych poza USA”.

Według zwolenników pomysłu amerykańskiej administracji program pozwoli na przyciągnięcie znacznego kapitału do USA. Krytycy natomiast zaznaczają, że priorytetem powinno być ściąganie do kraju osób wyszkolonych i utalentowanych.

Czytaj także: Protest na święta. Klienci przeciw polityce Trumpa

W piątek po południu zbierze się prezydium komitetu politycznego PiS, które ma zająć się zdyscyplinowaniem tych polityków, którzy w ostatnim czasie wdali się w medialne spory. Chodzi m.in. o Mateusza Morawieckiego, "maślarzy" spod znaku Tobiasza Bocheńskiego, Przemysława Czarnka i Jacka Sasina czy osoby z frakcji Zbigniewa Ziobry – przekazało PAP źródło z prezydium PiS. Piotr Kozłowski

Na czwartkowy obiad proponujemy makaron. To danie pyszne, proste i szybkie do przygotowania. Spaghetti alla Nerano to przepis, który powstał na Półwyspie Sorrentyńskim. Tak uczcimy to, że kuchnia włoska została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Beata Zatońska

W „Gościu poranka” redaktor Mariusz Piekarski rozmawiał z wiceministrem rozwoju i technologii Tomaszem Lewandowskim m.in. na temat mieszkalnictwa i proponowanych przez Lewicę nowych podatków.

Czy Włodzimierz Czarzasty będzie przewodniczącym Lewicy?

Prowadzący zapytał się członka Lewicy o to, kto będzie nowym przewodniczącym Lewicy i „jak długo będzie trwało hamletyzowanie marszałka Sejmu”? – Nie powiedziałbym, że to jest hamletyzowanie, bardziej wrodzona skromność Włodzimierza Czarzastego. Niewątpliwe dobrych zaprzęgów i koni się w trakcie biegu się nie zmienia – odpowiedział gość programu.

– Jeśli Czarzasty się zdecyduje na start, to może liczyć na poparcie członków – podkreślił wiceminister.

Lewandowski zaznaczył, że „w formacji jest przekonanie, ze Włodzimierz Czarzasty sprawdził się na swoim stanowisku i poprowadził Lewicę do sukcesu”.

Podatek zdrowotny zamiast składki na służbę zdrowia

Lewica proponuje zastąpienie składki zdrowotnej podatkiem. Partia chciałaby przenieść finansowania z pracy na kapitał, z ludzi na korporacje.

– Lewica podeszła do tego tematu w sposób kompleksowy (...). Chcemy, żeby na służbę zdrowia wydawano nie 5,7%, a 9% PKB. Taka jest średnia unijna i do tego dążymy – powiedział wiceminister.

– To byłaby zmiana z korzyścią dla Polaków – dodał.

Czytaj także: Lewica chce likwidacji składki zdrowotnej. „Ma być taniej dla obywateli”

Propozycje Lewicy na nowe podatki

– Podatek katastralny? To nie będzie projekt rządowy, pracuje nad nim Lewica. Nie możemy mówić o nowym podatku katastralnym tylko o nowym sposobie naliczania podatku od nieruchomości. Dziś jest liczony tylko od metrów, a nie od wartości. To archaizm – wyjaśnia gość programu.

Zdaniem wiceministra Tomasza Lewandowskiego podatek powinien być liczony od tego, jaka będzie wartość katastralna mieszkania.

– Zmiana nie powinna dotykać ani pierwszego, ani drugiego mieszkania. Podatek katastralny będzie dotyczył osób, które posiadają kilka lub kilkanaście nieruchomości.

Lewica proponuje wprowadzenie podatku tłuszczowego. – Ten podatek ma mieć cel prewencyjny – jesteśmy drugim od końca krajem w Europie, który dotyka problem nadwagi i otyłości – wyjaśnił wiceminister.

Całość wpływów z podatku tłuszczowego miałaby być przeznaczana do Narodowego Funduszu Zdrowia.

Czytaj także: Wyższa opłata cukrowa i podatek od gier. Sejm za zmianami podatkowymi

Prezydent USA Donald Trump ogłosił, że w środę uruchomiono stronę internetową umożliwiającą składanie wniosków o "złotą kartę" pobytową, która - po wpłacie minimum 1 miliona dolarów - ma dawać możliwość osiedlenia się w Stanach Zjednoczonych.

13 grudnia miną dwa lata od powołania gabinetu Donalda Tuska składającego się z czterech koalicyjnych ugrupowań: KO, PSL, Polski 2050 i Nowej Lewicy. Bilans ekonomiczny to wyraźne przyspieszenie tempa wzrostu PKB. O ile w III kwartale 2023 roku wzrost PKB – liczony w ujęciu rok do roku – wyniósł 0,5 proc., to w III kwartale 2025 roku gospodarka urosła o 3,8 proc. W całym 2023 roku wzrost PKB był minimalny, bo wyniósł 0,1 proc., tymczasem w tym roku – według prognoz z projektu ustawy budżetowej na 2026 roku – gospodarka powinna urosnąć o 3,4 proc., choć prognozy analityków bankowych mówią, że wynik może być nieco lepszy.

