Wchodzisz i wiesz

Piotr Lenar urodził się 13 marca 1958 roku w Krakowie. W szkole średniej planował, że zostanie astronomem albo fizykiem jądrowym. Ostatecznie ukończył studia na Wydziale Operatorskim w Szkole Filmowej w Łodzi (1987). Jako autor zdjęć do kinowych filmów fabularnych zadebiutował kameralnym dramatem psychologicznym Wandy Różyckiej-Zborowskiej „Jemioła” (1988).

Wieloletni współpracownik Jana Jakuba Kolskiego, współtwórca wyjątkowej warstwy wizualnej jego najważniejszych filmów. Należą do nich „Jańcio Wodnik” (1993), uznany przez polską krytykę filmową za film rozpoczynający epokę realizmu magicznego w kinie polskim, ale również „Pograbek” (1992), „Magneto” (1993), „Cudowne miejsce” (1994), „Grający z talerza” (1995) oraz „Serce, serduszko” (2014). Kolski i Lenar stworzyli jeden z najbardziej wyrazistych estetycznie duetów reżysersko-operatorskich w kinie polskim.

– Jeździliśmy na dokumentację poszukując plenerów, leżeliśmy na trawie patrząc w chmury, rozmawialiśmy o wsi, trochę o dziewczynach, może więcej o dziewczynach (…) W jakimś sensie to było symbiotyczne. Łączyło nas więcej niż tylko scenariusz filmu – operator wspomina współpracę z Kolskim.

Przez blisko dwadzieścia lat Lenar pracował na przemian w Niemczech i w Polsce, a także w Stanach Zjednoczonych. 

Nominowany do Złotej Żaby w Konkursie Filmów Polskich na Camerimage za zdjęcia do filmu „Serce serduszko”(2014) Jana Jakuba Kolskiego oraz do Złotej Kaczki za zdjęcia do „Miliona dolarów” (2009) Janusza Kondratiuka.

Czytaj też: Mika Urbaniak: Tacie zawdzięczam wiarę w marzenia

W 2010 roku Lenar założył szkołę filmową Ama Film Academy w Krakowie, kształcącą kompleksowo we wszystkich dziedzinach twórczości audiowizualnej.

W podcaście Rekonstrukcja Cyfrowa TVP #PierwszyPlan prowadzący przyglądają się twórczości wyjątkowych gości, zagłębiają się wraz z nimi w świat filmów i seriali oraz sięgają po ich – dotąd nieznane – anegdoty i wspomnienia. W podcaście poruszane są tematy związane zarówno z najgłośniejszymi, jak i z kameralnymi tytułami, z których wiele dostępnych jest na stronach www.vod.tvp.pl oraz cyfrowa.tvp.pl w nowej jakości obrazu i dźwięku, po rekonstrukcji cyfrowej.

Dotychczas gośćmi podcastu byli m.in.: Magdalena Zawadzka, Daniel Olbrychski, Dorota Roqueplo, Sławomir Idziak, Paweł Łoziński, Ilona Łepkowska, Allan Starski, Krzesimir Dębski, Zbigniew Buczkowski, Anna Seniuk, Piotr Cyrwus, Anna Dymna, Krzysztof Zanussi, Krystyna Janda, Bogusław Linda, Zbigniew Zamachowski, Katarzyna Figura, Grażyna Szapołowska i Juliusz Machulski. Za pomysł oraz realizację formatu odpowiada Zespół Ośrodka Dokumentacji i Zbiorów Programowych TVP.

Wszystkie odcinki podcastu udostępniane są na profilu Rekonstrukcja Cyfrowa TVP #PierwszyPlan na platformach YouTube i Spotify, a najnowsze informacje o programie w serwisach społecznościowych Facebook i Instagram.

Czytaj też: Perry Bamonte nie żyje. Gitarzysta The Cure miał 65 lat

Marszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty we wtorek podpisał zmianę zarządzenia dotyczącego funkcjonowania i finansowania biur poselskich. Nowe przepisy porządkują zasady rozliczania tak zwanych poselskich kilometrówek i mają zwiększyć kontrolę oraz przejrzystość wydatków, zwłaszcza w przypadku przejazdów poza okręgiem wyborczym.

