Wchodzisz i wiesz

Lokalne władze poinformowały, że Karyna Bachur zginęła podczas ostrzału miasta Berestyn w obwodzie charkowskim. Odniosła ranę odłamkową, kiedy biegła do piwnicy, żeby się ukryć. Została przewieziona do szpitala, ale zmarła podczas operacji.

Śmierć 17-latki potwierdził w wpisie na Telegramie Ołeh Syniehubow, gubernator obwodu charkowskiego.

Pociski Iskander-M i drony w rosyjskim ataku

W nocy z poniedziałku na wtorek rosyjskie ataki zostały przeprowadzone przypuszczalnie przy użyciu czterech pocisków Iskander-M oraz ponad stu dronów, głównie typu Shahed i Gerbera. Zginęły dwie osoby, w tym dwie kobiety w przygranicznym mieście Horodnia. Uszkodzeniu uległo około stu domów, zabudowań gospodarczych, kościół oraz infrastruktura kolejowa.

We wtorek armia rosyjska przeprowadziła ataki na obiekty energetyczne w obwodach dniepropietrowskim, sumskim, chersońskim i donieckim – podało ukraińskie ministerstwo energetyki. „W uszkodzonych obiektach infrastruktury energetycznej trwają prace remontowo-naprawcze” – przekazał resort.

Czytaj także: Konkurs na zabijanie jeńców. Makabryczna „zabawa” rosyjskich neonazistów

Podczas rozmów w Pekinie strona chińska domagała się wycofania słów premierki. Tokio odmówiło, podkreślając, że stanowisko Japonii „nie uległo zmianie” i że liczy na pokojowe rozwiązanie kwestii Tajwanu.

Pekin odradza podróże do Japonii

Chiny odpowiedziały, zalecając swoim obywatelom unikanie wyjazdów do Japonii. To cios dla japońskiej gospodarki, bo Chińczycy stanowią największą grupę turystów – prawie jedną czwartą wszystkich odwiedzających. W efekcie ponad 10 chińskich linii lotniczych wprowadziło możliwość zwrotu kosztów za bilety, część połączeń i premier filmowych odwołano i spadły notowania japońskich spółek z branży turystycznej.

Rosnąca presja gospodarcza

Tokio zwraca uwagę, że obecne napięcia mogą uderzyć także w handel i dostęp do surowców. Ministra ds. bezpieczeństwa ekonomicznego Kimi Onoda ostrzegła, że zbyt duża zależność od Chin jest niebezpieczna, bo „kraj stosujący presję ekonomiczną w każdej sytuacji tworzy ryzyko dla całych łańcuchów dostaw”. W ostatnich dniach chińskie jednostki znów wpłynęły w okolice spornych wysp Senkaku, kontrolowanych przez Japonię. Tokio odesłało jednostki chińskiej straży przybrzeżnej, a USA przypomniały, że obrona tych wysp jest objęta amerykańsko-japońskim traktatem bezpieczeństwa. Allen Carlson, ekspert z Uniwersytetu Cornella stwierdził, że relacja Japonii i Chin „stoi obecnie na ostrzu noża”.

Czytaj również: Chińczycy werbują polityków. Brytyjski wywiad ostrzega przed szpiegami

Kreml zarzucił we wtorek Polsce uleganie rusofobii po tym, gdy premier Donald Tusk oznajmił, że za akty dywersji na kolei w ostatnich dniach odpowiedzialni są obywatele Ukrainy współpracujący z Rosją. "W Polsce wszyscy próbują w oskarżeniach Rosji wyprzedzić europejską lokomotywę. I oczywiście kwitnie tam rusofobia" – oznajmił Dmitrij Pieskow. Piotr Kozłowski

Projekt poselski o nauczycielskich godzinach ponadwymiarowych, który zapowiedział premier, już we wtorek znalazł się w Sejmie. Związkowcy domagają się wyrównania za stracone pieniądze, a samorządowcy apelują do Donalda Tuska o "poważną rozmowę".