Jednocześnie w ciągu dwóch ostatnich lat spadła inflacja. Zgodnie z danymi GUS w listopadzie 2023 roku wyniosła 6,6 proc. rok do roku, natomiast tak zwany szybki szacunek dotyczący listopada bieżącego roku wskazał na 2,4 proc. wzrost cen.

Przed zmianą rządu, czyli na koniec III kwartału 2023 roku, państwowy dług publiczny liczony według zasad krajowych, zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów, wynosił prawie 1,28 bln zł, czyli stanowił 38,2 proc. PKB. Z kolei dług sektora instytucji rządowych i samorządowych, liczony według zasad Unii Europejskiej, wynosił nieco ponad 1,62 bln zł, co stanowiło 48,7 proc. PKB.

Dług publiczny to niemal połowa PKB

Dwa lata później, na koniec III kwartału 2025 roku, państwowy dług publiczny wyniósł 1,82 bln zł, co stanowi 47,7 proc. PKB. Z kolei dług sektora instytucji rządowych i samorządowych na koniec III kwartału 2025 roku wyniósł 2,22 bln zł, co stanowi 58,1 proc. PKB.

Oznacza to, że w ciągu dwóch lat zadłużenie państwa liczone według metody krajowej wzrosło o przeszło 547 mld zł, a jego stosunek do PKB zwiększył się o 9,5 pkt proc. Z kolei dług publiczny liczony według zasad unijnych powiększył się o blisko 599 mln zł, a jego stosunek do PKB zwiększył się o 9,4 pkt proc.

W czasie dwóch lat rządów Donalda Tuska zwiększyło się bezrobocie. Stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec listopada 2023 roku wyniosła 5 proc., tymczasem na koniec 2025 roku sięgnęła 5,7 proc. Oznacza to wzrost liczby osób pozostających bez pracy z 774,8 tys. osób do 875,3 tys., a więc o nieco ponad 100 tys. Może to wynikać ze spadku zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw, które od listopada 2023 roku do listopada 2025 roku skurczyło się o 89,5 tys. osób.

W ciągu ostatnich dwóch lat zwiększyły się płace. O ile w listopadzie 2023 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wynosiło 7 670,19 zł, to dwa lata później, w listopadzie 2025 roku było to już 8 865,12 zł. Oznacza to wzrost o prawie 15,6 proc.

Czytaj także: Inwestycje w schrony i technologie obronne. Będzie nowy fundusz

Obecnie wyjątkowo trudna sytuacja występuje w zachodniej części stanu Waszyngton. Krajowa Służba Pogodowa (NWS) nazwała ją wręcz „katastrofalną”. Gubernator Bob Ferguson ogłosił stan wyjątkowy.

W 17 rzekach wezbrane wody mogą pobić rekord z 1990 r., gdy zginęły dwie osoby, Ewakuowano wówczas ponad 2 tys. mieszkańców i odnotowano straty przekraczające 100 mln dolarów. Jak podała stacja KUOW, gubernator zaapelował o natychmiastową pomoc federalną i przestrzegł przed „zagrożeniem życia”. Wcześniej administracja odmówiła wsparcia po gwałtownych burzach z 2024 roku.

Powodzie w stanie Waszyngton. Konieczna może być ewakuowacja kilkudziesięciu tysięcy ludzi

– Ewakuacje mogą objąć nawet 75 tys. osób w hrabstwie Skagit, gdzie spodziewamy się przelania wałów na wielu rzekach – powiedział Robert Ezelle odpowiedzialny m.in. za zarządzanie kryzysowe w stanowym departamencie wojskowym.

Największe ryzyko dotyczy obszarów od miasta Mount Vernon, przez które przepływa największa rzeka regionu, Skagit, po Everett i Redmond.

– Nigdy nie widziałem czegoś takiego – podkreślił synoptyk Steve Reedy, cytowany przez „The Seattle Times”.

Nieprzejezdne drogi i osuwiska. Klimatolodzy ostrzegają, że takich zjawisk będzie więcej

Całodobowe działania w regionie prowadzi Federalna Agencja Zarządzania Kryzysowego (FEMA). Rozmieściła tam dodatkowe zespoły i ostrzega, że w wielu miejscach drogi są już nieprzejezdne, a lokalne służby zgłaszają pierwsze osuwiska. Władze twierdzą, że sytuacja może się pogorszyć z nadejściem kolejnych opadów.

W opinii naukowców sytuacja w Waszyngtonie stanowi kolejną zapowiedź przyszłych zmian klimatycznych.

– Powodzie będą większe i częstsze – stwierdził klimatolog Guillaume Mauger. Jak wyjaśnił, cieplejsza atmosfera magazynuje więcej wilgoci, a coraz rzadszy śnieg sprzyja szybkiemu wzrostowi poziomu rzek.

CZYTAJ TEŻ: Wyciek ropy niedaleko polskiej granicy. Na miejscu są służby ratunkowe