Wchodzisz i wiesz

Gotowi na intelektualną przygodę? Przedstawiamy Ci quiz, który sprawdzi Twoją wiedzę ogólną. Przygotuj się na pytania z historii, geografii, nauki, kultury i wielu innych dziedzin. Czy jesteś prawdziwym erudytą? Przekonaj się! Anna Kot

Ludowe porzekadło mówi, że „nauka to potęgi klucz”. Niestety, coraz częściej jest ono rozumiane nie jako potęga ludzkiego intelektu, wznoszenia się na wyżyny wiedzy, lecz potęga służąca manipulowaniu umysłami i decyzjami innych ludzi.

CZYTAJ TAKŻE: W Czechach rosyjska dezinformacja już „wyprzedza” rzetelne wiadomości

Pseudonakowe teorie zalewają internet i przybywa ich zwolenników. Niezweryfikowane twierdzenia, powielane przez nieświadomych użytkowników portali społecznościowych padają na żyzny grunt, a ich wyplenienie graniczy z cudem.

Polacy ufają nauce i naukowcom

Zważywszy na wysoki poziom zaufania do samej nauki w społeczeństwie jest to zjawisko niezwykle niebezpieczne.

Uniwersytet SWPS opublikował dość niedawno wyniki badań międzynarodowego zespołu naukowców, z którego wynika, że Polska znalazła się wśród krajów z relatywnie wysokim wynikiem zaufania do nauki. W pięciostopniowej skali ten poziom wynosi 3,51.

Największym zaufaniem do nauki mogą pochwalić się Egipcjanie (4,30), mieszkańcy Indii (4,26) i Nigerii (3,98). Najniższe miejsca należą do Etiopii (3,23), Rosji (3,23), czy Boliwii (3,22). Ostatnie miejsce zajmuje zaś Albania z wynikiem 3,05.

ZOBACZ TAKŻE: Pryszczyca w Polsce? To fake news, ale jest mobilizacja służb

Z kolei, jeśli chodzi o poziom zaufania do poszczególnych zawodów w naszym kraju, to z opublikowanego przez IPSOS w listopadzie 2023 roku badania wynikało, że w Polsce jedynie naukowcy budzą zaufanie u więcej niż połowy (55 proc.) respondentów.

Fałszywa nauka

Suplement przywracający wzrok reklamowany przez jednego z najwybitniejszych okulistów w kraju? Takie reklamy pojawiły się w mediach społecznościowych i były oglądane przez dziesiątki tysięcy odbiorców. Twarzą tej reklamy stał się prof. Jerzy Szafik, który… nie miał o tym pojęcia. Okazało się, że reklamy były wygenerowane przez AI.

Technologię deep fake wykorzystano również w przypadku znanego chirurga prof. Krzysztofa Bieleckiego.

Często naukowcy sami zgłaszają fałszywe nagrania do platform społecznościowych, ale jest to niestety walka z wiatrakami. Na miejsce starych reklam pojawiają się nowe, a część odbiorców daje się zwieść.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Dodatkowe środki na walkę z dezinformacją

Cudowne leki i medyczne „autorytety”

W nieuczciwy sposób naukę wykorzystują także przedstawiciele biznesu. W 2023 roku „New York Times” donosił, że fałszywa nauka jest dźwignią handlu w branży wellnes.

Ileż razy słyszeliśmy, że coś jest cudownym remedium, polecanym przez naukowców lub różne towarzystwa naukowe lub, że dany specyfik został przebadany, a badania pokazują, że niczego bardziej nie potrzebujemy, jak tego właśnie produktu, który rozwiąże nasze problemy w mgnieniu oka?

Po głębszej analizie okazuje się, że takie badania nie istnieją, że nazwiska „naukowych autorytetów” są wymyślone.



W reklamach osoby ubrane w biały fartuch mówią nam, że np. materace danej firmy są najlepsze dla naszego kręgosłupa. Odruchowo przyjmujemy, że mamy do czynienia z medykiem, nie zwracając uwagi na to, że dany człowiek jest np. pracownikiem linii produkcyjnej.

