Wchodzisz i wiesz

8 lipca 2025 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną K.S. dotyczącą braku prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dla wnuka osoby niepełnosprawnej, gdy jej dzieci, nie będąc osobami niepełnosprawnymi, nie sprawują nad nią opieki.  

Wyrokiem z dnia 8 lipca 2025 r. o sygn. SK 33/23, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 17 ust. 1 pkt 4 i ust. 1a pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 323, ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2023 r., w zakresie, w jakim nie przyznaje prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobie, o której mowa w tym przepisie, sprawującej wyłączną opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i w związku z tym rezygnującej z zatrudnienia, jest niezgodny z art. 71 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.
Orzeczenie zapadło jednogłośnie.

Skarżący jest osobą, która sprawuje opiekę nad babcią o znacznym stopniu niepełnosprawności. W ramach całodobowej opieki nad babcią, zmuszony był do rezygnacji z podjęcia pracy oraz nie ma możliwości uzyskiwania innych dochodów. Skarżącemu odmówiono świadczenia na podstawie stwierdzenia, że przysługuje ono osobom, które na mocy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego są zobowiązane w pierwszej kolejności do zajmowania się osobą niepełnosprawną. Dzieci babci skarżącego nie zajmują się nią ze względu na ich zły stan zdrowia. Nie mają orzeczenia o niepełnosprawności, które otwierałoby skarżącemu drogę do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego.

Nowelizacją ustawy o świadczeniach z 7 lipca 2023 r. dokonano zmiany treści normy stanowiącej przedmiot kontroli w niniejszym postępowaniu, jednak po myśli przepisu przejściowego  zaskarżony przepis nadal znajduje zastosowanie w sprawie skarżącego.
Problemem konstytucyjnym w niniejszej sprawie jest dopuszczalność wyłączenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobie sprawującej faktyczną opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i rezygnującej w związku z tym z zatrudnienia, wówczas gdy istnieją inne osoby „wyżej w hierarchii”, ale z różnych, obiektywnych przyczyn, takich jak w szczególności zły stan zdrowia (bez orzeczenia o niepełnosprawności) opieki nie sprawują.

Spośród wskazanych w skardze wzorców kontroli Trybunał umorzył postępowanie w zakresie zgodności z art. 2 i art. 69 Konstytucji uznając te wzorce kontroli za nieadekwatne. Natomiast za wzorce adekwatne Trybunał uznał art. 71 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 32 ust 1 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny potwierdził, że art. 71 ust. 1 Konstytucji formułuje prawo podmiotowe przez stwierdzenie, że rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych, szerzej – państwa. Świadczenie pielęgnacyjne jest ustawowym urzeczywistnieniem szczególnej pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji, o której mowa w art. 71 ust. 1 Konstytucji. 
Z konstytucyjnej zasady równości wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa należących do określonej kategorii. Kryteria przynależności do określonej kategorii osób której dotyczą przepisy o świadczeniu pielęgnacyjnym stanowią: po pierwsze – sprawowanie opieki nad osobą wymagającą stałej pielęgnacji, po wtóre – niepodejmowanie z tego powodu pracy i po trzecie – osiąganie przez rodzinę niskich dochodów”.
Trybunał uznał, że orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy nie jest cechą relewantną, jeżeli chodzi o prawo do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Wynika to z faktu, że samo formalne orzeczenie nie może być uznane za istotniejsze niż rzeczywista opieka nad osobą potrzebującą pomocy.
Wyrok oznacza, że osoba, która jako jedyna sprawuje opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i w związku z tym zrezygnowała z zatrudnienia oraz złożyła wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego do 31 grudnia 2023 r. (niezależnie od tego, jak wniosek ten został rozstrzygnięty), zachowuje prawo ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne według przepisów ustawy o świadczeniach w brzmieniu do 31 grudnia 2023 r.

Wyrok został wydany w pięcioosobowym składzie: Sędzia TK Rafał Wojciechowski – przewodniczący, Wiceprezes TK Bartłomiej Sochański – sprawozdawca, Sędzia TK Krystyna Pawłowicz, Prezes TK Bogdan Święczkowski, Sędzia TK Michał Warciński. 
 

