Wchodzisz i wiesz

Wojciech Solarz to kolejna ze znanych osób, które składają życzenia Czytelnikom i Widzom portalu Dziennik.pl. Czego oprócz świata bez wojny życzy Wam ten znany aktor? Marta Kawczyńska

Od 24 grudnia 2025 r. spółdzielnie mieszkaniowe będą musiały dostosować się do nowych przepisów Kodeksu pracy, które wymagają neutralności płciowej w nazwach stanowisk pracy.

W wyniku zderzenia czołowego dwóch samochodów zginęło na miejscu sześć osób. Do tragedii doszło w woj. opolskim. Po zderzeniu jeden z samochodów stanął w płomieniach. Ruch na skrzyżowaniu DK39 i DK94 był zablokowany. Beata Zatońska

Modernizacja jedynej podziemnej elektrowni w Polsce, ukrytej we wnętrzu góry, miała być ogromną inwestycją ważną dla całego systemu. Tymczasem PGE Energia Odnawialna odstąpiła od umowy z konsorcjum GE Hydro France i Mostostal Warszawa, które miało przeprowadzić prace.

Próbujemy uciekać od zmierzenia się z tym, co w nas siedzi, tkwi w trzewiach, z niezałatwionymi konfliktami, niewyjawionymi sprawami i krzywdami, których doświadczyliśmy albo które spowodowaliśmy. Winy nie szukamy w człowieku, tylko w tym stole wigilijnym. WIDEPODCAST PRZYSPOSOBIENIE OBRONNE

Portal The Kyiv Independent opublikował pełną treść nowego amerykańskiego planu pokojowego dla Ukrainy, liczącego 20 punktów. Szczegóły tego planu przedstawił dzień wcześniej ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski podczas spotkania z dziennikarzami. Beata Zatońska

Lista zadań jest długa. Trzeba zaplanować zakupy, posprzątać dom, zaprosić rodzinę, kupić prezenty, nagotować jedzenia na kilka dni. Wszystko to po godzinach pracy w biurze czy zakładzie, bo wolna Wigilia – to mój prezent dla was, mówił niedawno szef Lewicy i marszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty – to nowość obowiązująca dopiero od tego roku.

– I na całe szczęście – mówi Dorota. – Do tej pory to był bieg przez płotki, trzeba było wszystko zrobić przed 24 grudnia, a w samą Wigilię lecieć z roboty do domu i przygotować kolację – dodaje. 

Bieg przez płotki

A jednak przez płotki wciąż codziennie skaczą miliony kobiet. Gdyby trzymać się lekkoatletycznych metafor, zwykle skaczą w trakcie maratonu, a przed świętami i w święta – podczas licznych i intensywnych sprintów. Potwierdzają to badania: z raportu Centre for Economic Analysis (CenEA) wynika, że w święta średnio kobiety spędzają o dwie godziny więcej na gotowaniu niż zwykle. Zajmuje im to 3,5 godziny dziennie, o półtorej więcej niż mężczyznom. Dodatkowo, w okresie świątecznym mężczyźni spędzają więcej godzin w pracy, za to wolny czas w czasie świąt poświęcają w większości na odpoczynek – kontakty z innymi i oglądanie telewizji. Kobiety w tym czasie gotują i sprzątają.

Te wyniki nie dziwią, bo wpisują się w obraz codzienności. W raporcie Komisji Europejskiej znalazło się pytanie: „Czy główną rolą kobiety w życiu jest dbałość o dom i rodzinę”? W Polsce „tak” odpowiedziało 3/4 respondentów (77 proc.). „Tradycyjny” podział ról jest głęboko zakorzeniony w mentalności, która przekłada się na statystyki: z badań CBOS-u wynika, że w przytłaczającej większości to kobiety sprzątają, gotują, piorą, prasują, robią zakupy, załatwiają sprawy urzędowe i zajmują się dziećmi oraz starszymi. Mężczyźni przodują tylko w dwóch kategoriach – zlecaniu usług do wykonania i wykonywaniu drobnych napraw. Czasem też wstawiają zmywarkę i wynoszą śmieci. W święta jest tak samo, tylko bardziej intensywnie.