Duński Vestas otrzymał zamówienie od włoskiej firmy energetycznej Edison na produkcję turbin wiatrowych. Dostawy obejmą turbiny o mocy 4,5 MW oraz 5,5 MW. Ich montaż zaplanowano na ostatni kwartał 2026 r.

W 2026 r. wejdą zmiany w oddawaniu tekstyliów. Bezpłatna wymiana, naprawa zamiast wyrzucania i edukacja ekologiczna w praktyce - tak ma działać nowy warszawski projekt „dzielni”. To odpowiedź m.in. na kryzys w zbiórce tekstyliów.

Janusz Korwin-Mikke przekonuje na platformie X, że zwiększone emisje CO2 doprowadzą do wzrostu wielkich drzew, które z czasem przekształcą się w nowe pokłady węgla dla przyszłych pokoleń. To jednak uproszczenia, które nie uwzględniają realiów geologicznych i przyrodniczych. Sam rozrost drzew pod wpływem CO2 ma ograniczenia i długofalowo bywa szkodliwy dla ekosystemów.

Polityk ponad dobę po pierwotnej publikacji dodał komentarz: „Mnie chodzi o to, że jest to energia „odnawialna” - a czy odnowienie trwa tydzień czy 10 milionów lat to już tylko różnica ilościowa. Zresztą można palić drewnem - wtedy odnowienie to kilkanaście lat przy gatunkach szybkorosnących”.

Nie jest to pierwszy taki wpis polityka. W ubiegłym roku błędnie przekonywał, że emitowanie dwutlenku węgla jest korzystne dla przyrody – dzięki niemu rosną większe rośliny i zauważalny jest wzrost zazielenienia. 

W ostatnim czasie podobny argument przedstawił amerykański kongresmen Thomas Massie. Filmy z jego wypowiedzią szybko zyskały popularność w mediach społecznościowych. W Polsce przetłumaczone nagranie zostało wyświetlone na Facebooku ponad 100 tys. razy. 

CZYTAJ TEŻ: Spór o ETS2 rozgrzewa Europę. Polska apeluje o dłuższe vacatio legis

Rzeczywistość jest inna 

Węgiel, z którego obecnie korzystamy, kształtował się przez ponad 300 mln lat, głównie w okresie karbonu. Wówczas na ziemi rosły ogromne rośliny, takie jak skrzypy, widłaki, czy paprocie, a wysoki poziom CO2 sprzyjał ich dużemu wzrostowi. Po obumarciu rośliny te zapadły się w podmokłych terenach, m.in. na torfowiskach, gdzie przez miliony lat – przy sprzyjających warunkach geologicznych – przekształciły się w pokłady węgla. 

Choć podobny proces mógłby zachodzić również dziś, współczesne warunki znacząco różnią się od tych sprzed setek milionów lat. Dzisiejsze rośliny są znacznie mniejsze, a karbon był okresem wyjątkowym m.in. ze względu na brak organizmów zdolnych do rozkładu ligniny. Dopiero pod jego koniec pojawiły się grzyby rozkładające martwe drewno – wcześniej obumarłe drzewa zalegały w ziemi, tworząc zalążek przyszłych pokładów węgla.

Obecnie proces ten jest dodatkowo blokowany przez działalność człowieka. Torfowisk jest znacznie mniej, martwe drewno rzadko pozostaje w środowisku naturalnie – jest wycinane, przetwarzane, bądź rozkładane, zamiast zapadać się pod ziemię. W efekcie tych działań tworzenie nowego węgla jest dziś zjawiskiem marginalnym. 

Nawet jeśli część współczesnych drzew w dłuższej perspektywie mogłaby przekształcić się w węgiel, byłby to proces zachodzący na niewielką skalę oraz trwający miliony lat. Dostępne zasoby węgla zużywane są niezwykle szybko. Eksploatowane złoża wystarczą najwyżej na kilkadziesiąt lat, co oznacza, że zostaną wyczerpane znacznie wcześniej, niż natura zdąży wytworzyć nowe. Oznacza to, że węgiel może być i nie jest odnawialnym źródłem energii.

