Wchodzisz i wiesz

„Na wniosek Prokuratury Krajowej unieważniłem paszport dyplomatyczny Zbigniewa Z.” – napisał we wtorek Sikorski.

Zbigniew Ziobro pozbawiony paszportu dyplomatycznego

W zeszłym tygodniu do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa skierowano wniosek o aresztowanie na trzy miesiące Zbigniewa Ziobry.

Chodzi o sformułowane przez Prokuraturę Krajową 26 zarzutów dotyczących nadużycia w związku z badaniem sprawy Funduszu Sprawiedliwości. Tydzień temu Ziobro przekazywał, że przebywa w Budapeszcie. Nie zadeklarował jednoznacznie, ani że wystąpi o azyl polityczny na Węgrzech, ani że wróci do Polski. 

Szymon Hołownia został we wtorek wybrany na stanowisko wicemarszałka Sejmu. Do tej pory Hołownia był marszałkiem Sejmu, ale zgodnie z umową koalicyjną zastąpił go na tym stanowisku Włodzimierz Czarzasty z Lewicy. Przeciw kandydaturze Hołowni na wicemarszałka było tylko 14 posłów. Nawet posłowie Konfederacji, przeciwni wyborowi Czarzastego na marszałka, docenili lidera Polski 2050. Piotr Kozłowski

Jeszcze tylko kilka dni nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, którzy są uprawnieni do wsparcia w ramach programu "Laptop dla nauczyciela", mogą ubiegać się o bon o wartości 2,5 tys. zł. Dotyczy to jednak tylko osób, które wcześniej go nie otrzymały. Agnieszka Maj

Jeszcze tylko kilka dni nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, którzy są uprawnieni do wsparcia w ramach programu "Laptop dla nauczyciela", mogą ubiegać się o bon o wartości 2,5 tys. zł. Dotyczy to jednak tylko osób, które wcześniej go nie otrzymały. Agnieszka Maj

Westinghouse Electric Company i Grupa MVM podpisały kontrakt mający na celu dywersyfikację dostaw paliwa jądrowego na Węgrzech. Umowa gwarantuje elektrowni jądrowej Paks dostawy paliwa VVER produkowanego w europejskich zakładach Westinghouse.

Konferencja klimatyczna COP30 jest jednym z najważniejszych wydarzeń międzynarodowych poświęconych przyspieszeniu działań na rzecz realizacji celów Porozumienia Paryskiego.

Tegoroczny szczyt kładzie nacisk na konieczność pilnego wdrażania polityk umożliwiających ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5° C.

Delegacja Parlamentu Europejskiego: misja i harmonogram

Oficjalna delegacja Parlamentu Europejskiego, kierowana przez Lídíę Pereirę (EPL, Portugalia) oraz wiceprzewodniczącego Mohammeda Chahima (S&D, Holandia), uczestniczy w obradach COP30 do 21 listopada.

Europosłowie prowadzą rozmowy z ministrami, parlamentarzystami z całego świata, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, przedstawicielami organizacji klimatycznych oraz innymi kluczowymi uczestnikami konferencji.

Czytaj także: Protestujący wdarli się na teren COP30. „Nasza ziemia nie jest na sprzedaż”

Postulaty Parlamentu Europejskiego na COP30

Parlament Europejski już 23 października 2025 roku przyjął listę priorytetów, które – zdaniem europosłów – powinny zostać podjęte podczas tegorocznych negocjacji.

Obejmują one m.in. zwiększenie globalnych ambicji klimatycznych, wzmocnienie mechanizmów finansowania oraz konkretne działania na rzecz redukcji emisji.

Czytaj także: Z okazji szczytu klimatycznego wycięto tysiące hektarów Amazonii

Głos Europy na globalnej scenie

Na 19 listopada zaplanowano wspólną konferencję prasową przewodniczącej delegacji Lídii Pereiry oraz komisarza UE ds. działań klimatycznych, Wopkego Hoekstry.