Czytaj też: Katastrofa lotnicza w Wigilię. Spadła z trzech kilometrów i przetrwała w dżungli

Oczekiwania i presja

Efekt? Presja, frustracja i zmęczenie. – Marzymy, że te święta będą magiczne i piękne, całkiem jak na Instagramie. Tylko, że to zakłamany obraz rzeczywistości, bo prawda jest taka, że w tym czasie jesteśmy zestresowani. Czym? Oczekiwaniami, spotkaniami z bliższą i dalszą rodziną, którą zazwyczaj widuje raz w roku, przygotowaniami, bo chcemy, żeby wszystko było perfekcyjne. Zapominamy przy okazji, że święta to nie tylko pięknie udekorowany dom i 12 potraw na stole, ale przede wszystkim relacje, którym w okresie świątecznym przyglądamy się uważniej. Presja, którą wywieramy sami na siebie, jest ogromna. Najbardziej odczuwają ją kobiety, bo to właśnie one dążą do perfekcjonizmu – mówiła w podcaście „Weź dopytaj” psycholożka Katarzyna Kucewicz. Dodawała, że oczekiwania, które kobiety wobec siebie, wynikają z tego, jak są wychowywane: na miłe, uśmiechnięte, zapracowane matki i żony. 

Dorota: Grudzień i styczeń są straszne. W grudniu wydajemy dodatkowe 2 tys. zł, przez co w styczniu jest naprawdę cienko. Co roku obiecuję sobie, że przygotowania zaplanuję jakoś mądrze, ale ostatecznie jest tak, że trzy dni przed Wigilią siedzę w kuchni do 2 w nocy, a potem idę do pracy. Czemu tak długo? No ktoś musi zrobić barszcz, sałatki, śledzie i całą resztę: kupić prezenty, zapakować, skoordynować. Mąż stawia choinkę, przywozi zakupy i skrobie karpia. 

Aleksandra: W tym roku pierwszy raz rozdałam zadania. Siostra robi ciasta, szwagierka pierogi, barszcz kupiłam. Do tej pory zasuwałam sama, mąż trochę pomagał, odkurzał, spędzał więcej czasu z dziećmi . Ale i tak w Wigilię byłam zmęczona, niewyspana i wściekła. Warczałam na męża i dzieci, więc trudno było o świąteczną atmosferę. 

W święta nierówny podział obowiązków w domu widać jak w soczewce. Podczas gdy 68 proc. mężczyzn jest święcie przekonanych, że wypełniają takie same obowiązki jak ich żony i partnerki, to zdanie podziela zaledwie 35 proc. kobiet. Z „Polki i przedsiębiorczość 2025: Podział obowiązków domowych” wynika, że kobiety poświęcają na obowiązki domowe 40 proc. przeciętnego dnia, a mężczyźni – 26. W święta trzeba doliczyć kilka godzin. Dodatkowe obowiązki powodują dodatkowy stres.

Czytaj też: Świąteczne życzenia Pary Prezydenckiej. „Niech ucichną wszelkie spory”

Miesiąc na dojście do siebie

Nic dziwnego, że święta jako stresujący czas określa 44 proc. kobiet. I 31 proc. mężczyzn. Połowa kobiet mówi, że dojście do siebie po świętach zajmuje im miesiąc lub więcej. 

Aleksandra: Nie chcę robić z siebie męczennicy, bo w końcu poszłam po rozum do głowy i podzieliłam się pracą z rodziną, ale do tej pory święta kojarzą mi się po prostu ze zmęczeniem i stresem. 

Świąteczne zmęczenie nakłada się na to codzienne – bez choinki, prezentów, i fajerwerków. Tych nie ma, kiedy w ciągu roku pracują w domu o 18 dni dłużej niż mężczyźni. OECD podaje, że średnio w domu kobiety pracują tygodniowo 22 godziny, a mężczyźni – 9. 