W czasie pandemii koronawirusa pojawiły się informacje powołujące się na autorytet chińskiego naukowca prof. Chena Horina. Profesor miał przekonywać, że groźny wirus nie ma szans w zetknięciu ze szklanką wody z cytryną. Przed pandemią naukowiec miał wygłaszać podobne „porady” na temat leczenia nowotworów. Okazało się, że taka postać, jak Chen Horin, nigdy nie istniała.

„Fałszywa nauka i kryzys wiedzy”

Problem jest poważny i podważa zaufanie do nauki i naukowców. Niestety, również w ich gronie pojawiają się osoby poszukujące rozgłosu i popularności poprzez głoszenie kontrowersyjnych i fałszywych teorii.

„Skala problemu fałszywej nauki staje się coraz bardziej oczywista. Odsetek artykułów naukowych wycofanych z powodu oszustwa wzrósł o rząd wielkości od 2000 r., a wysokie wskaźniki wycofań obserwuje się w przypadku najbardziej prestiżowych czasopism, co ilustruje zarówno skalę, w jakiej błędne twierdzenia są popełniane przez naukowców poszukujących rozgłosu, jak i słabości, a nawet fałszerstwa w obecnej praktyce recenzowania” – pisze brytyjskie wydawnictwo naukowe Royal Society Publishing, związane z Royal Society of London, czyli jedną z najstarszych i najbardziej prestiżowych organizacji naukowych na świecie.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: UE walczy z fałszywymi reklamami i manipulacją w sieci

Jak czytamy w artykule „Fałszywa nauka i kryzys wiedzy” z 2019 roku, coraz częstsze jest zjawisko „drapieżnych czasopism, rozpowszechniających fałszywą naukę dla zysku”.

„Wkraczanie takich czasopism w tradycyjnie szanowaną przestrzeń publikacji naukowych poważnie podważa integralność i wiarygodność nauki i jeśli nie zostanie natychmiast zatrzymane i ukarane, może okazać się fatalne w skutkach dla dziedziny, jaką znamy” – podkreślono.

Dziś, ponad 6 lat od ukazania się tego artykułu, kiedy mamy wielkie modele językowe AI, sprawa jest jeszcze bardziej poważna i nagląca.

Badania wskazują, że podobnie, jak w przypadku różnych chorób, tak w przypadku dezinformacji najlepsza jest profilaktyka. Obalanie fałszywych narracji zajmuje o wiele więcej czasu. Szczególna odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa na nauczycielach i pedagogach oraz samych naukowcach.

Wszyscy kochamy polskie seriale. Te kultowe z PRL-u i lat 90., jak i te nowsze. Jednak nie wszyscy potrafimy dopasować każdą postać do danego serialu. Jak jest w Twoim przypadku? Sprawdź się w nowym quizie! Piotr Kozłowski

ZUS potwierdza, że ponowne przeliczenie emerytury bez konieczności składania wniosku jest możliwe w określonych przypadkach. Tysiące kobiet w Polsce mogą liczyć na znacznie wyższe świadczenia, nawet o 50 proc., dzięki wykorzystaniu pewnej luki w systemie. Dotyczy to osób, które zdecydowały się przejść na emeryturę, rezygnując z dłuższego okresu pracy. ZUS ujawnia szczegóły tej możliwości. Anna Kot

W znowelizowanej, obowiązującej od września tego roku Karcie nauczyciela, znalazł się m.in. zapis o nowej nagrodzie jubileuszowej, wypłacanej po 45 latach pracy. Ma wynosić 400 proc. wynagrodzenia. Podwyższona została także nagroda za 40 lat pracy. Agnieszka Maj