Wydarzenie odbędzie się o godz. 14.30 (czasu środkowoeuropejskiego) w Strefie Niebieskiej i będzie transmitowane na żywo, umożliwiając szerszej publiczności śledzenie stanowiska Unii Europejskiej podczas szczytu.

Czytaj także: Zmiany klimatyczne to również nowe zagrożenia dla ludzkiego zdrowia

Wydarzenia towarzyszące: spojrzenie na politykę klimatyczną po 2030 roku

Parlament Europejski współorganizuje także dwa ważne wydarzenia towarzyszące w Fińskim Pawilonie.

Pierwsze, zaplanowane na wtorek, poświęcone jest dyskusji o przyszłości europejskiej polityki klimatycznej po 2030 roku.

Drugie, organizowane wspólnie z Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, odbędzie się dzień później i skupi się na zobowiązaniach dekadę po przyjęciu Porozumienia Paryskiego.

Czytaj także: Wpływy z CO2 nie poszły na ochronę klimatu. A na co?

„COP30 jest momentem prawdy”

Przewodnicząca delegacji Lídia Pereira podkreśliła wagę tegorocznego szczytu, mówiąc: „COP30 to nie tylko kolejny szczyt klimatyczny; to moment prawdy dla nas wszystkich.

– Europa musi wybrać przyszłość, jaką chce budować, i przewodzić z ambicją, odpowiedzialnością i odwagą. (…) COP30 wystawi naszą determinację na próbę, a Europa musi sprostać wyzwaniu – dodała.

Jej zdaniem Unia Europejska ma obowiązek pokazać, że wzrost gospodarczy może iść w parze z dekarbonizacją, m.in. poprzez wprowadzanie praktycznych rozwiązań, od celu na 2035 roku po wycofywanie paliw kopalnych.

Nacisk na finansowanie, adaptację i ochronę przyrody

Wiceprzewodniczący delegacji Mohammed Chahim zwrócił uwagę na konieczność realnych decyzji.

Podkreślił również, że oddając hołd Brazylii jako gospodarzowi, społeczność międzynarodowa musi wreszcie położyć zdecydowany nacisk na zatrzymanie wylesiania i pełną integrację rozwiązań opartych na naturze.

Czytaj także: Unia Europejska zmienia prawo. Importerzy zyskają, klimat nie straci

Znaczenie COP30: dekada po Porozumieniu Paryskim

Tegoroczny szczyt, trwający od 10 do 21 listopada, stanowi kluczowy moment oceny globalnych wysiłków klimatycznych.

Państwa przedstawią nowe krajowe plany działań (NDC), a także będą kontynuować prace nad zobowiązaniami finansowymi podjętymi w ubiegłym roku.

Kluczowym pytaniem pozostaje to, w jaki sposób świat zamierza utrzymać globalne ocieplenie w granicach 1,5° C.

Czytaj także: Precedensowy wyrok. Ochrona klimatu to prawo konstytucyjne

Alstom dostarczy Kolejom Ukraińskim 55 lokomotyw elektrycznych Traxx. Ich dostawa rozpocznie się w 2027 roku. Kontrakt, który obejmuje też szkolenia dla maszynistów, personelu utrzymania ruchu oraz dostawy niektórych części, opiewa na ok. 470 mln euro. Zostanie sfinansowany głównie przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (300 mln euro) oraz Bank Światowy (190 mln dolarów).

Włodzimierz Czarzasty wybrany we wtorek na marszałka Sejmu zadeklarował, że nie zdejmie krzyża z sali obrad. Podkreślił, że Lewica nigdy nie walczyła z wiarą i wiernymi, natomiast zawsze zabiegała o świeckie państwo. Piotr Kozłowski

Bernhard Osburg objął stanowisko dyrektora ds. transportu towarowego w Deutsche Bahn i został jednocześnie mianowany prezesem zarządu i dyrektorem generalnym DB Cargo. W skład grupy wchodzi m.in. DB Cargo Polska, jeden z największych przewoźników towarowych w naszym kraju.

