Wchodzisz i wiesz

Prime Video ujawniło nowe informacje o serialu dokumentalnym opowiadającym historię Doroty "Dody" Rabczewskiej, której życie osobiste i kariera odzwierciedlają istotne zmiany w polskiej popkulturze. Produkcja ma przedstawić barwne i kontrowersyjne życie jednej z najsłynniejszych polskich artystek. Widzowie poznają jej burzliwe związki i bardzo emocjonalne rozstania, a także liczne konflikty z mediami i innymi celebrytami. Piotr Kozłowski

Grudzień 2025 na chwilę zmieni się w wiosnę. W najbliższych dniach do Polski wkroczy niespotykanie ciepła masa powietrza, niosąca ze sobą temperatury sięgające nawet 15 stopni Celsjusza. Ta nietypowa, jak na pierwszą połowę grudnia, stabilna i ciepła pogoda będzie zjawiskiem, które bardzo rzadko zdarza się o tej porze roku. Oto prognoza pogody. Anna Kot

Masz wrażenie, że o historii wiesz wszystko? Ten quiz może to zweryfikować. 10 trudnych pytań - od starożytności po XX wiek - sprawdzi, czy Twoja wiedza jest naprawdę na medal, jak na mistrza przystało. Weronika Papiernik

Zaledwie kilka dni temu hiszpańska Policia Nacional (Policja Krajowa) poinformowała w sieci, że 45-letni Christian Hernán Yong Granadino ps. „Chuki” trafił na listę najbardziej poszukiwanych przestępców Europolu. Pochodzący z Peru mężczyzna był poszukiwany od 2010 r. za brutalne zamordowanie 16-letniej Silvii Rodríguez Fernández w madryckiej gminie Leganés.

 

Hiszpański dziennik „As” ustalił, że dziewczyna poznała Christiana, gdy miała 14 lat. To ona utrzymywała swojego kochanka, który nigdy nie skalał sobie rąk pracą. Związek był naznaczony przemocą. „Chuki” miał wielokrotnie robić dziewczynie awantury z byle powodu, a nawet grozić jej. Gdy w październiku 2010 r. pobił nastolatkę, ta go rzuciła.

 

Jeden z najbardziej poszukiwanych przestępców w Europie schwytany. „Chuki” ukrywał się w Peru

Granadino nie mógł się z tym pogodzić i zaczął nękać byłą partnerkę. Słał jej dziesiątki wiadomości, śledził, a nawet nachodził w pracy. Wielokrotnie miał pojawić się przed jej mieszkaniem, dobijając się do drzwi.

 

W końcu „Chuki” postanowił „ukarać” nastolatkę i dostał się do jej mieszkania, gdzie maczetą poderżnął Silvii gardło. Następnie ukrył zwłoki w walizce, którą wyniósł do pobliskiego śmietnika. Kilka godzin później poleciał do Limy, co sugeruje, że zaplanował zbrodnię znacznie wcześniej.

 

Czytaj także: Zabójstwo Mai z Mławy. Grecki Sąd Najwyższy zadecydował 

Dzień później zwłoki dziewczyny znalazł bezdomny przeszukujący śmietnik.

 

Krewni doprowadzili policję do zbiega

 

Śledczy bardzo szybko powiązali zabójstwo z „Chukim”. Znaleźli się świadkowie, którzy widzieli, jak targa walizę. Przy zwłokach znaleziono też ślady jego DNA i odciski palców. Jednak sam sprawca zniknął.

 

W ostatnich miesiącach hiszpańscy policjanci trafili na ślad Granadiny. Potwierdziły się ich podejrzenia, że wciąż ukrywa się w Peru. Morderca nie opuścił nawet Limy. To właśnie tam dopadli go kilka dni temu agenci z Dyrekcji Śledczej ds. Handlu Ludźmi i Przemytu Migrantów Policji Krajowej Peru.

 

Okazało się, że zbieg od 15 lat żył w ojczyźnie pod zmienianą tożsamością. Zgubiły go jednak kontakty z bliskimi. W najbliższym czasie zostanie wydany Hiszpanii, gdzie czeka go proces o zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem.

 

Czytaj także: Zabił, poćwiartował zwłoki i zakopał w workach. 19-latek z zarzutami

Mohammad Reza Ghaffari, właściciel firmy Rezaayat Khodro Taravat Novin, został powieszony po tym, jak irański Sąd Najwyższy podtrzymał jego wyrok śmierci za „zakłócenie na dużą skalę systemu gospodarczego kraju” i oszustwo internetowe” – poinformowała irańska agencja Mizan Online.