Polska boryka się z dramatycznym spadkiem liczby ludności, który postępuje znacznie szybciej, niż przewidywały oficjalne prognozy. Związek Miast Polskich przeanalizował najnowsze symulacje GUS i bije na alarm: wiele gmin nie jest już w stanie realizować swoich zadań. Samorządowcy domagają się od rządu pilnego przyjęcia Strategii Rozwoju Kraju 2035 oraz gruntownych zmian w polityce mieszkaniowej, energetycznej i społecznej. Olga Skórko

Lubisz sprawdzać swoją wiedzę? Wybierz się z nami w podróż po świecie faktów i ciekawostek! Przygotowaliśmy dla ciebie quiz, który sprawdzi twoje umiejętności w różnych dziedzinach. Przed Tobą 12 pytań, na które odpowiedzią zawsze będzie TAK, lub NIE. Tematyka pytań jest bardzo różnorodna – od historii i geografii, przez naukę, aż po kulturę i sztukę. Niektóre pytania będą łatwe, inne mogą Cię zaskoczyć. Gotowy? Anna Kot

Choć jest kręgosłupem wszystkich pozostałych branż, to Unia Europejska zdaje się o tym zapominać. Bez natychmiastowego ratunku polską i europejską branżę chemiczną czeka kompletna zapaść. Rok 2026 może być dla niej decydującym.

Nowe zasady dotyczące dodatku za pracę w nocy. W 2026 roku pracownicy wykonujący obowiązki w porze nocnej będą mogli liczyć na wyższe wynagrodzenie. Warto jednak pamiętać, że wysokość dodatku za pracę nocną nie jest stała i zmienia się w zależności od miesiąca. Dominika Górtowska

Połączenie płatków owsianych z siemieniem lnianym to łatwy, a zarazem bardzo efektywny sposób na wspieranie zdrowia i sylwetki. Wystarczy zalać je wodą, pozostawić na noc, a rano wypić na czczo, aby dostarczyć organizmowi wartościowych składników odżywczych, poprawić trawienie i zyskać zastrzyk energii na cały dzień. Dominika Górtowska

Oto prognoza pogody na weekend dla Warszawy, Krakowa i Kalisza. Według synoptyków temperatura we wyszkach miastach będzie zbliżona. Czy będzie padać? Oto szczegóły. Weronika Papiernik

Toyota świętuje sukces i wprowadza na rynek nowe silniki benzynowe o większej mocy i wyższej wydajności. Jednostka 2.0 dostarczy nawet 400 KM mocy. Nowatorska hybryda także namiesza na rynku. Do tego wchodzi 4-litrowe V8 z turbo. Jak Japończycy chcą ocalić klasyczne konstrukcje spalinowe? Tomasz Sewastianowicz

W tym quizie zadajemy pytania z różnych dziedzin nauki, w tym geografii, literatury. Nie zabraknie czegoś z historii i przedmiotów ścisłych. Odpowiedz na wszystkie pytania? Sprawdźmy to! Marta Kawczyńska

W tym quizie pytamy o znane polskie seriale. Zadanie polega na tym, by po imionach lub nazwiskach trzech postaci, odgadnąć tytuł serialu. To nie będzie zbyt trudne zadanie, jeśli oglądałeś i dobrze znasz te produkcje. Marta Kawczyńska

Inwestycje w przestrzeni publicznej i w publiczne obiekty użytkowe nie mogą już pomijać wątków proklimatycznych. W każdym aspekcie: od wykorzystania wód opadowych przez nadanie nowego życia zniszczonym budynkom, aż po wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Dowodzą tego inwestycje, jakie samorządy oddały do użytku w 2025 roku. Oto kilka przykładów.

