Wchodzisz i wiesz

Mężczyzna został wyleczony z zakażenia wirusem HIV po przeszczepie komórek macierzystych, choć nie były to komórki osoby odpornej na takie zakażenie. To drugi taki przypadek w historii – informuje "Nature". W sumie dotychczas odnotowano siedem osób, które pozostały wolne od wirusa HIV po przeszczepie komórek macierzystych. Piotr Kozłowski

Do zdarzenia doszło 40 minut po północy. Jak przekazał dyżurny Stanowiska Kierowania Podkarpackiego Komendanta Wojewódzkiego PSP, po sprawdzeniu budynku osoby ewakuowane wróciły do obiektu.

Wybuch telefonu w internacie

Jak przekazał Polskiemu Radiu Rzeszów bryg. Bogusław Drozd, oficer prasowy Komendy Powiatowej PSP w Ropczycach, właściciel telefonu ma poparzone ręce. Osiem osób, obywatele Ukrainy, trafili na obserwację do szpitala.

Czytaj także: Policjant zadzwonił na skradziony telefon. Złodziej się przedstawił

Polska wciąż nie wdrożyła unijnych przepisów dotyczących jakości wody pitnej, a prezydenckie weto wobec ustawy implementującej dyrektywę wstrzymało kluczowe reformy systemu monitoringu i oceny ryzyka. Oznacza to, że rząd będzie musiał rozpocząć prace nad nową propozycją przepisów.

Rada Miasta Puławy odrzuciła propozycję podwyżki opłat za odpady, apelując o stworzenie centralnej ewidencji płatników, aby skuteczniej egzekwować płatności.

Objęty Europejskim Nakazem Aresztowania Jewhenij Iwanow ma 41 lat, urodził się w Estonii. Jego wspólnik to 39-letni Ołeksandr Kononow, urodzony w Ukrainie.

Prokuratura postawiła im zarzuty dokonania aktów dywersji o charakterze terrorystycznym na rzecz wywiadu Federacji Rosyjskiej przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej. Zarzut ten kwalifikowany jest z trzech artykułów: dotyczącego odmiany szpiegostwa w postaci aktów sabotażu na rzecz obcego wywiadu, spowodowania zagrożenia katastrofą w ruchu lądowym, a także używania materiałów wybuchowych. Iwanowi i Kononowi grozi za nie dożywocie.

 

Poszukiwani mężczyźni dopuścili się aktów dywersji na trasie kolejowej Warszawa-Lublin, które miały miejsce 15 i 16 listopada w miejscowości Mika oraz pod Puławami, w okolicach miejscowości Gołąb.

W niedzielę rano maszynista prowadzący pociąg zgłosił nieprawidłowości w infrastrukturze kolejowej. Gdy na miejsce przybyły służby, odkryły, że torowisko zostało uszkodzone w wyniku wybuchu. Z kolei pod Puławami celowo uszkodzona została sieć trakcyjna. W jednym z pociągów spowodowało to wybicie szyby w pociągu relacji Świnoujście-Rzeszów. Podróżowało nim 475 osób. 

Czytaj także: „Raport specjalny” z nominacją do nagrody Grand Press za materiał „Dywersanci”

Młody Francuz w stanie pobudzenia błąkał się nocą ulicami Warszawy. Był bez koszulki. Zawieziono go do szpitala na Ochocie, gdzie zmarł. Policja wyjaśnia okoliczności sprawy i prosi świadków o pomoc. Do tych tragicznych wydarzeń doszło kilka miesięcy temu. Beata Zatońska

"Mam 100-procentową pewność, że już wkrótce Izba Reprezentantów uchwali nowe sankcje przeciwko Rosji" – powiedział w czwartek PAP kongresmen Republikanów Brian Fitzpatrick, jeden ze współautorów inicjatywy. Jednak już jego kolega w Senacie – Lindsey Graham – nie był aż tak pewny ostatecznego sukcesu. Piotr Kozłowski

OpenAI zawarło ostateczną umowę na przejęcie Neptune.ai - polskiego startupu, który zbudował szybki i precyzyjny system pozwalający badaczom analizować złożone procesy szkoleniowe AI - poinformował twórca ChataGPT.