Choć rząd zapewnia o znaczącym udziale polskich firm w budowie elektrowni jądrowej w Choczewie, branża budowlana punktuje rozbieżność między deklaracjami a rzeczywistością. Damian Kaźmierczak, wiceprezes PZPB ostrzega, że bez twardych reguł i realnej presji na partnera amerykańskiego „polski atom” może stać się projektem, w którym krajowi wykonawcy zagrają jedynie epizodyczną rolę.

Nadchodzą istotne modyfikacje w funkcjonowaniu Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) w Gminie Dobroń. Już od 1 grudnia 2025 roku wprowadzone zostaną nowe zasady, które najbardziej dotkną mieszkańców chcących oddać bioodpady. Zobacz, w jakich terminach i sytuacjach PSZOK definitywnie odmówi przyjęcia Twoich śmieci. Weronika Papiernik

– Podpisanie kontraktu z Rohanem Tungate’em to dla nas kolejny element w procesie, który konsekwentnie prowadzimy w klubie. Wciąż porządkujemy wiele spraw organizacyjnych i budujemy strukturę na przyszłość, dlatego zależy nam na przemyślanych i ambitnych wyborach. Rohan to zawodnik, który swoim podejściem i charakterem dobrze wpisuje się w kierunek, jaki wyznaczyliśmy na najbliższe miesiące. Wierzę, że jego obecność pomoże nam spokojnie realizować dalsze etapy pracy w zespole – powiedział na łamach strony klubowej prezes Krono-Plast Włókniarza Częstochowa, Jakub Michalski.

W ubiegłym roku Rohan Tungate świętował z Innpro ROW-em Rybnik awans do PGE Ekstraligi. Tegoroczny sezon Australijczyk zakończył ze średnią 1.644 pkt/bieg, co dało mu 28. miejsce wśród najskuteczniejszych żużlowców ligi.

– Rohan Tungate to wciąż zawodnik znajdujący się na fali wznoszącej. Za nim tak naprawdę pierwszy pełny sezon spędzony w PGE Ekstralidze i co warte podkreślenia, w wielu meczach rywalizował z pozostałymi zawodnikami jak równy z równym. W wielu pojedynkach ROW-u Rybnik był przecież liderem drużyny. Mam nadzieję, że w barwach Krono-Plast Włókniarza w sezonie 2026 będzie jeszcze bardziej skuteczny – podsumował trener Mariusz Staszewski.

Źródło: www.wlokniarz.com

Bowim, spółka zajmująca się m.in. dystrybucją stali, za trzy kwartały 2025 r. zanotował jednostkową stratę netto w wysokości 12,9 mln zł, co stanowi poprawę o 1,2 mln zł w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Firma wskazuje, że na rynku hutniczym utrzymuje się trudna sytuacja.

Centralna Rada Jeniszów w Niemczech przedstawiła we wtorek ekspertyzę, z której wynika, iż ta grupa etniczna spełnia przesłanki, by zostać uznaną za narodową mniejszość etniczną. „Jenisze są odrębną mniejszością z własnym językiem, muzyką, kulturą i obszarami osadniczymi” – powiedział Renaldo Schwarzenberger, przewodniczący stowarzyszenia.

Dlatego – jak dodał – grupa ta powinna zostać uznana za piątą mniejszość. Mniejszości narodowe w Niemczech mogą liczyć między innymi na wsparcie ze strony państwa na działania związane z podtrzymaniem ich języka i kultury.

W Niemczech oficjalnie uznawane są cztery mniejszości narodowe: serbołużycka, duńska, fryzyjska oraz Romowie i Sinti. Z wyjątkiem tej ostatniej, zamieszkują one historycznie określone regiony Niemiec.