To tzw. praca reprodukcyjna. Niewidzialna. Sporo warta, choć nieodpłatna: Polski Instytut Ekonomiczny szacuje, że prawie 4 tys. zł miesięcznie w 2023 roku. Inaczej swoją pracę w domu wyceniają przedsiębiorczynie – co piąta swoją pracę w domu wycenia na ponad 6 tys. zł, a kolejne 17 proc. – na 4-6 tys. zł. 

Wniosek? Za święta powinna być premia. A prezenty? Najlepszy byłby równy podział obowiązków. Tak, żeby każdy – i każda – mógł odpocząć. 

Czytaj też: Premier złożył świąteczne życzenia. „Istnieje potęga, która powstrzymuje zło”

Skala inwestycji w sztuczną inteligencję rodzi pytania o kolejną bańkę technologiczną, ale zdaniem legendy Wall Street Ricka Sherlunda takie porównania są uproszczeniem. - To nie jest bańka w klasycznym znaczeniu. Jesteśmy w trakcie dużej zmiany platformowej - mówi jeden z najbardziej doświadczonych analityków rynków technologii.

"Kevin sam w domu" to film, którego emisja w Wigilię stała się już świąteczną tradycją. W tym roku podobnie jak w ubiegłych latach, wyemituje go stacja Polsat. Czy rola Kevina była pisana pod Macaulaya Culkina? Czy pułapki były naprawdę bolesne dla grających złodziei aktorów? Z czego zrobiono śnieg, który padał na planie filmu? Oto kilka ciekawostek o filmie "Kevin sam w domu". Marta Kawczyńska

"Chopin, Chopin!", jedna z największych produkcji w historii polskiego kina, na 50. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych została nagrodzona za scenografię i kostium. Jednak superprodukcja o legendarnym Polaku, która kosztowała aż 72 miliony złotych, zebrała mieszane recenzje i wbrew oczekiwaniom przepadła z kretesem w kinach, zarabiając jedynie nieco ponad 2 miliony. Tak dużej porażki nikt się spodziewał. Być może w związku z tym film szybko trafił na VOD. Gdzie można go obejrzeć? Piotr Kozłowski

Front zachodni był jednym z głównych teatrów działań w czasie Wielkiej Wojny (dopiero później, gdy rozpoczęła się kolejna zawierucha, zaczęto nazywać ją I wojną światową). Front ciągnął się na ponad 600 km, głównie przez terytorium Francji i Belgii. 

„Wrócicie do domów przed Bożym Narodzeniem”

To tam niemieckie wojska odpierała koalicja Francji, Belgii i Wielkiej Brytanii. Później dołączą do nich Amerykanie, choć ich wpływ na przebieg walk da się odczuć dopiero w końcówce wojny, w 1918 roku. 

Jednak na początku konfliktu nikt nie spodziewał się, że potrwa on tak długo. W sierpniu 1914 roku – po obu stronach – dominowało przekonanie, że wojna rozstrzygnie się w ciągu kilku miesięcy, a może nawet tygodni.

Niemcy ruszyli do walk z nakreślonym planem Schlieffena, przygotowanym na dwa fronty jeszcze zanim wojna wybuchła. Kalkulowali, że zmasowanym atakiem przez tereny Belgii i Luksemburga pokonają Francję w ciągu 6 tygodni, po czym przerzucą siły na Wschód, by dołożyć Rosji. 

Także Francuzi i Brytyjczycy liczyli na szybkie pokonanie Fritzów – jak powszechnie określano niemieckich żołnierzy po drugiej stronie okopów. 

Żadna ze stron nie spodziewała się tak wielkiego oporu przeciwnika, który wpędzi ich w wieloletnią, wyniszczającą walkę w błocie. U schyłku jesieni 1914 roku powszechne były więc hasła „Będziecie w domach, zanim liście opadną z drzew” (powtarzane za cesarzem Niemiec Wilhelmem II) lub pełne nadziei nagłówki brytyjskich gazet, że „Wojna skończy się przed Bożym Narodzeniem” (ang. „Home by Christmas”).

Rzeczywistość była jednak mniej romantyczna, a bardziej brutalna. W grudniu sieć okopów ciągnęła się od granicy szwajcarskiej po Morze Północne. Końca wojny widać nie było. 