Świadkowie koronni i ich bliscy mogą otrzymać pomoc finansową na utrzymanie, pokrycie kosztów życia i mieszkania oraz pomoc w znalezieniu pracy. Tak mówią przepisy.

Obchodzona 4 grudnia Barbórka – święto górników – jest okazją do podsumowania sytuacji branży węglowej. W tym roku branża szczególnie wypatruje wejścia w życie procedowanej nowelizacji tzw. ustawy górniczej, która umożliwi objęcie świadczeniami osłonowymi odchodzących z pracy górników.

Trzy lata temu polskie górnictwo węgla kamiennego korzystało z wywołanego wojną w Ukrainie kryzysu energetycznego, skutkującego wzrostem międzynarodowych i krajowych cen. Wprowadzenie embarga na węgiel z Rosji spowodowało jednocześnie brak wystarczającej ilości węgla energetycznego.

Sytuację miał ratować wówczas zlecony przez rząd import. W odczuwanej do dziś perspektywie obniżyło to bieżący krajowy popyt i wpłynęło na spadek cen, w ślad też za międzynarodowymi trendami. W efekcie elektrownie zaczęły odbierać mniej węgla z kopalń, a indywidualni użytkownicy zmniejszyli zakupy węgla opałowego.

Krajowi producenci rok do roku ograniczają wydobycie, przy nadal zapełnionych zwałach. Pod koniec października br. leżało tam blisko 5,2 mln ton niesprzedanego węgla, wobec 5,9 mln ton rok wcześniej. Przy zmniejszającej się sprzedaży i cenach sytuacja wpływa na zmniejszanie się przychodów, co – wobec wysokich kosztów – powiększa lukę finansową.

Czytaj także: Nawrocki popiera wydobycie węgla, „ale ochrona środowiska też jest ok”

Subwencjonowanie branży węglowej w postaci dopłat do redukcji zdolności produkcyjnych umożliwia dotychczasowa ustawa o funkcjonowaniu górnictwa kamiennego (ustawa górnicza). Wdraża ona część postanowień zawartej w 2021 r. między rządem a górniczymi związkami umowy społecznej, regulującej zasady i tempo wygaszania górnictwa węgla energetycznego do końca 2049 r. Założono, że w całym tym okresie, budżet może dopłacić do górnictwa nawet 100 mld zł.

W tym roku założono dopłaty do zdolności produkcyjnych na poziomie 9 mld zł, w przyszłym roku dotąd zaplanowano na ten cel 5,5 mld zł. Spółki górnicze coraz wyraźniej od miesięcy mówią w tej sytuacji o konieczności restrukturyzacji zatrudnienia.

Ma to umożliwić procedowany obecnie w Sejmie rządowy projekt nowelizacji ustawy górniczej. Przygotowany w tym roku przez resorty przemysłu i energii projekt został 7 listopada br. wysłany przez Sejm do pracy w komisji. W środę 3 grudnia zajęła się nim komisja ds. energii, klimatu i aktywów państwowych.

11 miliardów kosztów w dekadę

Wiceminister energii Marian Zmarzły mówił na komisji, że nowelizacja jest niecierpliwie oczekiwana przez całe środowisko górnicze: spółki, związki zawodowe i samorządy lokalne. Przypominał, że ustawa wesprze odchodzących pracowników sektora poprzez kompleksowe świadczenia osłonowe, umożliwi samodzielną likwidację kopalń przez spółki górnicze, ułatwi zagospodarowanie pokopalnianych terenów i docelowo ograniczy dopłaty do funkcjonowania kopalń.

Procedowany projekt nowelizacji ustawy górniczej zakłada jej wejście w życie 1 stycznia br. Termin jest istotny ze względu na procedury związane m.in. z rozpoczęciem z tą datą likwidacji kopalni Bobrek spółki Węglokoks Kraj, a także zaplanowane przez Polską Grupę Górniczą (PGG) łączenie ruchów Bielszowice i Halemba kopalni Ruda.