Jenisze: własny język, kultura i historia

Przesłanką uznania za mniejszość jest również to, by jej członkowie żyli w Niemczech i byli obywatelami niemieckimi, ale różnili się od większości społeczeństwa własnym językiem, kulturą i historią.

Jenisze żyją w krajach Europy od wczesnego średniowiecza. Podobnie jak Romowie i Sinti prowadzili nomadyczny tryb życia, ale są grupą niemal nieznaną. Według danych ich centralnej rady w Niemczech mieszka około 150-200 tysięcy przedstawicieli tej grupy.

Pochodzenie Jeniszów nie jest jasne. Sami uważają się za potomków starożytnych Celtów. Stoi to jednak w sprzeczności z faktem, że mimo rzekomych celtyckich korzeni, uważają się za grupę Romów, która to grupa jest indyjskiego pochodzenia i nie ma z Celtami nic wspólnego.

Jenisze a Romowie

Jeniszów często zalicza się do Romów, od których jednak różnią się językiem, który jest zbliżony do szwajcarskich dialektów niemczyzny. Do tego dochodzi odmienna kultura, w której bardzo ważną rolę odgrywa rozbudowany system tabu, przez co równie często uważani są za zupełnie inną od Romów grupę etniczną.

Z kolei zbieżny z Romami tradycyjny, wędrowny tryb życia wykształcił u nich liczne podobieństwa, dotyczące zwłaszcza kultury materialnej, stosunków rodzinnych i tradycyjnych zajęć. Jenisze żyją w wielopokoleniowych rodzinach.

W czasach narodowego socjalizmu byli prześladowani jako „aspołeczni”, internowani i mordowani w szpitalach psychiatrycznych i obozach koncentracyjnych.

Prześladowania Jeniszów w Szwajcarii

Prześladowania odbywały się także w Szwajcarii. Jeszcze do lat 70. ubiegłego wieku wieku, rząd federalny prowadził półoficjalną politykę wynarodowiania Jeniszów. Części odbierano prawa rodzicielskie z powodu rzekomej choroby psychicznej, a ich dzieci oddawane były do adopcji przez rodziny szwajcarskie.

Grupa ta od dawna walczy o uznanie jej za mniejszość w Niemczech. Wspiera ich między innymi była wiceprzewodnicząca Bundestagu Petra Pau (Lewica). Celem Centralnej Rady Jeniszów jest doprowadzenie do przesłuchania w tej sprawie w Bundestagu, aby przekonać posłów do uznania tej mniejszości.

Jak zauważył Schwarzenberger, politycy dotychczas kwestionowali fakt posiadania przez Jeniszów własnej tożsamości, języka i kultury. Przedstawiona we wtorek ekspertyza dotyczy między innymi języka, literatury i etnologii tej grupy. Porusza także kwestię historycznej odpowiedzialności Niemiec, która przemawia za uznaniem tej grupy za mniejszość.

Czytaj także: Lider AfD: Rosja nie zagraża Niemcom, ale Polska tak

"Wartość sentymentalna", najnowszy film Joachima Triera, reżysera nominowanego do Oscara "Najgorszego człowieka na świecie", otrzymał właśnie pięć nominacji do prestiżowych Europejskich Nagród Filmowych. W sieci pojawił się także polski zwiastun okrzykniętego już arcydziełem dramatu z Renate Reinsve, Stellanem Skarsgårdem i Elle Fanning w rolach głównych. Gdzie i kiedy nastąpi polska premiera filmu? Piotr Kozłowski

Toyota zapowiedziała, że zainwestuje 912 mln dolarów w zwiększenie produkcji komponentów i pojazdów hybrydowych w swoich fabrykach na terenie pięciu stanów USA. Inwestycja ta stanowić ma część szerszego projektu zakładającego zainwestowanie przez koncern w Stanach Zjednoczonych 10 mld dolarów na przestrzeni najbliższych pięciu lat.