***

Zaczął się najgorszy okres w ciągu roku. Zima zastała miliony żołnierzy w okopach.

Wino, cygara i rum

Wyniszczający mróz utrudniał logistykę i dostawy jedzenia. Twarda jak skała ziemia uniemożliwiała kopanie nowych rowów, wystawiając oddziały na wrogi ostrzał. Od tygodni żyli w błocie, zmarznięci. Nikt nie mówił o zwycięstwie, skupiano się tylko na przetrwaniu kolejnej nocy. 

W całej Europie w ramach świątecznych kampanii zbierano więc prezenty do wysłania oddziałom przebywającym na froncie. 

Brytyjscy żołnierze otrzymywali mosiężną puszkę z wytłoczoną podobizną księżniczki Marii; w środku tytoń, czekolada i notatka od królowej i króla: „Niech Bóg was chroni i sprowadzi bezpiecznie do domu”. 

Wojska niemieckie w przydziale dostały prezenty od cesarza Wilhelma II: żołnierze fajki i tytoń, a oficerowie paczki papierosów. 

Gromadzenie francuskich paczek nadzorował prezydent Raymond Poincare na kilka dni przed Bożym Narodzeniem. 22 grudnia dziennik „Le Tempds” donosił: „Duża liczba paczek jest gotowa do transportu na front; producenci wina dostarczyli 1200 butelek”.

Usłyszeli „Stille Nacht”. Noc ucichła

Z podarkami nastroje w okopach nieco się poprawiły. Mróz nadal jednak trzymał wrogie armie w wykopanych przez nie dołach. O rozejm apelował zresztą na początku grudnia ówczesny, świeżo wybrany papież Benedykt XV. Dowództwa pozostały głuche na wezwanie Stolicy Apostolskiej. 

Prowizoryczne schronienia na czas świąt postanowiono nieco udekorować, licząc na to, że artyleryjski ostrzał z drugiej strony w tym „magicznym czasie” osłabnie. 

***

Piechurzy Wilhelma II ozdabiali okopy Tannenbäume – czyli głównie znalezionymi w okolicy jodłami – oraz lampkami.

Przyszła Wigilia.

Około południa pod Ypres na terenie Belgii artyleryjski ogień ustał. Brytyjczycy dziwili się. Podobnie okopani żołnierze II Rzeszy – nie żyli jednak nadzieją, a raczej czekali na niespodziewany atak. „Niepokojąca cisza” – odnotował oficer niemieckiej armii Walther Stennes. 

„Jeśli Wy nie będziecie strzelać, to my też”

„Niemcy zaczęli śpiewać ›Stille Nacht‹. Nigdy nie zapomnę tego niesamowitego piękna” – zanotował w liście do bliskich brytyjski żołnierz (korespondencja zachowała się i trafiła do książki „The Christmas Truce: The Western Front, December 1914”).

Unosząca się kolęda dotarła do alianckich oddziałów. Według różnych relacji ci mieli odpowiedzieć śpiewem „Silent Night”. I rzeczywiście – tej nocy działa ucichły. Choć nie wszędzie, ale o tym później.

Skonsternowani żołnierze brytyjscy, pomimo bezwzględnego zakazu opuszczania pozycji bez rozkazu (co groziło surowymi karami), widząc zbliżających się i śpiewających kolędy Niemców, także zaczęli wychodzić z ukrycia. Jak opisują historycy, z inicjatywą tymczasowego rozejmu wychodzili najczęściej szeregowi i młodsi oficerowie. W myśl zasady: jeśli wy nie będziecie strzelać, to i my nie będziemy. 

W komunikacji pomagała niewielka odległość między wrogimi armiami. Na wielu odcinkach frontu żołnierze, którzy jeszcze kilkanaście godzin wcześniej strzelali niemal na oślep z nadzieją, że trafią wroga, teraz wypełzali na powierzchnię z okopów, bratając się z niedawnymi celami. 