Władze i związki PGG zwracają też uwagę, że jeśli nowelizacja nie wejdzie w życie 1 stycznia 2026 r., 20 stycznia przypada termin spłaty 2,5 mld wymagalnych zobowiązań tej zatrudniającej 36 tys. pracowników spółki wobec ZUS i PFR, co oznaczałoby jej upadłość. Nowelizacja odsuwa ten termin.

W ocenie skutków tej regulacji oszacowano, że koszt likwidacji kopalń węgla kamiennego w ciągu najbliższych 10 lat wyniesie 11,275 mld złotych. Wykazano, że spośród łącznie 44 tys. pracowników PGG, PKW i Węglokoksu Kraj z urlopu górniczego skorzysta 3,5 tys. osób, a z urlopu dla pracowników zakładów przeróbki węgla 240 osób.

Ceny spadają, straty rosną

Nowelizacja zakłada kolejną pomoc publiczną dla kopalń, choć Komisja Europejska dotąd nie notyfikowała polskiego programu pomocy publicznej, opartego na umowie społecznej. Rząd mimo to deklaruje respektowanie umowy, przynajmniej w zakresie horyzontu działania kopalń, zatrudnienia oraz kształtowania wynagrodzeń.

Czytaj także: Tym nie wolno palić w piecu. Za złamanie przepisów grozi 5 tys. zł kary

W segmencie węgla koksowego (wykorzystywanego do produkcji stali), którego największym europejskim producentem jest Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW), sytuacja również jest bardzo trudna. Głównie ze względu na spadające ceny węgla koksowego i koksu JSW notuje narastające straty, a w ostatnich miesiącach przestrzega przed możliwością utraty płynności.

Transformacja – tak, ale z zachowaniem rozsądku

4 grudnia obchodzona jest Barbórka, czyli dzień św. Barbary, która jest patronką m.in. górników i trudnej pracy. Ulicami śląskich miast maszerują orkiestry, organizowane msze święte oraz huczne biesiady. Specjalnie na tę okazję górnicy ubierają mundury, a na głowie mają czako górnicze z pióropuszem. Tradycje Barbórkowe są wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Z tej okazji prezydent Karol Nawrocki opublikował w mediach społecznościowych wideo, w którym zwrócił się do pracujących w kopalniach.

– Barbórka to moment, w którym cała Polska patrzy w stronę ludzi ciężkiej pracy, odpowiedzialnej i niezbędnej. Ludzi, którzy stąpają mocno po ziemi, a swoim codziennym trudem zapewniają bezpieczeństwo energetyczne milionom rodaków – powiedział prezydent do obchodzących swoje święto górników.

Podziękował za ich pracę, która – jak dodał – wymaga odwagi, hartu ducha, kompetencji i zaufania do współpracowników.

– Widzę rodziny, które żyją rytmem szycht i w tym rytmie budują siłę naszego państwa. Zabezpieczacie ciepło w polskich domach, energię dla fabryk, a całej gospodarce stabilny fundament. To jest prawdziwa wartość górniczego zawodu – zaznaczył Nawrocki. Zapewnił, że polskie górnictwo ma jego wsparcie.

Czytaj także: Wstrząs w katowickiej kopalni. Są poszkodowani górnicy

Podkreślił też, że droga do energetyki jądrowej nie oznacza rezygnacji z węgla. – Zanim ruszą reaktory w Choczewie i innych lokalizacjach, Polska potrzebuje własnych zasobów energetycznych – mówił prezydent. Dodał, że jakakolwiek transformacja energetyczna „powinna odbywać się z zachowaniem zasad zdrowego rozsądku”, poszanowaniem dla ludzi, społeczności górniczych.

– W Barbórkę pamiętamy również o tych, którzy odeszli na wieczną szychtę, o górnikach, którzy zginęli w kopalniach i o tych, którzy oddali życie za wolną Polskę, o ludziach, którzy w grudniu 1981 roku w kopalni Wujek stanęli w obronie ludzkiej godności i prawa do wolności – przypomniał Nawrocki. Ocenił również, że jest to część historii, która pozostaje „moralnym zobowiązaniem dla całego państwa polskiego”.