Nowy marszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty zadeklarował we wtorek „bardzo lojalną współpracę z rządem”. Powiedział też, nie widzi powodu, żeby rezygnować z którejkolwiek z rzeczy, które jako marszałek wprowadził do Sejmu Szymon Hołowna.

Rachunki za prąd mogą być mniej dotkliwe. 312,71 zł miesięcznie, czyli 3 752,52 zł rocznie - tyle wnosi ryczałt energetyczny wypłacany przez ZUS. Kto może ubiegać się o te pieniądze. Co zrobić, by je otrzymać?

17 mld zł inwestycji i całkowita rezygnacja ze spalania węgla do 2035 r., budowa nowych źródeł ciepła na gaz, biomasę, a także magazynów i największych w UE systemów pomp ciepła - to plany Orlen Termika, właściciela elektrociepłowni ogrzewających Warszawę.

17 listopada 2025 roku w budynku NOSPR w Katowicach odbyły się uroczystości 25-lecia Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK).

– Jeśli zimą w domu będzie więcej niż 19 stopni, to grozi surowa grzywna, a nawet 3 lata więzienia. Komisja Europejska już nie tylko zachęca, ale wręcz zmusza kraje członkowskie do egzekwowania obniżenia temperatury w domach zimą do 19 stopni. Umyślne łamanie zakazu może się skończyć dla właścicieli surową grzywną, a nawet 3-letnim więzieniem – taki wpis był szeroko udostępniany w mediach społecznościowych. 

Na platformie X pojawiły się liczne komentarze, wyrażające niezadowolenie. Głos w sprawie zabrał prezenter telewizyjny Wojciech Cejrowski.

– Kara za dobrze ocieplony dom. Zbudowałem taki, aby zimą chłonął ciepło. Słońce świeci zimą, nagrzewa mi dom, bo mam szyby, które wpuszczają ciepło w jedną stronę , słońce nagrzewa mi dom do temperatury +20 i... kara za słońce. Albo muszę otworzyć okna i wypuścić część tego złapanego ciepła – napisał na X.

Przepisy dotyczą Szwajcarii

Opublikowane informacją w rzeczywistości dotyczą przepisów wprowadzonych w 2022 roku w Szwajcarii, która nie jest członkiem Unii Europejskiej. W wyniku inwazji na Ukrainę szwajcarski rząd opracował projekt dokumentu dotyczący możliwego kryzysu energetycznego. Zakładał on wprowadzenie zaleceń, że w budynkach ogrzewanych gazem temperatura nie będzie mogła przekraczać 19 stopni.

Przepisy wprowadzone przez Szwajcarów przewidują kary za ich naruszenie – grzywny do 3 tys. franków szwajcarskich, a w przypadku powtarzających się naruszeń: ograniczenie wolności. Na kary finansowe narażone są też firmy, które celowo przekraczają wyznaczone limity zużycia gazu.

UE stawia na poradnik

W 2022 roku Unia Europejska opublikowała poradnik, w którym zwrócono uwagę, że średnia temperatura ogrzewania w domach państw członkowskich przekracza 22 stopnie, podczas gdy optymalną i zalecaną wartością byłoby 19 stopni.

– Obniżenie temperatury w domu o zaledwie 1 stopień pozwala zaoszczędzić około 7 proc. energii zużywanej na ogrzewanie – przypomniano w dokumencie. 

Informacje o sankcjach za przekroczenie temperatury 19 stopni w domu są nieprawdziwe – UE nie wprowadziła takich przepisów. Owe przepisy dotyczą Szwajcarii. Z państw należących do Unii Europejskiej jedynie w Hiszpanii podobne regulacje dotyczą wyłącznie budynków publicznych, takich jak galerie handlowe czy urzędy.

CZYTAJ TEŻ: Mniej raportów, więcej zysków. UE luzuje przepisy dla firm

Chmura jako motor cyfrowej transformacji Europy

– Usługi przetwarzania w chmurze są motorem cyfrowej przyszłości Europy, umożliwiając rozwój AI i napędzając innowacje – podkreśliła wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej odpowiedzialna za rynek cyfrowy, Henna Virkkunen.