Boże Narodzenie na ziemi niczyjej

Tak w Wigilię Bożego Narodzenia, na pasie ziemi niczyjej między okopami, doszło do świątecznego pojednania. Niemcy i Brytyjczycy częstowali się cygarami, papierosami i rumem. 

– Podszedłem wtedy do kilku Niemców i uścisnąłem im dłoń. Byli dokładnie tacy sami jak nasi żołnierze – zapamiętał Edward Hulse (z archiwów British Library).

Także Francuzi witali wrogów z szampanem w rękach. Paląc papierosy przy drucie kolczastym, wykrzykiwali, że „trzeba skończyć tę wojnę”. 

Niezdarnie, w ciężkich butach. Mecz piłkarski w czasie I wojny światowej

Najgłośniej w relacjach uczestników Wielkiej Wojny wybrzmiewa niecodzienne – nawet jak na warunki oddolnego bożonarodzeniowego rozejmu – wydarzenie sportowe. Relacje pojawiały się w listach i gazetach, ale wspomnienia z pierwszej ręki o obserwowaniu czy udziale w piłkarskim meczu są bardzo rzadkie. 

Malcolm Brown w książce o świątecznym rozejmie odnotował: „Nikt nie pamięta wyniku. Wszyscy pamiętają, że grali”. 

Nie był to też najprawdopodobniej jeden mecz, a kilka niezależnych epizodów, o czym świadczą wzmianki z różnych odcinków frontu zachodniego. 

W pobliżu Armentieres rozgrywkę przerwano, gdy piłka przedziurawiła się po kopnięciu w drut kolczasty na skraju okopów.

Bożonarodzeniowe pojednanie było też okazją, by pochować zwłoki poległych. Ciała odrywano od przymarzniętej ziemi. Alianci pomagali chować bohaterów II Rzeszy i wzajemnie. 

***

Generałowie byli wściekli

Próby braterstwa nie zawsze kończyły się sukcesem. Żołnierz pierwszego batalionu Hertfordshire Regiment pamięta, że on i jego kompani zignorowali wywołujących ich Niemców.

Wojna to nie miejsce, by widzieć we wrogu człowieka

Rozejm trwał kilka dni. Według niektórych relacji niespełna trzy dni, według innych – nawet jeszcze kilkanaście godzin po Nowym Roku, jednak to zapewne wyjątki. Wojna to nie miejsce, by widzieć we wrogu człowieka. 

Znajdujący się na tyłach generałowie, gdy doszła do nich wiadomość o świątecznym pojednaniu, wydali natychmiastowe rozkazy powrotu do okopów i otwarcia ognia. 

„Przeklinaliśmy ich. Nienawidziliśmy widoku cholernych generałów” – zapamiętał George Ashurst w relacji przytoczonej przez Imperial War Museum.

***

Historia, choć po latach pobrzmiewa romantycznymi nutami, w realiach wojny była niczym więcej, jak aktem nieposłuszeństwa.

W kolejnych latach podobne rozejmy już nie doszły do skutku. Kolejne miesiące wyniszczającej walki nie sprzyjały wyciągnięciu ręki do wroga. Po obu stronach nienawiść narastała. Po użyciu pierwszych gazów bojowych w trakcie walk w 1915 r. i bombardowaniach z powietrza świątecznie pojednanie nie miało szans na sukces. 

Zobacz także: Ukraiński front to śmiertelne połączenie starej i nowej wojny

Tankowce z ropą omijają amerykańską blokadę i wypływają z Wenezueli - informują maklerzy. Administracja prezydenta USA Donalda Trumpa w ostatnim czasie coraz mocniej stara się ograniczać dochody władz w Caracas z ropy naftowej.

– Linia rozmieszczenia wojsk w dniu zawarcia porozumienia jest de facto uznana za linię kontaktową. Grupa robocza spotka się, aby ustalić rozmieszczenie sił niezbędnych do zakończenia konfliktu, a także określić parametry przyszłych specjalnych stref ekonomicznych – powiedział Zełenski. 

  

Ukraiński prezydent rozmawiał z dziennikarzami we wtorek, ale wypowiedzi ze spotkania zostały opublikowane dzień później. 