Świadkowie koronni i ich bliscy mogą otrzymać pomoc finansową na utrzymanie, pokrycie kosztów życia i mieszkania oraz pomoc w znalezieniu pracy. Tak mówią przepisy.

Początek grudnia to w KGHM święto górniczych tradycji. W tym roku w trakcie obchodów pojawiła się wyjątkowa atrakcja: wyznaczenie lokalizacji szybu Gaworzyce. Przywilej wyznaczenia symbolicznego miejsca szybu przypadł Zbigniewowi Bryi, Wiceprezesowi Zarządu KGHM ds. Rozwoju, którego pracownicy będą nadzorować prace projektowe i wykonawstwo tego, jak i pozostałych szybów. Gest ten oznacza nie tylko początek robót – to ważny moment w realizacji ambitnego programu inwestycyjnego Polskiej Miedzi. Szyb Gaworzyce będzie funkcjonował w ramach Zakładów Górniczych Polkowice-Sieroszowice.

Putin potwierdził, że spotkanie z Witkoffem i Kushnerem było „bardzo pożyteczne” i trwało pięć godzin. Omawiano każdy z 28 punktów amerykańskiego planu. Putin przekazał, że dokument opiera się na ustaleniach jego wcześniejszych rozmów z Donaldem Trumpem podczas spotkania w Anchorage na Alasce.

Według Putina Waszyngton zaproponował podzielenie 28 punktów planu pokojowego na cztery bloki tematyczne. Rosja – jak twierdzi prezydent – zgadza się na część zapisów, inne stanowczo odrzuca.

Putin: „Rosja i tak wyzwoli Donbas i Noworosję”

Najmocniejsze słowa rosyjskiego prezydenta dotyczyły przyszłości okupowanych regionów Ukrainy.

– Albo siłą zbrojną wyzwolimy te terytoria, albo ukraińskie wojska je opuszczą i przestaną walczyć. Wszystko do tego zmierza – oświadczył.

Putin powtórzył też swoją narrację propagandową, według której mieszkańcy tych regionów rzekomo „nie chcą żyć z Ukrainą”.

Rosja oskarża Kijów o „chęć wojny”

Putin stwierdził, że Rosja proponowała Ukrainie wycofanie wojsk z Donbasu, lecz strona ukraińska miała „wybrać walkę”.

– Powiedzieliśmy Ukrainie: wycofajcie wojska, nie będzie działań wojennych. Nie – wolą walczyć – powiedział.

Prezydent Rosji zaapelował, by państwa europejskie „włączyły się w proces pokojowy”, w jego interpretacji – zaakceptowanie rosyjskich warunków.

Zobacz też: Spotkanie w Moskwie bez przełomu. „Do tanga trzeba dwojga”

Grecja to jeden z ulubionych kierunków podróży polskich turystów. Ten kraj jest kolebką europejskiej kultury. Grecja słynie z zabytków, pięknych plaż i smakowitego jedzenie. Sprawdźcie się w naszym greckim quizie. Beata Zatońska

Do pożaru w zakładzie Volkswagena w Poznaniu doszło w nocy ze środy na czwartek. Przed przyjazdem służb, z hali ewakuowało się ponad 100 pracowników. W zdarzeniu nie ma osób poszkodowanych. Na miejscu są jeszcze nasze ostatnie zastępy i kończą dogaszanie. Przemysław Paterek

W czwartek można spodziewać się pochmurnej aury i gęstych mgieł, które mocno ograniczą widoczność, i to w większości kraju. Tylko południe może liczyć na przejaśnienia. Sprawdź, jak ubrać się do biegania i co jest niezbędne, by zapewnić sobie widoczność i bezpieczeństwo podczas treningu w tych wymagających warunkach. Weronika Papiernik

Co trzeci nauczyciel wpada w drugi próg podatkowy. - To niesprawiedliwe, że nauczyciele więcej pracując, mniej zarabiają. Trzeba to zmienić i np. zwaloryzować progi podatkowe - powiedziała Urszula Woźniak, wiceprezes Związku Nauczycielstwa Polskiego. Agnieszka Maj

Co trzeci nauczyciel wpada w drugi próg podatkowy. - To niesprawiedliwe, że nauczyciele więcej pracując, mniej zarabiają. Trzeba to zmienić i np. zwaloryzować progi podatkowe - powiedziała Urszula Woźniak, wiceprezes Związku Nauczycielstwa Polskiego. Agnieszka Maj

Jak wyjaśniają naukowcy, woda gromadziła się w dolinach i rzekach, wypełniała kratery, przelewała się przez ich krawędzie i spływała do kanionów, być może docierając nawet do wielkiego marsjańskiego oceanu.