CZYTAJ TAKŻE: Komisja Europejska rezygnuje z pełnego zakazu silników spalinowych

Wypowiedź Janusza Korwina-Mikkego pomija kluczowe fakty i wprowadza w błąd. Pomijanie informacji oraz wybiórcze interpretowanie procesów przyrodniczych sprawia, że jego wpis na portalu X sugeruje coś przeciwnego i posiada manipulacyjny charakter. 

Czterodniowy tydzień szkoły to pomysł, który coraz częściej pojawia się w debacie o przyszłości edukacji. Zwolennicy mówią o mniejszym stresie uczniów, lepszym zdrowiu psychicznym i większej motywacji do nauki. Przeciwnicy ostrzegają przed chaosem organizacyjnym, pogłębianiem nierówności i przeciążeniem dzieci w pozostałe dni. Czy skrócenie tygodnia nauki rzeczywiście mogłoby poprawić jakość edukacji, czy raczej stworzyć nowe problemy? Katarzyna Kania

W 2026 r. autostrada A4 Katowice-Kraków zyska dwa nowe Miejsca Obsługi Podróżnych (MOP). Inwestycja, rozpoczęta w sierpniu 2025 r., ma zakończyć się w IV kwartale 2026 r. Wartość podpisanych umów na budowę obu obiektów to 60,4 mln zł.

Rok 2025 przyniósł rewolucyjne zmiany na rynku ubezpieczeń – od obowiązkowego OC dla operatorów dronów, po możliwość weryfikacji numeru PESEL przy zawieraniu polis. W 2026 r. kierowcy i przedsiębiorcy muszą przygotować się na rekordowo wysokie kary za brak OC i koniec podwójnych polis.

Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych apeluje do rządu o wprowadzenie jednolitego systemu ewidencjonowania ludności, który pozwoli na skuteczne realizowanie zadań samorządu, w tym zwłaszcza tych z zakresu ochrony i bezpieczeństwa.

Styczeń to ostatni moment, by spokojnie i rozsądnie zaplanować przygotowania do matury oraz egzaminu ósmoklasisty. Chaos, nauka na ostatnią chwilę i przypadkowe powtórki to najczęstsze błędy uczniów i rodziców. Dobrze rozpisany plan nauki od stycznia do maja 2026 roku pozwala uporządkować materiał, zmniejszyć stres i realnie zwiększyć szanse na dobry wynik. Katarzyna Kania

„W rezultacie ataku zarejestrowano uszkodzenia obiektów w portach Piwdennyj i Czarnomorsk (...) oraz cywilnego statku ze zbożem pod flagą Panamy” – napisał Kułeba na Telegramie. Dodał, że jedna osoba została ranna, a na miejscu trwają działania służb ratowniczych.

Jak wynika z informacji lokalnych władz, atak został przeprowadzony z użyciem dronów uderzeniowych, a jego głównym celem była infrastruktura portowa używana do eksportu zboża.

Kolejne doniesienia o dwóch uszkodzonych statkach 

Następnie Reuters poinformował, powołując się na ukraińską marynarkę wojenną, że rosyjskie drony uderzyły w dwa cywilne statki wpływające do ukraińskiego portu nad Morzem Czarnym, aby załadować pszenicę. 

Okręty te to Emmakris III i Captain Karam. Marynarka wojenna w aplikacji Telegram dodała, że takie ataki „zagrażają życiu cywilów i globalnemu bezpieczeństwu żywnościowemu”.

Ataki Rosji wymierzone w ukraiński eksport

Rosyjskie ataki na porty na wybrzeżu Morza Czarnego, a także na port Izmaił w delcie Dunaju, mają na celu ograniczenie możliwości eksportu przez Ukrainę zboża i innych towarów. Eksport, zwłaszcza produkcji rolniczej, jest istotną częścią przychodów ukraińskiej gospodarki.

Do poprzedniego dużego ataku na infrastrukturę portową w obwodzie odeskim doszło 19 grudnia. Rosja wykorzystała wówczas pociski balistyczne, na skutek czego zginęło osiem osób, a około 30 zostało rannych.