Czytaj także: Kolejny wybuch auta pułapki w Moskwie. Zginęli policjanci

Zełenski poinformował, że Ukraina przedstawi 20-punktowe porozumienie pokojowe, dotyczące wojny z Rosją, do ratyfikacji przez parlament lub przeprowadzi w tej sprawie ogólnokrajowe referendum. Dopuścił też możliwość zorganizowania w kraju wyborów równocześnie z referendum.

– Ukraina przedstawi to porozumienie do ratyfikacji przez parlament i/lub przeprowadzi ogólnokrajowe referendum w celu jego zatwierdzenia w formule „tak” lub „nie”. Ukraina może zdecydować się na przeprowadzenie wyborów równocześnie z referendum – mówił Zełenski. 

Ludzie mogą wybrać, czy takie zakończenie im odpowiada

– Możemy zdecydować się na referendum nad pełnym porozumieniem, które usankcjonuje zakończenie wojny, ponieważ ludzie mogą wybrać: czy takie zakończenie nam odpowiada, czy nie. Wówczas odbędzie się referendum. Na jego przeprowadzenie potrzeba co najmniej 60 dni. Potrzebujemy też realnego zawieszenia broni na okres 60 dni. W przeciwnym razie nie będziemy w stanie (tego referendum) przeprowadzić – zaznaczył prezydent. 

  

Szef państwa ukraińskiego wyjaśnił, że referendum zorganizowane w inny sposób nie miałoby mocy prawnej. Jak przyznał, przeprowadzenie głosowania byłoby dużym wyzwaniem. 

Referendum nie może być pod ostrzałem

  

– Ale kto pójdzie na referendum pod ostrzałem? Doskonale wiem, ile milionów ludzi musi wziąć udział, aby referendum miało moc prawną. Część obywateli znajduje się na tymczasowo okupowanych terytoriach i nie może głosować. Powiedzmy uczciwie – oni nie mogą decydować o tym, jak zakończyć wojnę – podkreślił szef państwa. 

  

Dodał również, że proces przygotowania referendum oraz samo głosowanie na terytoriach kontrolowanych przez Ukrainę muszą odbywać się w warunkach całkowitego bezpieczeństwa.

Jeśli Putin zaakceptuje propozycję, dokument mają podpisać przywódcy USA, Ukrainy, Rosji i Europy. Nie sprecyzowano, jacy europejscy przywódcy mieliby złożyć podpisy pod porozumieniem pokojowym. Poniżej publikujemy pełną treść najnowszego projektu umowy.

1. Sygnatariusze potwierdzają, że Ukraina jest suwerennym państwem.

2. Dokument stanowi pełne i niepodważalne porozumienie o nieagresji między Rosją a Ukrainą. Utworzony zostanie mechanizm monitorowania linii konfliktu z wykorzystaniem bezzałogowych systemów nadzoru satelitarnego, zapewniający wczesne wykrywanie naruszeń.

3. Ukraina otrzyma gwarancje bezpieczeństwa.

4. Liczebność sił zbrojnych Ukrainy w czasie pokoju pozostanie na poziomie 800 tys. żołnierzy.

5. Stany Zjednoczone, NATO i europejskie państwa-sygnatariusze udzielą Ukrainie gwarancji „podobnych do artykułu 5”. Obowiązują następujące zasady:

A) Jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, zostanie podjęta skoordynowana reakcja militarna i przywrócone zostaną wszystkie globalne sankcje wobec Rosji.

B) Jeśli Ukraina zaatakuje Rosję lub otworzy ogień na terytorium Rosji bez prowokacji, gwarancje bezpieczeństwa zostaną uznane za nieważne. Jeśli Rosja otworzy ogień wobec Ukrainy, gwarancje bezpieczeństwa wejdą w życie.

C) Stany Zjednoczone otrzymają rekompensatę za udzielenie gwarancji bezpieczeństwa (Punkt C został usunięty).

D) Podpisane wcześniej dwustronne umowy bezpieczeństwa między Ukrainą a około 30 krajami pozostaną w mocy.