Lokalne władze poinformowały, że Karyna Bachur zginęła podczas ostrzału miasta Berestyn w obwodzie charkowskim. Odniosła ranę odłamkową, kiedy biegła do piwnicy, żeby się ukryć. Została przewieziona do szpitala, ale zmarła podczas operacji.

Śmierć 17-latki potwierdził w wpisie na Telegramie Ołeh Syniehubow, gubernator obwodu charkowskiego.

Pociski Iskander-M i drony w rosyjskim ataku

W nocy z poniedziałku na wtorek rosyjskie ataki zostały przeprowadzone przypuszczalnie przy użyciu czterech pocisków Iskander-M oraz ponad stu dronów, głównie typu Shahed i Gerbera. Zginęły dwie osoby, w tym dwie kobiety w przygranicznym mieście Horodnia. Uszkodzeniu uległo około stu domów, zabudowań gospodarczych, kościół oraz infrastruktura kolejowa.

We wtorek armia rosyjska przeprowadziła ataki na obiekty energetyczne w obwodach dniepropietrowskim, sumskim, chersońskim i donieckim – podało ukraińskie ministerstwo energetyki. „W uszkodzonych obiektach infrastruktury energetycznej trwają prace remontowo-naprawcze” – przekazał resort.

Czytaj także: Konkurs na zabijanie jeńców. Makabryczna „zabawa” rosyjskich neonazistów

Podczas rozmów w Pekinie strona chińska domagała się wycofania słów premierki. Tokio odmówiło, podkreślając, że stanowisko Japonii „nie uległo zmianie” i że liczy na pokojowe rozwiązanie kwestii Tajwanu.

Pekin odradza podróże do Japonii

Chiny odpowiedziały, zalecając swoim obywatelom unikanie wyjazdów do Japonii. To cios dla japońskiej gospodarki, bo Chińczycy stanowią największą grupę turystów – prawie jedną czwartą wszystkich odwiedzających. W efekcie ponad 10 chińskich linii lotniczych wprowadziło możliwość zwrotu kosztów za bilety, część połączeń i premier filmowych odwołano i spadły notowania japońskich spółek z branży turystycznej.

Rosnąca presja gospodarcza

Tokio zwraca uwagę, że obecne napięcia mogą uderzyć także w handel i dostęp do surowców. Ministra ds. bezpieczeństwa ekonomicznego Kimi Onoda ostrzegła, że zbyt duża zależność od Chin jest niebezpieczna, bo „kraj stosujący presję ekonomiczną w każdej sytuacji tworzy ryzyko dla całych łańcuchów dostaw”. W ostatnich dniach chińskie jednostki znów wpłynęły w okolice spornych wysp Senkaku, kontrolowanych przez Japonię. Tokio odesłało jednostki chińskiej straży przybrzeżnej, a USA przypomniały, że obrona tych wysp jest objęta amerykańsko-japońskim traktatem bezpieczeństwa. Allen Carlson, ekspert z Uniwersytetu Cornella stwierdził, że relacja Japonii i Chin „stoi obecnie na ostrzu noża”.

Czytaj również: Chińczycy werbują polityków. Brytyjski wywiad ostrzega przed szpiegami

Kreml zarzucił we wtorek Polsce uleganie rusofobii po tym, gdy premier Donald Tusk oznajmił, że za akty dywersji na kolei w ostatnich dniach odpowiedzialni są obywatele Ukrainy współpracujący z Rosją. "W Polsce wszyscy próbują w oskarżeniach Rosji wyprzedzić europejską lokomotywę. I oczywiście kwitnie tam rusofobia" – oznajmił Dmitrij Pieskow. Piotr Kozłowski

Projekt poselski o nauczycielskich godzinach ponadwymiarowych, który zapowiedział premier, już we wtorek znalazł się w Sejmie. Związkowcy domagają się wyrównania za stracone pieniądze, a samorządowcy apelują do Donalda Tuska o "poważną rozmowę".