Ukraińskie siły stworzyły korytarz dla dronów i pocisków na Krymie. Jak przekazał portalowi ekspert wojskowy, niedawno wyłączyły kluczowe rosyjskie systemy radarowe w pobliżu Półwyspu Tarchankuckiego. Zniszczenie systemu Nebo-M pozostawiło zachodnią część okupowanego przez Rosję Krymu odkrytą. Otwiera to ścieżkę dla przyszłych ataków.

Jak twierdzi ekspert, „to nie jest po prostu dziura – to korytarz”. Drony wystrzeliwane z bezzałogowych statków uderzały precyzyjnie. Rosja nie była w stanie ich powstrzymać.

Ekspert podkreślił, że zniszczone moduły radarowe były częścią rosyjskiego kompleksu Nebo-M – systemów zdolnych do wykrywania celów powietrznych i balistycznych z dużej odległości.

Stacje te przed atakiem obejmowały obszary „od Półwyspu Tarchankuckiego do Kijowa i Charkowa na północy, Kamieńca Podolskiego na północnym zachodzie – około 590 km, do Siewierodoniecka na północnym wschodzie – 600 km”. Ekspert stwierdził, że po ich zneutralizowaniu duży pas przestrzeni powietrznej pozostał bez ochrony.

Wideo ataku pokazuje drona startującego z bezzałogowego statku nawodnego. Chociaż jego dokładny typ pozostaje niezidentyfikowany, dron bardzo przypomina ukraińskie drony uderzeniowe Baba Yaga. Jest to termin używany przez siły rosyjskie dla modelu Vampire opracowanego przez SkyFall.

Drony te, powszechnie używane do misji nocnych, przenoszą kamery termowizyjne i ładunki o wadze do 15 kg. Ich ładunki obejmują pociski moździerzowe, granaty przeciwpiechotne i urządzenia termitowe.

Zdaniem eksperta wszystkie ładunki wybuchowe widoczne na nagraniu uderzyły bezpośrednio w elementy radaru, co spowodowało silne zniszczenia.

Po wyeliminowaniu systemów radarowych w zachodniej części Krymu eksperci uważają teraz korytarz dla ukraińskich dronów za aktywny. Ekspert zauważył, że półwysep jest podatny na powtarzające się, precyzyjne uderzenia.

Czytaj też: Rosja rozbudowuje fabrykę bombowców strategicznych

W związku z niżem genueńskim, który nadciągnął nad Polskę, w mediach społecznościowych pojawiły się alarmujące opinie o „pełnych po brzegi” zbiornikach retencyjnych. Prezes Wód Polskich uspokaja: rezerwa jest i to całkiem spora.

– Zbiorniki przeciwpowodziowe, czyli zbiorniki wielofunkcyjne mające rezerwę powodziową, obecnie posiadają rezerwę wynoszącą 1 miliard 192 miliony metrów sześciennych. To więcej niż przewidują obowiązujące normy – powiedział Mateusz Balcerowicz podczas konferencji prasowej.

Dla porównania: standardowo wymagany poziom rezerwy dla takich zbiorników wynosi około 760 milionów metrów sześciennych.

Czytaj więcej: IMGW wskazuje najbardziej zagrożone regiony. Najnowsze prognozy opadów

Prezes Wód Polskich przypomniał, że w systemie ochrony przed powodziami funkcjonują również tzw. zbiorniki suche – przeznaczone wyłącznie do zatrzymania fali powodziowej.

Ich łączna pojemność wynosi obecnie 270 milionów metrów sześciennych.

Z uwagi na sytuację hydrologiczną we wtorek wprowadzono w Wodach Polskich pracę w trybie powodziowym, co oznacza 24-godzinną gotowość operacyjną.

– Jesteśmy do dyspozycji jednostek samorządu terytorialnego i zespołów zarządzania kryzysowego. Równocześnie obsługujemy całą infrastrukturę przeciwpowodziową – zaznaczył Balcerowicz.