6. Rosja sformalizuje swoje stanowisko o nieagresji wobec Europy i Ukrainy we wszystkich niezbędnych ustawach i dokumentach. Ratyfikuje je rosyjska Duma Państwowa (niższa izba parlamentu - PAP).

7. Ukraina stanie się członkiem UE w jasno określonym terminie i otrzyma krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego (W przywołanej przez The Kyiv Independent wypowiedzi Zełenski zasugerował, że może to być rok 2027 lub 2028 - PAP).

8. Ukraina otrzyma globalny pakiet rozwojowy, szczegółowo opisany w odrębnej umowie, obejmujący różne obszary gospodarcze:

A) Utworzony zostanie fundusz rozwojowy przeznaczony na inwestycje w szybko rozwijające się branże, w tym technologie, centra danych i sztuczną inteligencję.

B) Stany Zjednoczone i amerykańskie przedsiębiorstwa będą współpracować z Ukrainą w celu wspólnego inwestowania w odbudowę, modernizację i eksploatację ukraińskiej infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i magazynów.

C) Podjęte zostaną wspólne wysiłki na rzecz odbudowy obszarów zniszczonych podczas wojny, skoncentrowane na odbudowie i modernizacji miast i dzielnic mieszkaniowych.

D) Priorytetem będzie rozwój infrastruktury.

E) Rozszerzona zostanie eksploatacja minerałów i zasobów naturalnych.

F) Bank Światowy zapewni specjalny pakiet finansowy w celu wsparcia przyspieszenia tych działań.

G) Utworzona zostanie grupa robocza wysokiego szczebla, co obejmie powołanie czołowego światowego eksperta finansowego jako administratora ds. dobrobytu, aby nadzorował realizację strategicznego planu odbudowy i przyszłego dobrobytu.

9. Utworzonych zostanie kilka funduszy zajmujących się odbudową ukraińskiej gospodarki, odbudową zniszczonych obszarów i regionów oraz kwestiami humanitarnymi. Celem jest zebranie 800 mld dolarów, czyli szacunkowego kosztu zniszczeń spowodowanych przez wojnę Rosji.

10. Ukraina przyspieszy proces negocjacji umowy o wolnym handlu ze Stanami Zjednoczonymi.

11. Ukraina potwierdza swoje zobowiązanie do pozostania państwem nieposiadającym broni jądrowej, zgodnie z Traktatem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.

12. Kontrola nad Zaporoską Elektrownią Atomową i przywrócenie działania elektrowni wodnej w Kachowce. Waszyngton proponuje, aby Zaporoska Elektrownia Atomowa była wspólnie zarządzana przez Ukrainę, Rosję i USA, przy czym każdy kraj kontrolowałby 33 proc., a USA pełniłyby rolę głównego nadzorcy elektrowni. Ukraina sprzeciwia się kontroli Rosji nad elektrownią. Kijów proponuje, aby elektrownia była zarządzana przez spółkę joint venture złożoną z USA i Ukrainy, gdzie 50 proc. wytworzonej energii elektrycznej trafi na terytoria kontrolowane przez Ukrainę, a USA będą decydować o dystrybucji pozostałych 50 proc.

13. Ukraina i Rosja wprowadzą programy nauczania promujące zrozumienie i tolerancję dla różnych kultur oraz zwalczające rasizm i uprzedzenia. Ukraina przyjmie przepisy UE dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowej.

14. W obwodach donieckim, ługańskim, zaporoskim i chersońskim linia pozycji wojskowych w dniu podpisania porozumienia zostanie uznana za faktyczną linię frontu.

A) Aby określić ruchy wojsk niezbędne do zakończenia wojny i utworzenia potencjalnych „wolnych stref gospodarczych”, Rosja wycofa swoje wojska z tych obszarów (Zełenski wyjaśnił, że „potencjalne wolne strefy gospodarcze” mogłyby być kompromisem w żądaniach terytorialnych obu stron - PAP).

B) Aby porozumienie mogło wejść w życie, Rosja musi wycofać swoje wojska z okupowanych części obwodów dniepropietrowskiego, mikołajowskiego, sumskiego i charkowskiego.