Choć rząd zapewnia o znaczącym udziale polskich firm w budowie elektrowni jądrowej w Choczewie, branża budowlana punktuje rozbieżność między deklaracjami a rzeczywistością. Damian Kaźmierczak, wiceprezes PZPB ostrzega, że bez twardych reguł i realnej presji na partnera amerykańskiego „polski atom” może stać się projektem, w którym krajowi wykonawcy zagrają jedynie epizodyczną rolę.

Nadchodzą istotne modyfikacje w funkcjonowaniu Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) w Gminie Dobroń. Już od 1 grudnia 2025 roku wprowadzone zostaną nowe zasady, które najbardziej dotkną mieszkańców chcących oddać bioodpady. Zobacz, w jakich terminach i sytuacjach PSZOK definitywnie odmówi przyjęcia Twoich śmieci. Weronika Papiernik

– Podpisanie kontraktu z Rohanem Tungate’em to dla nas kolejny element w procesie, który konsekwentnie prowadzimy w klubie. Wciąż porządkujemy wiele spraw organizacyjnych i budujemy strukturę na przyszłość, dlatego zależy nam na przemyślanych i ambitnych wyborach. Rohan to zawodnik, który swoim podejściem i charakterem dobrze wpisuje się w kierunek, jaki wyznaczyliśmy na najbliższe miesiące. Wierzę, że jego obecność pomoże nam spokojnie realizować dalsze etapy pracy w zespole – powiedział na łamach strony klubowej prezes Krono-Plast Włókniarza Częstochowa, Jakub Michalski.

W ubiegłym roku Rohan Tungate świętował z Innpro ROW-em Rybnik awans do PGE Ekstraligi. Tegoroczny sezon Australijczyk zakończył ze średnią 1.644 pkt/bieg, co dało mu 28. miejsce wśród najskuteczniejszych żużlowców ligi.

– Rohan Tungate to wciąż zawodnik znajdujący się na fali wznoszącej. Za nim tak naprawdę pierwszy pełny sezon spędzony w PGE Ekstralidze i co warte podkreślenia, w wielu meczach rywalizował z pozostałymi zawodnikami jak równy z równym. W wielu pojedynkach ROW-u Rybnik był przecież liderem drużyny. Mam nadzieję, że w barwach Krono-Plast Włókniarza w sezonie 2026 będzie jeszcze bardziej skuteczny – podsumował trener Mariusz Staszewski.

Źródło: www.wlokniarz.com

Bowim, spółka zajmująca się m.in. dystrybucją stali, za trzy kwartały 2025 r. zanotował jednostkową stratę netto w wysokości 12,9 mln zł, co stanowi poprawę o 1,2 mln zł w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Firma wskazuje, że na rynku hutniczym utrzymuje się trudna sytuacja.

Centralna Rada Jeniszów w Niemczech przedstawiła we wtorek ekspertyzę, z której wynika, iż ta grupa etniczna spełnia przesłanki, by zostać uznaną za narodową mniejszość etniczną. „Jenisze są odrębną mniejszością z własnym językiem, muzyką, kulturą i obszarami osadniczymi” – powiedział Renaldo Schwarzenberger, przewodniczący stowarzyszenia.

Dlatego – jak dodał – grupa ta powinna zostać uznana za piątą mniejszość. Mniejszości narodowe w Niemczech mogą liczyć między innymi na wsparcie ze strony państwa na działania związane z podtrzymaniem ich języka i kultury.

W Niemczech oficjalnie uznawane są cztery mniejszości narodowe: serbołużycka, duńska, fryzyjska oraz Romowie i Sinti. Z wyjątkiem tej ostatniej, zamieszkują one historycznie określone regiony Niemiec.