Czytaj też: Zmasowany atak na Odessę. Milionowe miasto bez prądu, wody i ciepła

Jak informuje MEN, od 1 stycznia 2026 r. zaczną obowiązywać "bardzo korzystne" dla nauczycieli rozwiązania w zakresie wynagradzania za godziny ponadwymiarowe. Resort precyzuje także warunki zachowania prawa do wynagrodzenia za te godziny. Agnieszka Maj

Śniadanie w dniu klasówki ma ogromne znaczenie dla koncentracji, pamięci i samopoczucia dziecka. Odpowiednio dobrany posiłek pomaga ustabilizować poziom energii, ogranicza stres i wspiera pracę mózgu w momentach największego wysiłku intelektualnego. Katarzyna Kania

Sałatka jarzynowa to królowa świąt, więc wielu z nas może mieć jej dość. Z kolei gyros jest tak popularna, że pojawia się prawie na każdej imprezie. Jeśli chcemy podczas sylwestrowej czy karnawałowej imprezy zaskoczyć naszych gości zaserwujmy im sałatkę Drwala. W niej po prostu nie da się nie zakochać. Marta Kawczyńska

– To jest bardzo trudna walka, ciągły wyścig z tymi, którzy dezinformację sieją – powiedział Szłapka. Rzecznik rządu podkreślił, że obecnie wykorzystujemy narzędzia, które mamy. 

Zastrzegł jednak, że trwają prace nad tym, by wprowadzić rozwiązania systemowe. Szłapka zaznaczył jednocześnie, że jest zbyt wcześnie, by o nich mówić. 

CZYTAJ TAKŻE: Sikorski o zwolennikach polexitu. „Ruskie onuce pod pałacem im. Stalina”

Patriotki wygenerowane przez AI wzywają do polexitu

Szłapka odniósł się w ten sposób do nagrań, które zalały media społecznościowe. Filmiki przedstawiają wytworzone przez sztuczną inteligencję postacie młodych Polek, przekonujących, jak dobrze byłoby dla Polski, gdyby wyszła z Unii Europejskiej.

Te dzieła AI generują setki tysięcy wyświetleń, a wszystkim materiałom towarzyszy jeden cel – promowanie wśród młodych polexitu.

Rzecznik rządu w trakcie konferencji prasowej podkreślał, że nagrania te przedstawiają rosyjską narrację. Ponadto bez problemu można dostrzec występujące w nich rusycyzmy, czy kalki z języka rosyjskiego. 

ZOBACZ TAKŻE: Szef MSZ: W tej sprawie prezydent nie wypowiada się w imieniu Polski

Tacos to jedno z najpopularniejszych dań kuchni meksykańskiej. Te z przepisu Ewy Wachowicz nadają się wprost idealnie na sylwestrową imprezę. Ich tajemnica to odpowiednio przyprawiona wołowina. Jak je zrobić? Ewa Wachowicz ma na nie naprawdę prosty przepis. Marta Kawczyńska

Prokurator skierował we wtorek do sądu akt oskarżenia wobec czterech osób w sprawie tzw. afery wizowej - poinformował rzecznik Prokuratury Krajowej prok. Przemysław Nowak. Wśród oskarżonych są m.in. Edgar K., który przyznał się do winy oraz były wiceszef MSZ Piotr W., który do winy się nie przyznał.

Wypoczynek nad ciepłym morzem za stosunkowo nieduże pieniądze? Tak, to możliwe. Jest taki europejski kraj, gdzie można zjeść obiad za kilka euro i rozkoszować się uroczymi plażami i słońcem. Nadal niewielu turystów z Polski wybiera ten kierunek. Warto wziąć go pod uwagę, gdy będziemy planować wakacje w 2026 r. Beata Zatońska

Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) 30 grudnia 2025 r.  potwierdziły techniczną gotowość elektroenergetycznej infrastruktury przesyłowej do przyjęcia mocy z morskich farm wiatrowych. Wszystkie niezbędne do tego stacje i linie pomyślnie przeszły próby napięciowe.

Tuż przed końcem 2025 r. w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie zawarta została kolejna już umowa wykonawcza dotycząca pozyskania przez Siły Zbrojne RP tysięcy pocisków do wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych Chunmoo w spolonizowanej, wersji Homar-K. To kluczowy krok w budowaniu realnej siły rażenia polskiej artylerii rakietowej i jeden z filarów polskiej zdolności do odstraszania.