Jak dodała, ze względu na strategiczne znaczenie chmury, jej świadczenie powinno odbywać się „w sposób uczciwy i zapewniający równe prawa gry na rynku”.

Amazon jest obecnie największym dostawcą usług chmurowych na świecie, a Microsoft zajmuje drugą pozycję. Ich pozycja sprawia, że decyzje KE mogą mieć szeroki wpływ na cały europejski rynek cyfrowy.

Czytaj także: Amazon ukarany za inwigilację pracowników

Badania rynkowe i status „strażników dostępu”

Komisja Europejska uruchomiła we wtorek dwa badania mające na celu ocenę, czy AWS i Microsoft Azure powinny zostać uznane za tzw. „strażników dostępu” (ang. gatekeepers). Są to firmy technologiczne o dominującej pozycji na rynku cyfrowym, które podlegają surowszym regułom DMA.

Akt ten ma na celu: zapewnienie użytkownikom możliwości wyboru dostawcy usług internetowych oraz umożliwienie mniejszym podmiotom konkurowania ze światowymi gigantami.

Za naruszenie zasad DMA KE może nałożyć na strażników dostępu karę finansową w wysokości nawet 10 proc. rocznego światowego obrotu firmy.

Jeżeli Amazon i Microsoft zostaną uznane za strażników dostępu, będą miały sześć miesięcy na pełne dostosowanie swoich usług chmurowych do wymogów DMA.

Czytaj także: Microsoft odpowiada na zarzuty. „Jesteśmy świadomi problemu”

Trzecie badanie: skuteczność DMA w chmurze

Komisja Europejska planuje również trzecie badanie, które ma ocenić, czy DMA skutecznie przeciwdziała praktykom ograniczającym konkurencyjność i uczciwość w sektorze usług przetwarzania w chmurze w UE.

 To pokazuje, że KE dąży nie tylko do formalnego wprowadzenia przepisów, ale także do ich realnego wpływu na rynek.

 

Czytaj także: Microsoft pomaga śledzić Palestyńczyków? „Miliony godzin nagrań”

Problemy techniczne i ich konsekwencje

Pod koniec października obaj dostawcy usług chmurowych doświadczyli poważnych awarii, które spowodowały przestoje w działaniu wielu serwisów internetowych.

Wśród nich znalazły się platformy społecznościowe, serwisy gamingowe, dostawy jedzenia, platformy streamingowe i usługi finansowe.

Incydenty dotknęły m.in. londyńskie lotnisko Heathrow, operatora telefonii O2, szkocki parlament oraz sieć kawiarni Starbucks.

Takie zdarzenia podkreślają znaczenie stabilności usług chmurowych dla funkcjonowania gospodarki cyfrowej.

 

Czytaj także: Od komet do serwerów Amazona. „Niepytalski pyta” o świat jutra

Kryteria wyznaczania strażników dostępu

Komisja Europejska już zakwalifikowała zarówno Amazon, jak i Microsoft jako strażników dostępu.

Na liście znajdują się także: Apple, Booking, ByteDance, Google i Meta.

Wyznaczanie strażników dostępu opiera się na kryteriach ilościowych:

• roczny obrót w Unii Europejskiej minimum 7,5 mld euro lub wycena firmy co najmniej 75 mld euro,

• co najmniej 45 mln użytkowników końcowych miesięcznie,

• minimum 10 tys. użytkowników biznesowych w UE.

Jednocześnie KE zastrzega, że firma może zostać uznana za strażnika dostępu nawet jeśli nie spełnia wszystkich progów ilościowych, jeżeli jej wpływ na rynek jest znaczący.