 

Mohammad Reza Ghaffari był właścicielem firmy, która od 2013 r. obiecywała sprzedaż samochodów po cenach niższych niż rynkowe. Po jakimś czasie poszerzono ofertę o nieruchomości oraz inwestycji. Okazało się, że była to klasyczna piramida finansowa, która wypłaty dla klientów pokrywała ze środków nowo pozyskanych osób. W sumie firma oszukała ponad 28 tys. klientów na kwotę ok. 350 mln dol. – podała AFP.

 

Podczas rozprawy Ghaffari oświadczył, iż jest gotowy zwrócić pieniądze inwestorom, co mogłoby oszczędzić mu egzekucji. Jednak pomimo „kilku ostrzeżeń i terminów”, nie wywiązał się ze swoich zobowiązań.

 

Czytaj także: Egzekucje w Iranie. Śmierć może grozić nawet za sprzedaż sprzętu do internetu 

Używane samochody jako inwestycja

 

Niemiecka agencja dpa zauważyła, że wielu Irańczyków musi oszczędzać latami, by pozwolić sobie na zakup samochodu. Ich ceny zawyża zakaz importu, który nie dotyczy jedynie kilku producentów.

 

„Używane samochody prawie nie tracą na wartości i są traktowane jako inwestycja. Samochód (...) jest również postrzegany jako symbol statusu” - napisała dpa.

 

Kara śmierci w Iranie jest zazwyczaj stosowana w przypadku morderstw i gwałtów, ale także w sprawach gospodarczych i szpiegostwa. Iran, który wykonuje najwięcej egzekucji poprzez powieszenie, jest drugim krajem wykonującym najwięcej egzekucji na świecie po Chinach - oceniają organizacje praw człowieka, w tym Amnesty International.

 

Niektóre wyroki wykonywane są w miejsca publicznych przy pomocy dźwigów.

 

Czytaj także: Zdarza się rzadko i tylko w poważnych sprawach. Publiczna egzekucja w Iranie

Podczas gdy angielskie słowa, takie jak „harmony” (harmonia), „lullaby” (kołysanka) czy „melody” (melodia), brzmią dla wielu osób miękko i przyjemnie, „drudge” (popychadło), „blunt” (tępy) czy „moist” (wilgotny) są zazwyczaj postrzegane jako szorstkie lub nieprzyjemne.

To, dlaczego niektóre słowa wywołują przyjemne skojarzenia, a inne brzmią nieprzyjemnie, jest od dawna przedmiotem spekulacji. Do tej pory jednak nie było jasne, czy rzeczywiście uważamy za piękny sam dźwięk, czy też nasze postrzeganie piękna jest kształtowane przede wszystkim przez znaczenie słowa.

Nowe badanie, które przeprowadziła językoznawczyni Theresa Matzinger z Uniwersytetu Wiedeńskiego, sugeruje, że skład fonemiczny słów (zestawienie najmniejszych dźwięków) wpływa na to, jak je postrzegamy i jak dobrze zapamiętujemy.

Badanie

Naukowcy testowali sztuczne pseudosłowa bez znaczenia (np. clisious, smanious, drikious) pod kątem ich walorów estetycznych. Pozwoliło to po raz pierwszy zbadać, jak same dźwięki, niezależnie od znaczenia, wpływają na percepcję. Zespół badał również, czy walory estetyczne dźwięków wpływają na łatwość uczenia się słów.

Stu anglojęzycznych uczestników słyszało i widziało zapis różnych pseudosłów, które celowo, w oparciu o wcześniejsze anegdotyczne opisy, zostały zaprojektowane tak, aby brzmiały „atrakcyjnie”, „neutralnie” lub „nieatrakcyjnie”.

Najpierw poproszono uczestników o zapamiętanie listy słów, następnie o ich przypomnienie sobie, a na koniec o ocenę, jak piękne wydaje im się każde z nich.

„Odkryliśmy, że słowa, które uczestnicy najlepiej zapamiętali, to również te, które ocenili jako najpiękniejsze – ale nie zawsze były to słowa, które my, jako badacze, pierwotnie zaprojektowaliśmy jako najpiękniejsze” – wyjaśniła wypowiadająca się w materiałach prasowych Matzinger.  