Przepowiednie siostry Łucji do dziś budzą ogromne zainteresowanie i emocje. Zwłaszcza, w takich momentach, gdy dochodzi do wojen i konfliktów zbrojnych. Portugalska zakonnica w swoich wizjach dotyczących losów świata, miała również te dotyczące Polski. Co o przyszłości naszego kraju mówi jedna z jej przepowiedni? Marta Kawczyńska

Zobacz także: Wyniki Lotto z poprzednich dni znajdziesz zawsze na stronie TVP.INFO

Wyniki Lotto 26.12.2025 – Multi Multi:

W grze Multi Multi w dniu 26 grudnia 2025 o godzinie 14:00 wylosowano następujące liczby: 9, 13, 25, 28, 29, 38, 41, 46, 48, 52, 53, 56, 59, 60, 61, 66, 70, 74, 78, 80. Plusem jest liczba 53.

Natomiast o godzinie 22:00 wylosowano liczby: 1, 3, 4, 6, 10, 11, 16, 18, 23, 24, 26, 27, 28, 40, 43, 55, 65, 74, 78, 80. Plusem jest liczba 6.

Wyniki Lotto 26.12.2025 – Ekstra Pensja:

W losowaniu w grze Ekstra Pensja w dniu 26 grudnia 2025 wylosowano następujące liczby: 4, 10, 14, 18, 23. Ostatnią liczbą wylosowaną w Ekstra Pensji jest 4.

Wyniki Lotto 26.12.2025 – Ekstra Premia:

W losowaniu w grze Ekstra Premia w dniu 26 grudnia 2025 wylosowano następujące liczby: 6, 9, 15, 18, 21. Ostatnią liczbą wylosowaną w Ekstra Premii jest 1.

Wyniki Lotto 26.12.2025 – Kaskada:

W grze Kaskada w dniu 26 grudnia 2025 o godzinie 14:00 wylosowano następujące liczby: 1, 2, 3, 9, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 24.

Natomiast o godzinie 22:00 wylosowano liczby:3, 5, 6, 8, 9, 11, 12, 15, 16, 19, 21, 23.

Wyniki Lotto 26.12.2025 – Mini Lotto:

W losowaniu w grze Mini Lotto w dniu 26 grudnia 2025 wylosowano następujące liczby: 14, 27, 30, 34, 38.

Wyniki Eurojackpot 26.12.2025

W losowaniu w grze Eurojackpot w dniu 26 grudnia 2025 wylosowano następujące liczby: 15, 21, 26, 29, 42, 4, 12. 

Sprawdź też wyniki Lotto z czwartku 25 grudnia 2025 roku.

Najpierw wykoleił się pociąg na stacji w Nowej Rudzie, a potem tuż za stacją doszło do wykolejenia innego pociągu podróżującego między Kłodzkiem i Wałbrzychem. Taka fatalna sytuacja panuje na ważnej linii kolejowej.

W ostatnim czasie głośno było o zespole T.Love. Najpierw Jan Benedek a potem Sidney Polak rozstali się z zespołem. W sieci pojawiły się oświadczenia obydwu muzyków. Teraz głos zabrał sam Muniek Staszczyk. W programie "Gość Wydarzeń" w Polsacie opowiedział o kulisach rozstania z muzykami. "Bardzo bolesne decyzje" - stwierdził. Marta Kawczyńska

Jak sprecyzowała telewizja Globo, do tragicznego zdarzenia doszło w mieście Coari, usytuowanym przy Amazonce.

Bez opieki nad rzeką

Z ustaleń lokalnej policji wynika, że dziecko pozostawione przez rodziców bez opieki na pięć minut zbliżyło się do rzeki, po czym spadło z drewnianego pomostu do wody.

Dwulatka z poważnymi ranami szyi została przewieziona do szpitala, gdzie medycy stwierdzili zgon w efekcie licznych pogryzień szyi przez piranie.

Telewizja Globo przypomniała, że do tragicznego zdarzenia doszło prawie dwa miesiące po ataku piranii w rzecznym kąpielisku w położonym przy Amazonce mieście Manacapuru. Drapieżne ryby dotkliwie zraniły tam siedem osób, w tym niemowlę. 

Zobacz też: Sześć ofiar śmiertelnych wypadku. Po wielu godzinach droga odblokowana