Jenisze: własny język, kultura i historia

Przesłanką uznania za mniejszość jest również to, by jej członkowie żyli w Niemczech i byli obywatelami niemieckimi, ale różnili się od większości społeczeństwa własnym językiem, kulturą i historią.

Jenisze żyją w krajach Europy od wczesnego średniowiecza. Podobnie jak Romowie i Sinti prowadzili nomadyczny tryb życia, ale są grupą niemal nieznaną. Według danych ich centralnej rady w Niemczech mieszka około 150-200 tysięcy przedstawicieli tej grupy.

Pochodzenie Jeniszów nie jest jasne. Sami uważają się za potomków starożytnych Celtów. Stoi to jednak w sprzeczności z faktem, że mimo rzekomych celtyckich korzeni, uważają się za grupę Romów, która to grupa jest indyjskiego pochodzenia i nie ma z Celtami nic wspólnego.

Jenisze a Romowie

Jeniszów często zalicza się do Romów, od których jednak różnią się językiem, który jest zbliżony do szwajcarskich dialektów niemczyzny. Do tego dochodzi odmienna kultura, w której bardzo ważną rolę odgrywa rozbudowany system tabu, przez co równie często uważani są za zupełnie inną od Romów grupę etniczną.

Z kolei zbieżny z Romami tradycyjny, wędrowny tryb życia wykształcił u nich liczne podobieństwa, dotyczące zwłaszcza kultury materialnej, stosunków rodzinnych i tradycyjnych zajęć. Jenisze żyją w wielopokoleniowych rodzinach.

W czasach narodowego socjalizmu byli prześladowani jako „aspołeczni”, internowani i mordowani w szpitalach psychiatrycznych i obozach koncentracyjnych.

Prześladowania Jeniszów w Szwajcarii

Prześladowania odbywały się także w Szwajcarii. Jeszcze do lat 70. ubiegłego wieku wieku, rząd federalny prowadził półoficjalną politykę wynarodowiania Jeniszów. Części odbierano prawa rodzicielskie z powodu rzekomej choroby psychicznej, a ich dzieci oddawane były do adopcji przez rodziny szwajcarskie.

Grupa ta od dawna walczy o uznanie jej za mniejszość w Niemczech. Wspiera ich między innymi była wiceprzewodnicząca Bundestagu Petra Pau (Lewica). Celem Centralnej Rady Jeniszów jest doprowadzenie do przesłuchania w tej sprawie w Bundestagu, aby przekonać posłów do uznania tej mniejszości.

Jak zauważył Schwarzenberger, politycy dotychczas kwestionowali fakt posiadania przez Jeniszów własnej tożsamości, języka i kultury. Przedstawiona we wtorek ekspertyza dotyczy między innymi języka, literatury i etnologii tej grupy. Porusza także kwestię historycznej odpowiedzialności Niemiec, która przemawia za uznaniem tej grupy za mniejszość.

Czytaj także: Lider AfD: Rosja nie zagraża Niemcom, ale Polska tak

"Wartość sentymentalna", najnowszy film Joachima Triera, reżysera nominowanego do Oscara "Najgorszego człowieka na świecie", otrzymał właśnie pięć nominacji do prestiżowych Europejskich Nagród Filmowych. W sieci pojawił się także polski zwiastun okrzykniętego już arcydziełem dramatu z Renate Reinsve, Stellanem Skarsgårdem i Elle Fanning w rolach głównych. Gdzie i kiedy nastąpi polska premiera filmu? Piotr Kozłowski

Toyota zapowiedziała, że zainwestuje 912 mln dolarów w zwiększenie produkcji komponentów i pojazdów hybrydowych w swoich fabrykach na terenie pięciu stanów USA. Inwestycja ta stanowić ma część szerszego projektu zakładającego zainwestowanie przez koncern w Stanach Zjednoczonych 10 mld dolarów na przestrzeni najbliższych pięciu lat.