„Otwarte pytanie”

Wcześniejsze badania nad pięknem słów były zatem prawdopodobnie silnie uwarunkowane ich znaczeniem, które mogło przyćmić estetyczne walory dźwięków.

„Czy lepiej pamiętamy rzeczy, ponieważ uważamy je za piękne, czy też uważamy je za piękne, ponieważ łatwiej je zapamiętać – to pozostaje otwartym pytaniem” – przyznała Matzinger, cytowana w informacji prasowej związanej z publikacją. „Możliwe jest również, że pewne kombinacje dźwięków wydają się bardziej znajome, ponieważ często występują w języku ojczystym, a ta znajomość sprawia, że są one zarówno bardziej estetyczne, jak i łatwiejsze do zapamiętania, podobnie jak znane melodie w muzyce” – dodała.

Zaobserwowane powiązania mogą mieć implikacje dla nauki języków obcych, strategii marketingowych, a nawet zmian językowych w kolejnych pokoleniach. „Niektóre wzorce dźwiękowe mogą utrzymywać się w językach, ponieważ brzmią przyjemnie, podczas gdy inne mogą zanikać, ponieważ uważamy je za mniej atrakcyjne” – spekuluje Matzinger.

Czytaj też: „Adoptowanie zwierząt”? Prof. Bralczyk: To określenie bardzo niestosowne

Nie ma chyba osoby, która nie lubi pierogów. Mniej jednak jest tych, którzy potrafią je zrobić tak, by ciasto było miękkie i elastyczne, Tymczasem okazuje się, że nie jest to aż tak bardzo skomplikowane. Wystarczą tylko trzy składniki. Taki przepis na ciasto na pierogi, które zawsze wychodzi, poleca Magda Gessler. Marta Kawczyńska

Zakwas z buraka to naturalny eliksir zdrowia! Jego regularne picie dostarcza organizmowi cennych składników, tj. żelazo, witamina C i bakterie probiotyczne. Jak go zrobić? Jak przygotować idealny zakwas buraczany na barszcz wigilijny? Ile soli dodać, by fermentacja przebiegła prawidłowo? Jak uniknąć pleśni i rozpoznać, czy zakwas się zepsuł? Uważaj na te szczegóły, wtedy zakwas wyjdzie zawsze! Marzena Sarniewicz

„Myśliwiec J-15, który wystartował z lotniskowca chińskiej marynarki wojennej Liaoning, uaktywnił swój radar”, by namierzyć japoński myśliwiec F-15 mający go przechwycić – podał japoński resort.

Tokio nazwało ten incydent „niebezpiecznym i nadzwyczaj godnym ubolewania”, po czym skierowało do Pekinu „zdecydowany protest”.

Japonia oskarża Chiny o namierzanie myśliwców. Pekin zaprzecza

Według japońskiego resortu obrony podobny incydent z udziałem innych samolotów sił powietrznych obydwu krajów powtórzył się około 2 godz. później.

Chińska marynarka wojenna określiła twierdzenia Japonii jako „całkowicie niezgodne z prawdą” i zażądała od Tokio natychmiastowego zaprzestania oszczerstw.

Stosunki między dwoma krajami są napięte od listopada, kiedy to nowa premierka Japonii Sanae Takaichi dała do zrozumienia, że jej kraj może interweniować militarnie w razie chińskiego ataku na Tajwan.

Czytaj też: „Modelowy sojusznik”. Szef Pentagonu chwali Polskę i apeluje do Europy

Legia Warszawa w 18. kolejce Ekstraklasy przegrała na wyjeździe z Piastem Gliwice 0:2. "Wojskowi" mieli w tym sezonie walczyć o mistrzostwo Polski, a aktualnie są w strefie spadkowej. "Przepraszam kibiców, ale wierzę, że w końcu się obudzimy" - powiedział trener stołecznych piłkarzy, Inaki Astiz. Michał Ignasiewicz

Jedna z polskich telewizji na przekór pogodzie za oknem w Polsce pragnie zaprosić widzów na wyjątkowe premiery filmów romantycznych, które zagoszczą na antenie w trzy kolejne niedziele grudnia o godz. 20:00 i przeniosą odbiorców przed telewizorami do słonecznych destynacji. Jakie filmy zobaczymy i gdzie? Piotr Kozłowski

Obwód królewiecki, będący niegdyś silnym bastionem wojskowym ZSRR, obecnie staje się kluczowym elementem rosyjskiej strategii militarnej, z potencjałem do działań sabotażowych i zakłóceń GPS.