C) Siły międzynarodowe zostaną rozmieszczone wzdłuż linii frontu w celu monitorowania realizacji porozumienia.

D) Strony zgadzają się przestrzegać zasad i zobowiązań nałożonych przez konwencje genewskie z 1949 r. i protokoły dodatkowe do nich, w tym powszechnych praw człowieka.

15. Rosja i Ukraina zobowiązują się do powstrzymania się od użycia siły w celu zmiany ustaleń terytorialnych i będą rozwiązywać wszelkie spory drogą dyplomatyczną.

16. Rosja nie będzie utrudniać Ukrainie korzystania z rzeki Dniepr i Morza Czarnego do celów handlowych. Oddzielna umowa morska zapewni swobodę żeglugi i transportu, a okupowana przez Rosję Mierzeja Kinburnska zostanie zdemilitaryzowana.

17. Utworzenie komitetu humanitarnego, który zapewni:

A) Wymianę wszystkich więźniów na zasadzie „wszyscy za wszystkich”.

B) Uwolnienie wszystkich zatrzymanych cywilów, w tym dzieci i więźniów politycznych.

C) Podjęcie działań mających na celu rozwiązanie problemów i złagodzenie cierpień ofiar konfliktu.

18. Ukraina musi przeprowadzić wybory prezydenckie najszybciej jak to możliwe po podpisaniu porozumienia.

19. Porozumienie będzie prawnie wiążące. Jego realizacja będzie monitorowana przez Radę Pokoju, której przewodniczy prezydent USA Donald Trump. W procesie tym wezmą udział Ukraina, Europa, NATO, Rosja i Stany Zjednoczone. Naruszenia będą skutkowały sankcjami.

20. Zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po wyrażeniu zgody na porozumienie przez wszystkie strony.

Święta to dobry czas na rozmowę z dzieckiem? - My mamy zadanie do wykonania, a dzieci najczęściej nam przeszkadzają - mówi psycholożka. - No, chyba że kosztem wyprasowanego obrusiku zaangażujemy dzieci w przygotowania. Wtedy dzieje się magia - dodaje.

"Niech ucichną dzisiaj wszelkie spory. Życzymy pokoju i pomyślności w Boże Narodzenie i we wszystkie dni Nowego Roku" - powiedziała Marta Nawrocka. Prezydent Karol Nawrocki i pierwsza dama złożyli świąteczne życzenia. Bożonarodzeniowe życzenia do Polaków skierował także premier Donald Tusk. Beata Zatońska

Chiny i Indie zablokowały dostęp do swoich portów dla co najmniej 20 tankowców przewożących rosyjską ropę. Rosyjskie koncerny wciąż próbują sprzedawać surowiec na rynkach międzynarodowych, często jednak bez wskazania konkretnego odbiorcy. Wiele statków stoi na morzu miesiącami, co powoduje znaczne obniżki cen ropy - pisze "Rzeczpospolita".

"Święta Bożego Narodzenia są okazją do świadectwa miłości, cierpliwości i przebaczenia; wzywają do pojednania i uważnej obecności w świecie pełnym bólu, niepewności i konfliktów" - powiedział prymas Polski abp Wojciech Polak. Beata Zatońska

Artykuł aktualizowany...

Ujawniono teaser oraz datę premiery serialu kryminalnego "Młody Sherlock", w którym w rolę Sherlocka Holmesa wciela się Hero Fiennes Tiffin znany z przebojowej serii "After". Ta nowa interpretacja historii kultowego detektywa została stworzona przez Guya Ritchiego, który ma już na koncie dochodową kinową serię o najsłynniejszym detektywie świata. Gdzie i kiedy będzie można oglądać nowy serial? Piotr Kozłowski

Związek Banków Polskich szacuje, że w przyszłym roku polski sektor bankowy osiągnie łączny zysk w przedziale 27,1-34,3 mld złotych, przy czym w scenariuszu bazowym, uznawanym za najbardziej prawdopodobny, zysk wyniesie 30,8 mld zł. Oznacza to znaczący spadek w porównaniu z rokiem bieżącym.