Czytaj także: „Nie należy uzależniać się od jednego dostawcy”. Eksperci o globalnej awarii [WIDEO]

Podczas pierwszej konferencji prasowej jako marszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty podziękował posłankom i posłom za zagłosowanie za jego kandydaturą. Zapewnił, że będzie dbał o „funkcjonowanie, samopoczucie i miejsce w Sejmie” wszystkich posłów.

Czarzasty zapowiada „bardzo lojalną współpracę z rządem”

Czarzasty podziękował też ustępującemu ze stanowiska Szymonowi Hołowni, którego nazwał bardzo dobrym marszałkiem. Jak zauważył, Hołownia „wprowadził wiele rzeczy, które będą kontynuowane”.

– Nie widzę, powiem szczerze, jakiegokolwiek powodu, żeby z którejkolwiek z tych rzeczy zrezygnować – zaznaczył Czarzasty. Jak dodał, koalicja pokazała trwałość i stabilność.

Czarzasty zadeklarował też „bardzo lojalną współpracę z rządem”.

– Będę marszałkiem, który będzie marszałkiem spokoju, będę marszałkiem rozsądku, będę marszałkiem dystansu, będę marszałkiem, który jak podejmie decyzję, najpierw 56 razy pomyśli, bo wolę podejmować rozsądne decyzje, niż szybkie – mówił Czarzasty.

Nowy marszałek odniósł się do przyszłych relacji na linii Sejm – prezydent RP. Jak podkreślił, „wzajemne relacje między Sejmem a prezydentem zależeć będą od obu stron”.

Czarzasty o współpracy z prezydentem

– Ułożymy sobie je na równoprawnych warunkach współpracy. Jeżeli ta współpraca będzie dobrze się układała, będę zadowolony; jeżeli nie będzie przesłanek do dobrej współpracy – nie będę rozpaczał – oświadczył marszałek.

Jak mówił, „w Polsce jest kilka miejsc, gdzie instytucje biorą za kraj odpowiedzialność i brać muszą”. 

– To jest Sejm polski, to jest prezydent, to jest rząd. Wszystkie te instytucje w równym stopniu biorą odpowiedzialność za stabilność kraju. Każdy to musi zrozumieć: nie ma ważniejszych, nie ma mniej ważnych, wszyscy pracujemy dla Polski – to dla mnie nie podlega nie żadnej dyskusji – mówił. 

– Jestem otwarty na każde działania, ale do niczego nie da się mnie zmusić. Taki jestem – dodał Czarzasty.

Zobacz także: Kim jest nowy marszałek Sejmu? Polityk od kolorowych swetrów

Marszałek został zapytany, czy zdejmie krzyż z sali obrad Izby.

Czarzasty i krzyż w Sejmie

– Jestem politykiem Lewicy. Lewica nigdy nie walczyła z wiarą i wiernymi. Lewica zawsze walczyła o państwo świeckie – odpowiedział Czarzasty.

Jak dodał, nie uważa, by elementem walki o państwo świeckie było zdejmowanie krzyża z sali obrad Sejmu, tym bardziej, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski chciał wprowadzić podobny pomysł w urzędach. 

– W tej chwili już chyba nawet nikt o to nie pyta. Mówiąc wprost. Nie będę z sali sejmowej zdejmował krzyża – zapewnił Czarzasty.

Szef MSZ Radosław Sikorski poinformował we wtorek dziennikarzy w Sejmie, że udaje się do resortu spraw zagranicznych, aby zrealizować zalecenia premiera w sprawie podjęcia natychmiastowych działań dyplomatycznych w celu wydania Polsce przez Rosję i Białoruś Ukraińców podejrzewanych o zamach terrorystyczny na kolei. Piotr Kozłowski

"Skierowaliśmy do Komendy Głównej Policji wniosek o wyrażenie zgody na ściganie za wykroczenie posła Sławomira Mentzena" – powiedział PAP rzecznik Komendanta Stołecznego Policji mł. insp. Robert Szumiata. Piotr Kozłowski