Wzrost cen złota i innych metali szlachetnych na świecie sprawił, że również medale triumfatorów przyszłorocznych zimowych igrzysk w Mediolanie i Cortinie d'Ampezzo będą realnie znacznie cenniejsze niż w przeszłości. Zawierają złoto o wartości ponad 800 dolarów. Michał Ignasiewicz

W tym quizie pytamy o znane polskie seriale. My podajemy imiona lub nazwiska trzech postaci, Wy zgadujecie tytuł serialu. Trudno nie będzie, ale ostatnie pytanie może trochę namieszać. Marta Kawczyńska

Dla zdrowia zębów, od kosztownych gadżetów - ważniejsze jest odpowiednie szczotkowanie – wykazała obszerna analiza. Według naukowców, którzy ją zrealizowali, kluczową sprawą jest dostatecznie długi czas czyszczenia. Weronika Papiernik

Historia Polski czasów PRL pełna była zawirowań i zwrotów akcji. W tym quizie pytamy o wydarzenia minionej epoki oraz osobowości polityczne z tamtych lat. Sprawdźcie się w naszym quizie jak dobrze pamiętacie ważne wydarzenia czasów PRL. Marta Kawczyńska

Wiceszef MON Cezary Tomczyk podkreślił, że użycie syren alarmowych w sobotę rano w Lubartowie było "wypadkiem przy pracy”. Według niego, takie sytuacje zdarzają się rzadko i za każdym razem, kiedy taka sytuacja ma miejsce, społeczeństwo staje się mądrzejsze, gdyż ludzie dostrzegają jak ważne są alarmy. Weronika Papiernik

"Europa pozostaje ważnym partnerem dla USA, ale również widać pewien dystans do samej Europy" - mówi gen. Roman Polko o Strategii Bezpieczeństwa USA. Jak dodał, dla Polski powinien wynikać wniosek, że w ramach UE powinniśmy podnieść udział w światowym PKB, bo wtedy będziemy dla USA ważniejszym partnerem. Weronika Papiernik

Już na początku rozmowy pada mocne pytanie o to, jak trudnym gatunkiem są… ludzie. Dorota Sumińska odpowiada bez wahania i z właściwą sobie szczerością, że człowiek jest „bardzo trudnym, okrutnym i niedobrym gatunkiem”, a w ewolucji „jedynym, który się nie udał”. Kiedy Mariusz Szczygieł przywołuje przykłady naszych cywilizacyjnych sukcesów – „wymyśliliśmy penicylinę, polecieliśmy w kosmos, wymyśliliśmy internet” – Sumińska pyta, co właściwie dało to światu. Zwraca uwagę, że nie mieszkamy na Ziemi sami, a inne gatunki nie zyskały absolutnie nic na naszych wynalazkach.

Dorota Sumińska gościem Mariusza Szczygła w programie „Rozmowy (nie)wygodne”

W programie pojawia się również temat zwierząt najbardziej podobnych do człowieka. Sumińska wymienia tu szympansa, podkreślając, że przypomina nas przede wszystkim w naszych ciemnych stronach. „Potrafi mordować przedstawicieli swojego gatunku, knuje, politykuje w nieelegancki sposób” – mówi, dodając, że choć szympansy mają w sobie ludzkie wady, to wciąż pozostają od nas lepsze. Opowiada także o dramatycznej sytuacji tych zwierząt, zauważając, że rzadko zdajemy sobie sprawę, jak bliskie są wyginięciu.

Zapraszamy do obejrzenia programu „Rozmowy (nie)wygodne” w niedzielę o 21:15 w TVP Info.

Czytaj też: „Mrok, rozum i święty spokój”. Anja Orthodox u Mariusza Szczygła

Do zdarzenia doszło w sobotę po godzinie 17:00.

Urodziła na stacji benzynowej

Po wezwaniu pomocy jako pierwsi na miejscu zjawili się strażacy z lokalnej OSP oraz zastęp PSP z Nowego Targu, a następnie karetka pogotowia.

– Szczęśliwym zbiegiem okoliczności na stacji przebywała również położna z nowotarskiego szpitala, która udzieliła rodzącej fachowej pomocy – przekazał dyżurny nowotarskiej straży pożarnej.

Mama i córka czują się dobrze. Zostały przetransportowane karetką na oddział ginekologiczno-położniczy w Nowym Targu.

Czytaj też: Poważny wypadek na Podkarpaciu. Cztery osoby ranne