Zmapowane systemy rzeczne Marsa

Na Ziemi obszary wokół wielkich systemów rzecznych należą do najbardziej zróżnicowanych ekologicznie regionów planety – wystarczy wspomnieć o dorzeczu Amazonki z jego dziesiątkami tysięcy znanych gatunków. Badacze uważają, że podobne systemy na Marsie mogły być potencjalnymi kolebkami życia w czasach, gdy płynęła tam woda. Wyjaśniają, że zwykle im większa jest rzeka, tym więcej niesie substancji potrzebnych życiu.

Czytaj także: Niezwykłe odkrycie naukowców z NASA. „Mars był przyjazny do życia”



– Od dawna wiedzieliśmy, że na Marsie istniały rzeki – wyjaśnia Timothy A. Goudge, współautor badania opisanego na łamach „Proceedings of the National Academy of Sciences”, cytowany w informacji prasowej i na stronie „Texas Geosciences” The University of Texax, Austin.

– Jednak tak naprawdę nie wiedzieliśmy, w jakim stopniu rzeki te tworzyły rozległe systemy odwadniające w skali globalnej – dodaje.

Naukowcy połączyli opublikowane wcześniej, oddzielne zbiory danych dotyczących marsjańskich sieci dolin, jezior i rzek. Następnie wyznaczyli obejmujące je systemy rzeczne, aby określić ich całkowitą powierzchnię.

Jak donoszą, zidentyfikowali 19 dużych skupisk sieci dolin, strumieni, jezior, kanionów i osadów, z których 16 łączyło się w zlewnie o powierzchni 100 tys. kilometrów kwadratowych lub większej. To próg, który na Ziemi pozwala zaklasyfikować obszar jako duże dorzecze.

Praca ta, jak podkreślają badacze, stanowi pierwszą systematyczną identyfikację wielkich dorzeczy na Marsie przeprowadzoną w skali całej planety.

– Zrobiliśmy najprostszą rzecz, jaką dało się zrobić. Po prostu to wszystko zmapowaliśmy i połączyliśmy w całość – opowiada kierujący pracami Abdallah S. Zaki.

Systemy rzeczna kolebkami życia

Naukowcy zwracają uwagę, że na Ziemi wielkie zlewnie o powierzchni co najmniej 100 tys. kilometrów kwadratowych są znacznie częstsze (łącznie 91), niż zaobserwowane na Marsie. Największy z nich – system dorzecza Amazonki – zajmuje około 6,2 miliona kilometrów kwadratowych. System dorzecza rzeki Kolorado w Teksasie ledwie kwalifikuje się jako duży, osiągając powierzchnię 103 tys. kilometrów kwadratowych.

Ziemia ma znacznie więcej systemów rzecznych, niż kiedyś miał Mars, a zawdzięcza to intensywnej aktywności tektonicznej. W przeważającej mierze Mars pokryty jest czymś, co badacze określają mianem mozaiki mniejszych systemów rzecznych. Choć każdy z nich stanowił potencjalnie środowisko nadające się do życia, według naukowców to właśnie te 16 wielkich zlewni może być najbardziej wartościowym celem przyszłych badań nad zdolnością Marsa do podtrzymywania życia.

Czytaj również: Najzdolniejsi polscy naukowcy nagrodzeni. Wielka gala w Zamku Królewskim

Policja bada sprawę skażenia wody w gminie Kosakowo w powiecie puckim. Około 4500 osób ma ogromnym problem. Z kranów płynie woda skażona bakterią Escherichia coli, czyli pałeczką okrężnicy. Urzędnicy w środę zawiadomili policję w związku z podejrzeniem ingerencji osób trzecich. Beata Zatońska